*lun/o
*luno

- 1. ↝
Astro, kiu estas satelito de la Tero kaj rondiras ĉirkaŭ ĝi: la kvar fazoj de la luno estas: novluno, kreska luno, plenluno, malkreska luno; lunkvarono; levinte viajn okulojn al la ĉielo kaj vidinte la sunon kaj la lunon kaj la stelojn [1]; ŝi aspektas […] bela kiel la luno [2]; la luno fariĝos sanga [3]; la tuta luno fariĝis kiel sango [4]; la luno estis grandega nokta lampo, alte supre en la blua aero [5]; la luno ne aŭskultas, kiam hundo ĝin insultas PrV ; se forestas la suno, sufiĉas la luno PrV ; la luno influas la tajdojn, tirante akvon trans oceanojn [6]; la luno ĉirkaŭiras la mondon en daŭro de 25 horoj [7]; prezidanto Bush favoris usonan lunprogramon, tiel ke spacorganizaĵo NASA devis duonigi sian buĝeton por ISS [8].
- 2. ↝
Natura satelito de planedo: la lunoj de Jupitero; [la] interplaneda sondilo Huygens […] surluniĝis sur Titano, la plej granda el la multaj lunoj de Saturno [9].
1.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 4:19
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Alta kanto 6:10
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Joel 2:31
4. La Nova Testamento, Apokalipso 6:12
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
6. Monato, Green Will: La luna ludo
7. Monato, Green Will: La luna ludo
8. Monato, Stefan Maul: Politika sukceso, scienca fiasko, 2009
9. Monato, Eskil Svane: Ankoraŭ pri EDE, 2005
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Alta kanto 6:10
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Joel 2:31
4. La Nova Testamento, Apokalipso 6:12
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
6. Monato, Green Will: La luna ludo
7. Monato, Green Will: La luna ludo
8. Monato, Stefan Maul: Politika sukceso, scienca fiasko, 2009
9. Monato, Eskil Svane: Ankoraŭ pri EDE, 2005
- afrikanse:
- maan
- angle:
- 1. Moon 2. moon
- beloruse:
- 1. Месяц 2. месяц, спадарожнік
- bretone:
- 1. loar 2. loarenn
- bulgare:
- луна
- ĉeĥe:
- luna, měsíc
- ĉine:
- 1. 月 [yuè], 月亮 [yuèliang], 月球 [yuèqiú]
- france:
- lune
- germane:
- Mond
- hebree:
- ירח 1. לבנה
- hispane:
- 1. Luna 2. luna
- hungare:
- 1. Hold 2. hold
- ide:
- luno
- indonezie:
- bulan
- interlingvae:
- luna
- itale:
- ~kvarono: quarto di Luna 1. Luna 2. satellite naturale, luna (nome comune)
- japane:
- 1. 月 [つき]
- loĵbane:
- lunra
- nederlande:
- maan
- okcidentfrise:
- moanne
- pole:
- fazoj de la ~o: fazy księżyca, kwadry księżyca 1. księżyc, miesiąc (przest.) 2. księżyc, satelita
- portugale:
- lua
- ruse:
- 1. Луна 2. луна, спутник
- slovake:
- luna, mesiac 1. Mesiac 2. mesiac (nebeské teleso)
- svede:
- måne
- tibete:
- ཟླ་བ་
- tokipone:
- mun
- volapuke:
- mun
luna 
- Rilata al luno: luna nokto [10]; luna lumo, en kiu disfluis nigraj ombroj [11]; lunaj radioj, penetrantaj tra la fenestro Marta ; la ĉinoj festas novjaron laŭ la malnova luna kalendaro [12]; haŭto luna [13].
10.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
11. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro VI
12. Monato, Reago: Ĉu vere kristana erao?
13. Monato, Alejandro Cossavella: Poemoj de Alejandro Cossavella, 2005
11. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro VI
12. Monato, Reago: Ĉu vere kristana erao?
13. Monato, Alejandro Cossavella: Poemoj de Alejandro Cossavella, 2005
- angle:
- lunar, moonly
- beloruse:
- месячны, месяцовы
- bretone:
- -loar
- ĉeĥe:
- lunární, měsíční
- france:
- lunaire
- germane:
- Mond-, lunar
- hebree:
- ירחי
- hispane:
- lunar
- hungare:
- hold-
- ide:
- lunala
- indonezie:
- lunar
- itale:
- lunare, selenico, selenitico
- nederlande:
- maan-
- pole:
- księżycowy
- portugale:
- lunar
- ruse:
- лунный
- slovake:
- mesačný
- svede:
- mån-
- tokipone:
- mun
- volapuke:
- munik
duonluno
↝ 
-
Formo de la luno, kiam videblas proksimume
de kvarono ĝis duono de ĝia surfaco:
duonluno leviĝos super la horizonton nur post unu aŭ du
horoj
[14];
la sanktaj signoj de kruco kaj duonluno
[15].
lunarko
14.
H. A. Luyken: Pro Iŝtar, ĉapitro 12a
15. Monato, Franz-Georg Rössler: Jesuo fuĝas en Egiption, kiel ankaŭ aliaj nun fuĝas, 2015
15. Monato, Franz-Georg Rössler: Jesuo fuĝas en Egiption, kiel ankaŭ aliaj nun fuĝas, 2015
- ĉeĥe:
- půlměsíc
- france:
- demi-lune
- germane:
- Halbmond
- itale:
- mezzaluna
- nederlande:
- halve maan
- slovake:
- polmesiac
- svede:
- halvmåne
kreska luno, kreskanta luno ↝
Fazo kaj aspekto de la luno, kiam ĝia luma parto de tago al tago grandiĝas: sikula flago estas blua kun okradia suno […] kaj kreskanta luno [16].
krescento
Rim.: La ĝiba parto vidiĝas tiam dekstra en la norda duonglobo de la tero, maldekstra en la suda duonglobo.
16.
O. Arnošt Fischer, G. Stier:
En sikula lando, 2014
- france:
- lune croissante
- germane:
- zunehmender Mond
malkreska luno, malkreskanta luno
Fazo kaj aspekto de la luno, kiam ĝia luma parto de tago al tago malgrandiĝas: la malkreskanta luno malaperis malantaŭ la nuboj, kaj estis malfacile vidi la vojon [17]; venis la malkreska luno flava-vanga [18].
Rim.: La ĝiba parto vidiĝas tiam maldekstra en la norda duonglobo de la tero, dekstra en la suda duonglobo.
- france:
- lune décroissante
- germane:
- abnehmender Mond
mielluno
↝ 
(frazaĵo)
- Mielmonato: „en bonaj familioj la novaj geedzoj ne pasigas la unuan nokton sub la kontrolo de la najbaroj, kaj“ – tion ŝi aldonis pli faciltone – „tial oni ja inventis la miellunan vojaĝon“ [19].
- angle:
- honeymoon
- bulgare:
- меден месец
- france:
- lune de miel
- germane:
- Flitterwochen
- indonezie:
- bulan madu
- itale:
- luna di miele
- nederlande:
- wittebroodsweken
- svede:
- smekmånad
novluno,
nova luno,
malplena luno

Fazo, aspekto de la luno, fine de ciklo, komence de nova ciklo, kiam videblas ankoraŭ eta parto de ĝia surfaco aŭ tute nenio: la novluno staris sur la ĉielo [20]; novluna nokto [21]; li forĵetis ĉion kontraŭ kelkaj gutaĉoj da vino, kiuj estos for antaŭ la venonta novluno [22]; arĝenta sonĝoherbaro / kovras la malplenan lunon [23].
20.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolo de botelo
21. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
22. A. Löwenstein: La ŝtona urbo, 1999
23. F. García Lorca, trad. A. Alonso Nuñez: Al la urbo Santiago, Kajeroj el la Sudo, 1992 (14)
21. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
22. A. Löwenstein: La ŝtona urbo, 1999
23. F. García Lorca, trad. A. Alonso Nuñez: Al la urbo Santiago, Kajeroj el la Sudo, 1992 (14)
- ĉeĥe:
- nov, novoluní, nový měsíc
- france:
- nouvelle lune
- germane:
- Neumond
- indonezie:
- bulan baru
- itale:
- luna nuova
- nederlande:
- nieuwe maan
- okcidentfrise:
- nijmoanne
- slovake:
- nov, nový mesiac
- svede:
- nymåne
plenluno,
plena luno
Fazo, aspekto de la luno, kiam videblas la plena disko de ĝia surfaco: muziku per korno en novmonato, je la plenluno, en la tago de nia festo [24]; li revenos hejmen je la plenluno [25]; la plenluno disvastigis lumon preskaŭ tagan [26]; la plenluno leviĝis, ronda kaj granda, klara kaj bela en la blua aero [27]; la plena luno havas grandan influon ankaŭ al ni [28].
24.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 81:3
25. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 7:20
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Supo el kolbasaj bastonetoj
27. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Neĝulo
28. Monato, Júlia Sigmond: La mistera nokto, 2009
25. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 7:20
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Supo el kolbasaj bastonetoj
27. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Neĝulo
28. Monato, Júlia Sigmond: La mistera nokto, 2009
- ĉeĥe:
- úplněk
- france:
- pleine lune
- germane:
- Vollmond
- indonezie:
- bulan purnama
- itale:
- luna piena, plenilunio
- nederlande:
- volle maan
- pole:
- nów
- slovake:
- plný mesiac, spln (Mesiaca)
- svede:
- fullmåne
- volapuke:
- fulamun
lundaŭro, lunperiodo ↝
- bretone:
- loariad
- ĉeĥe:
- měsíční fáze
- france:
- lunaison
- germane:
- Lunation, Mondzyklus
- hungare:
- holdhónap, lunáció
- itale:
- lunazione
- nederlande:
- maanmaand
- pole:
- miesiąc księżycowy, lunacja
- ruse:
- лунный месяц
- slovake:
- fáza mesiaca