^*preter ^UV

I.

^*preter

Prepozicio montranta lokon aŭ objekton, proksime de kiu iu aŭ io pasas irante plu: sovaĝaj bestoj saltis preter ŝi, sed ne atakis ŝin [1]; tri vaguloj pasis preter korto, sur la pordego sidis koko kaj kriis [2]; li pasis preter mi sen saluto ^Marta ; iu ĉukĉo vagadis sencele […] preter amaso da ŝtonkarbo destinita por la hejtado [3]; ili prirabadis ĉiun, kiu pasis preter ili sur la vojo [4]; la limo iras preter la norda flanko de Ekron [5]; mi pafos preter ĝin tri sagojn, kvazaŭ pafante al celo [6]; al kiu mi tion ĉi diras? ĝi forsonas preter viaj oreloj [7]; Marion preteriris tre proksime preter li [8]; traflugis anĝelo preter orelo ^PrV ; ĝi iris al li preter la buŝon (ĝi ne profitis al li) ^PrV . apud, laŭ¹, proksime de, trans

1. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Neĝulino
2. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, La bremenaj muzikistoj
3. Vasilij Eroŝenko: El vivo de ĉukĉoj, 6. La neatendita bombeksplodo.
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 9:25
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Josuo 15:11
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 20:20
7. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Tria
8. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo

angle:

past, straight past, beyond

beloruse:

міма, паўз, паблізу

ĉeĥe:

kolem", předložka s významem "mimo

france:

au-delà de, en passant (qqch) ĝi iris al li ~ la buŝon: cela lui est passé sous le nez.

germane:

vorbei an

hispane:

más allá de

hungare:

(vmi) mellett el

itale:

oltre [passando a fianco di], al di là

japane:

～のそばを通って [のそばをかよって], ～を素通りして [をすどおりして]

nederlande:

voorbij

pole:

poza, wzdłuż, mimo

portugale:

por diante de, ao lado de, por junto de

ruse:

мимо

slovake:

predložka s významom "okolo"

ukraine:

мимо, повз, біля, поблизу

II.

Samsignifa vortero:

pretera

Situanta flanke apud la vojo de io, apud la limo de io: la okuloj de la virinoj glitis en pretera kontrolado sur la amelitaj muslinaj kurtenoj de la du fenestroj [9].

9. T. Mann, trad. K. Schulze: Lotte en Weimar, 2005

beloruse:

прылеглы

germane:

anliegend, nebenliegend

pole:

mijany, wzdłużny

pretere

Preter tio: kiam la reĝo iris pretere, li ekkriis [10]; jen ili estis [apud] plej bela parko kun sunlumo kaj floroj, kaj pretere oni vidis grandajn kastelojn [11]; via arbaro estas belega, – la ĉefo diris kvazaŭ pretere [12]; Juĝisto, kvankam laca, […] ⫽ Gravan devon de mastro ne lasis pretere [13].

10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 20:39
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dio de dormo
12. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Feliĉa homo
13. Adam Mickiewicz, trad. Antoni Grabowski: Sinjoro Tadeo, Libro I.

beloruse:

міма, мімаходзь, мімаходам, мімаездам

ĉeĥe:

kolem, mimo

ĉine:

过去 [guòqù], 過去 [guòqù]

france:

au-delà

germane:

vorbei kvazaŭ ~e: beiläufig.

hispane:

más allá

hungare:

mellette, mellesleg, futólag

japane:

そばを通って [そばをかよって], 行きずりに [ゆきずりに]

nederlande:

daar voorbij

pole:

poza, obok

ruse:

мимо, мимоходом

slovake:

mimo, okolo

ukraine:

поблизу

preteri, preterumi

(tr)

Pasi apude, ne enirante, ne tuŝante, ne prizorgante: Ili preteris la Bazaran placon, pasis preter la ĉefpreĝejo [14]; preterumanta turdo rimarkis lin [15].

14. J. German, trad. J. Finkel: La afero, al kiu vi servas, 2016-2017
15. J. Dorosmai, trad. J. Dorosmai jun. kaj J. Horvath: Fabloj kaj Aforismoj, 2002

beloruse:

мінаць, абмінаць

ĉine:

过去 [guòqù], 過去 [guòqù], 飛逝 [fēishì], 飞逝 [fēishì], 过去 [guòqù], 過去 [guòqù]

france:

longer, passer près de

germane:

vorbei gehen, passieren

pole:

mijać, przechodzić obok

preteraĵo

Kio estas preter la limo; pliaĵo, superresto.

beloruse:

лішак, дабаўка

hispane:

lo último

hungare:

szomszédság, útmente, ráadás

japane:

余分 [よぶん], 過剰 [かじょう]

pole:

dodatek, nadwyżka

nepreterinde

Grave, atentinde: tiu ĉi kolekto de travivaĵoj [...] kontribuos nepreterinde al la historio de nia movado [16].

16. H. Vatré: Privat Edmond: Aventuroj de pioniro, enkonduka noto, p. 10a

beloruse:

важна, значна, варта ўвагі

france:

notablement, significativement

germane:

nicht zu übergehen

hispane:

notablemente, significativamente

hungare:

nem mellékesen, nem elhanyagolható módon

pole:

znacząco

III.

Prefikso signifanta:

1.

Ke oni lasas flanke iun lokon aŭ objekton, irante pluen: ili haltis ĉe malproksima domo, kaj ĉiuj liaj servantoj preteriris preter li [17]; multaj kredeble preteriras senatente antaŭ tiu bildo [18]; la oficiro alvenis en la urbon sieĝatan preteririnte la malamikan tendaron; eĉ mus’ ne preterkuris [19]; preterkura rideto; li haltis kaj preterlasis la procesion; evitu la vojon de malbonuloj, preterpasu ĝin; ŝi preterpaŝis kelke da cigarbutiketoj ^Marta ; ili ne donis eĉ la plej malgrandan atenton al la virino, kies funebra vesto preterŝoviĝis antaŭ ili ^Marta .

2.

Ke oni lasas flanke kaj poste; ke oni malzorgas iun aferon, pro malatento aŭ malŝato: ne preterlasu la okazon; preterpasi (transpasi) la limtempon, ies ordonojn, instrukciojn (fari pli ol oni ordonis); mi pretervidis (ne rimarkis), preteratentis tiun argumenton; ĵetante preterflugantan rigardon sur la virinon ^Marta ; ŝi nur pase, preterfluge apenaŭ ion aŭdis pri tio ^Marta ; ŝi pretervole (nevole) haltis sur la sojlo.

17. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Samuel 15:18
18. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Kupra porko
19. William Shakespeare, trad. L. L. Zamenhof: Hamleto, Reĝido de Danujo, Hamleto