^*lun/o

1.  ↝

Astro, kiu estas satelito de la Tero kaj rondiras ĉirkaŭ ĝi: la kvar fazoj de la luno estas: novluno, kreska luno, plenluno, malkreska luno; lunkvarono; levinte viajn okulojn al la ĉielo kaj vidinte la sunon kaj la lunon kaj la stelojn [1]; ŝi aspektas […] bela kiel la luno [2]; la luno fariĝos sanga [3]; la tuta luno fariĝis kiel sango [4]; la luno estis grandega nokta lampo, alte supre en la blua aero [5]; la luno ne aŭskultas, kiam hundo ĝin insultas ^PrV ; se forestas la suno, sufiĉas la luno ^PrV ; la luno influas la tajdojn, tirante akvon trans oceanojn [6]; la luno ĉirkaŭiras la mondon en daŭro de 25 horoj [7]; prezidanto Bush favoris usonan lunprogramon, tiel ke spacorganizaĵo NASA devis duonigi sian buĝeton por ISS [8].

2.  ↝

Natura satelito de planedo: la lunoj de Jupitero; [la] interplaneda sondilo Huygens […] surluniĝis sur Titano, la plej granda el la multaj lunoj de Saturno [9].

Rilata al luno: luna nokto [10]; luna lumo, en kiu disfluis nigraj ombroj [11]; lunaj radioj, penetrantaj tra la fenestro ^Marta ; la ĉinoj festas novjaron laŭ la malnova luna kalendaro [12]; haŭto luna [13].

Formo de la luno, kiam videblas proksimume de kvarono ĝis duono de ĝia surfaco: duonluno leviĝos super la horizonton nur post unu aŭ du horoj [14]; la sanktaj signoj de kruco kaj duonluno [15]. lunarko

Fazo kaj aspekto de la luno, kiam ĝia luma parto de tago al tago grandiĝas: sikula flago estas blua kun okradia suno […] kaj kreskanta luno [16]. krescento

Rim.: La ĝiba parto vidiĝas tiam dekstra en la norda duonglobo de la tero, maldekstra en la suda duonglobo.

Fazo kaj aspekto de la luno, kiam ĝia luma parto de tago al tago malgrandiĝas: la malkreskanta luno malaperis malantaŭ la nuboj, kaj estis malfacile vidi la vojon [17]; venis la malkreska luno flava-vanga [18].

Rim.: La ĝiba parto vidiĝas tiam maldekstra en la norda duonglobo de la tero, dekstra en la suda duonglobo.

(frazaĵo)

Mielmonato: „en bonaj familioj la novaj geedzoj ne pasigas la unuan nokton sub la kontrolo de la najbaroj, kaj“ – tion ŝi aldonis pli faciltone – „tial oni ja inventis la miellunan vojaĝon“ [19].

Fazo, aspekto de la luno, fine de ciklo, komence de nova ciklo, kiam videblas ankoraŭ eta parto de ĝia surfaco aŭ tute nenio: la novluno staris sur la ĉielo [20]; novluna nokto [21]; li forĵetis ĉion kontraŭ kelkaj gutaĉoj da vino, kiuj estos for antaŭ la venonta novluno [22]; arĝenta sonĝoherbaro / kovras la malplenan lunon [23].

Fazo, aspekto de la luno, kiam videblas la plena disko de ĝia surfaco: muziku per korno en novmonato, je la plenluno, en la tago de nia festo [24]; li revenos hejmen je la plenluno [25]; la plenluno disvastigis lumon preskaŭ tagan [26]; la plenluno leviĝis, ronda kaj granda, klara kaj bela en la blua aero [27]; la plena luno havas grandan influon ankaŭ al ni [28].

Tempo de tuta ciklo de la lunaj fazoj, proksimume 29,5 tagoj: en la regionoj, kie la sezonoj estas malmulte markitaj, la lundaŭro restis, post la tago, la fundamenta tempunuo [29]; unu fojon en ĉiu lunperiodo [30]. monato