*hak/i PV
*haki
↝ 
(tr)
- 1.
- Frapi por tranĉe dispartigi per akra ilo: per hakilo ni hakas [1]; haki arbon, bovokorpon; haki per glavoZ ; haki pajlon, viandon (distranĉi en pecetojn).
- 2.
- Maldelikate tranĉi kvazaŭ per batado de hakilo: elhaki sian vojon tra arbaro (trabati); vojo trahakita en ŝtonegoj; ĉirkaŭhaki (malkrudigi, prepare formi) statuon; (figure) hakita voĉo, prononco, parolo (spasme interrompita, ne interligita); li diris per glacie malvarma, akre hakata tonoZ ; hakita stilo (tro mallongfraza, sen sufiĉa interligiteco); hakmaniere paroli.
- 3.
- Difekti aŭ detrui kvazaŭ per batado de hakilo: la hajlo hakis la rikoltojn, la grenojn; (figure) troa laboro subhakis lian farton (subfosi).
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 34
- angle:
- hack
- beloruse:
- сячы, пляжыць, калоць (дровы)
- bretone:
- bouc'haliañ
- ĉeĥe:
- nasekat, sekat sekerou, tít
- france:
- abattre (un arbre), couper (à la hache), découper (en frappant avec un instrument tranchant), grêler (dévaster par la grêle), hacher (couper, couper en petits morceaux, interrompre, déchiqueter), tailler (en frappant avec un instrument tranchant), trancher (en frappant avec un instrument tranchant) el~i sian vojon: se frayer un chemin ĉirkaŭ~i: dégrossir (tailler sommairement) ~ita: (discours, style) haché, (discours, style) heurté, (discours, style) saccadé ~maniere paroli: bégayer (fig., dire de manière hachée), hoqueter (fig., dire de manière hachée), parler de façon saccadée sub~i: miner (saper), saper
- germane:
- 1. hacken
- hispane:
- cortar a golpes el~i sian vojon: trazarse un camino ~ita: (discurso, estilo) entrecortado, (discurso, estilo) atropelladamente, (discurso, estilo) a tirones ~maniere paroli: tartamudear (fig., decir de manera entrecortada), hablar bruscamente sub~i: minar (socavar), socavar
- hungare:
- vág (ütéssel), csap (vágva) el~i sian vojon: utat vág magának ĉirkaŭ~i: lenagyol (körbevág) ~ita: darabos (beszéd, stílus), szaggatott
- itale:
- abbattere (di albero), mozzare, spaccare (di legna), troncare
- nederlande:
- hakken ~maniere paroli: hakkelen
- portugale:
- cortar com machado 1. picar 2. rachar 3. machadar
- ruse:
- рубить 3. побить, посечь
- slovake:
- nasekať, sekať, ťať
hako
- beloruse:
- удар (сякерай)
- bretone:
- taol (bouc'hal)
- ĉeĥe:
- sek, seknutí
- france:
- coup (de hache)
- germane:
- (Axt-)Schlag
- hispane:
- golpe (de hacha), impacto (de hacha)
- hungare:
- csapás(fejsze-)
- itale:
- colpo d'ascia, colpo di scure, colpo d'accetta
- nederlande:
- bijlslag, slag (met bijl)
- portugale:
- machadada
- ruse:
- удар (рубящий)
- slovake:
- sek, seknutie
hakado
- Ago haki: (frazaĵo) hakado de ligno donas lignerojn (iuj aferoj neprigas perdojn) PrV .
- bretone:
- bouc'halerezh
- ĉeĥe:
- hákování, sekání
- france:
- action de hacher, hachage, hachement ~ado de ligno...: on ne fait pas d'omelette sans casser d'œufs
- germane:
- Hacken ~ado de ligno...: Wo gehobelt wird, da fallen Späne
- hispane:
- Acción de cortar ~ado de ligno...: no hacemos una tortilla sin romper los huevos
- hungare:
- vágás (ütéssel) ~ado de ligno...: Aholfaragnak, hullik a forgács
- nederlande:
- gehak
- ruse:
- рубка ~ado de ligno...: лес рубят ‐ щепки летят
- slovake:
- hákovanie
*hakilo [2]
↝ 
- 1. ↝
-
Instrumento por haki, konsistanta el larĝa, dika, peza
klingo padelforma kaj pli-malpli longa tenilo:
per hakilo ni hakas, per segilo ni segas
[3];
hakilo de arbohakisto, ĉarpentisto;
hakileto de hejtisto, de lignoŝufaristo;
hakilo estas tranĉa, sed ne cedas la branĉo
(malgraŭ liaj penoj li ne sukcesas venki la
baron)
PrV
adzo, toporo
- 2.
- Diversforma fraptranĉa instrumento por distranĉi en pecetojn: hakilo por pajlo, viando.
2.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro,
hak'il'
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 34
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 34
- beloruse:
- сякера
- bretone:
- ~ileto: bouc'halig 1. bouc'hal 2. miñserez
- ĉeĥe:
- sekyra
- france:
- ~ileto: hachette 1. hache, cognée, merlin (hache) 2. couperet, hachoir
- germane:
- 1. Axt, Beil
- hispane:
- ~ileto: hacha pequeña 1. hacha 2. cuchilla, instrumento de corte
- hungare:
- ~ileto: kisbalta, szekerce 1. balta, fejsze 2. vágóeszköz
- itale:
- 1. ascia, scure, accetta 2. mannaia
- nederlande:
- 1. bijl 2. hakmes
- portugale:
- machado 1. machado 2. instrumento de corte
- ruse:
- топор
- slovake:
- sekera, valaška
arbohakisto 
Metiisto, kiu faligas arbojn.
- beloruse:
- дрывасек
- bretone:
- koataer
- ĉeĥe:
- dřevař, dřevorubec
- france:
- bûcheron
- germane:
- Holzfäller
- hispane:
- leñador
- hungare:
- favágó
- itale:
- boscaiolo
- nederlande:
- houthakker
- portugale:
- lenhador
- ruse:
- дровосек
- slovake:
- drevorubač
batalhakilo
↝ 
Hakilforma armilo: ĉirkaŭ 3,5 jarmiloj antaŭ nun la stepanoj akiris modernajn batalhakilojn, kaj kombininte ilin kun la avantaĝoj de la ĉevalo rapide konkeris vastajn teritoriojn en Turano, Irano kaj Hindio oriente, Anatolio kaj Balkanio sude, la tuta Eŭropo ĝis Irlando okcidente [4]; sed eraras la friponoj, ĉar la batalhakilo hakos reen, al ilia propra kapo [5].

4.
S. Pokrovskij: La granda stepo, La Ondo de Esperanto, 2003:2
5. Sándor Szathmári: Satiraj rakontoj, Pythagoras
5. Sándor Szathmári: Satiraj rakontoj, Pythagoras
- angle:
- pole-ax(e)
- ĉeĥe:
- válečná sekera
- france:
- francisque
- hispane:
- hacha de guerra
- itale:
- ascia da battaglia, ascia da guerra, azza
- ruse:
- секира, боевой топор
- slovake:
- bojová sekera
brikhakilo
- Ilo per kiu oni dishakas brikojn, eventuale betonon aŭ alian solidaĵon...: Dongguj iris al la hejmo de Bingĉen kunportante siajn brikhakilon kaj trulon [6].
6.
Gi Hjuepej:
Vizito al la urbo, El Popola Ĉinio, 1961:4, p. 173a-175a
- france:
- ciseau de maçon
ĉirkaŭhaki
(tr)
- Haki ĉe la ĉirkaŭo, por doni ĝustan formon: li starigis ŝtonhakistojn, por ĉirkaŭhaki ŝtonojn por la konstruado de la domo de Dio [7]; la viroj, kiuj revenis el la militiro, rakontis pri la belegaj temploj el ĉirkaŭhakitaj multekostaj ŝtonoj [8].
7.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Kroniko 22:2
8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
- bretone:
- bouc'halañ
- france:
- tailler (sur le pourtour)
- hispane:
- tallar, desbastar (piedra, madera)
- itale:
- intagliare
- ruse:
- тесать, обтесать
dehaki
(tr)
- Forigi per hakilo, preni hakante, faligi hakante: [se] ŝi etendos sian manon kaj kaptos lian hontan parton, tiam dehaku ŝian manon [9]; Abimeleĥ prenis hakilon en sian manon kaj dehakis branĉon de arbo [10]; dehaki kverkon; post la dehako [de kverko] restas ankoraŭ radiko [11].
9.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 25:12
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 9:48
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 6:13
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 9:48
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 6:13
- beloruse:
- адсякаць
- bretone:
- tennañ (gant ur vouc'hal)
- ĉeĥe:
- kácet (strom), useknout, utnout
- france:
- ôter (d'un coup de hache), enlever (d'un coup de hache), couper (à la hache pour ôter), tailler (à la hache pour ôter), abattre (un arbre)
- hispane:
- recortar
- itale:
- mozzare, tranciare
- portugale:
- abater (com machado)
- ruse:
- срубить, отрубить, отсечь
- slovake:
- odsekať, sťať, uťať, zoťať