*iam
*iam
Adverbo, signifanta:
- 1.
- en ia tute ne difinita tempo: ni, esperantistoj, devas labori pli energie ol iam (iam ajn) [1]; se mi vin iam portis en la koro, vivuZ ; el ĉiuj, kiuj iam min ĉirkaŭis, vi estas la plej bravaZ ; tiun sinjoron mi vidis iam ajn; iam kaj iam (de tempo al tempo).
- 2.
- En ia pasinta tempo: iam ni havis reĝon; iam ni estis amikoj, sed lia konduto fremdigis lin al mi.
- 3.
- En ia venonta tempo: kio vivas, necese devas iam mortiZ ; mi ne povas esperi, ke li iam sukcesos; atingu min morto, se iam eĉ la ombro de sopiro povos min tiri al alia viroZ ; iam poste venos la venkoZ ; iam mi faros ĝin, sed mi ne scias kiam.
Rim. 1:
Kiam en la propozicio estas jam ia nea vorto, iam,
laŭ
la 12-a regulo de la gramatiko, anstataŭas neniam,
sed
gardas ties sencon:
li al neniu helpis iam;
neniu iam ion aŭdis pri la najtingalo
[2];
mi ekbruligos por li funebran torĉon, kiun ankoraŭ
neniu
reĝo havis iamZ
.
Rim. 2:
Ĉar iam havas egale estintan kaj estontan sencon,
tiu
adverbo povas en kelkaj okazoj esti dubasenca. Por forigi tiun
konfuzon,
oni povas, laŭ la okazo, aldoni al iam la adverbojn
antaŭe aŭ poste. Tamen en plej
multaj
okazoj la tempo de la verbo sufiĉas por forigi ĉian
dubon.
1.
Zamenhof: Parolo antaŭ
la Dua Kongreso Esperantista en Genève, 1906
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, La najtingalo
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, La najtingalo
- afrikanse:
- ooit
- albane:
- kurrë
- amhare:
- መቼም
- arabe:
- أبدا
- armene:
- որ
- azerbajĝane:
- heç
- beloruse:
- калісьці, калі-небудзь
- bengale:
- কখনও
- birme:
- အစဉ်
- bosne:
- ikad
- ĉeĥe:
- dřív, kdysi, někdy, svého času
- dane:
- nogensinde
- estone:
- kunagi
- eŭske:
- inoiz
- filipine:
- kailanman
- france:
- jamais (un jour), un jour (loc. adv.), jadis
- galege:
- sempre
- germane:
- 1. irgendwann 2. einst 3. irgendwann
- guĝarate:
- ક્યારેય
- haitie:
- tout tan tout tan
- haŭse:
- taba
- hinde:
- कभी
- hispane:
- alguna vez, algún día (loc. adv.), antiguamente
- hungare:
- 1. valamikor 2. egykor 3. valamikor
- igbe:
- mgbe
- irlande:
- riamh
- islande:
- alltaf
- japane:
- 今までに
- jave:
- tau
- jide:
- אלץ
- jorube:
- lailai
- kanare:
- ಇದುವರೆಗೆ
- kartvele:
- ოდესმე
- kazaĥe:
- соңды
- kimre:
- erioed
- kirgize:
- дайыма
- kmere:
- មិនធ្លាប់មាន
- koree:
- 지금까지
- korsike:
- eternu
- kose:
- kuze
- kroate:
- ikad
- kurde:
- herdem
- latine:
- in perpetuum
- latve:
- kādreiz
- laŭe:
- ເຄີຍ
- litove:
- kada nors
- makedone:
- некогаш
- malagase:
- mandrakizay
- malaje:
- pernah
- malajalame:
- എപ്പോഴും
- malte:
- qatt
- maorie:
- ake
- marate:
- कधी
- monge:
- puas tau
- mongole:
- хэзээ нэгэн цагт
- nederlande:
- ooit
- nepale:
- कहिल्यै
- njanĝe:
- munayamba
- okcidentfrise:
- ea
- panĝabe:
- ਕਦੇ
- paŝtue:
- هر وخت
- pole:
- kiedyś, niegdyś, ongiś
- portugale:
- um dia, uma vez, outrora
- ruande:
- burigihe
- rumane:
- cândva
- ruse:
- когда-то, когда-нибудь
- samoe:
- lava
- sinde:
- هونئن به
- sinhale:
- මෙතෙක්
- skotgaele:
- riamh
- slovake:
- dakedy, kedysi, niekedy
- slovene:
- kdaj
- somale:
- weligaa
- ŝone:
- nokusingaperi
- sote:
- leha e le neng
- sunde:
- kungsi
- svahile:
- milele
- taĝike:
- бор
- taje:
- เคย
- tamile:
- எப்போதும்
- tatare:
- гел
- telugue:
- ఎప్పుడూ
- tibete:
- ག་དུས་
- ukraine:
- коли-небудь
- urdue:
- کبھی
- uzbeke:
- hech
- vjetname:
- bao giờ
- zulue:
- njalo
iama
-
Iam estinta:
iama oficiro (eksoficiro);
iamaj bestoj, de longe malaperintaj.
Rim.: Kvankam iama povas teorie havi ankaŭ la sencon iam estonte, ĝi tamen estas, pro praktika oportuneco, efektive uzata nur parolante pri pasinteco.
- beloruse:
- былы, колішні
- ĉeĥe:
- někdejší
- france:
- ancien (du passé), du passé
- germane:
- einstig, gewesen
- hispane:
- antiguo (del pasado), del pasado
- hungare:
- valamikori, egykori
- nederlande:
- voormalig
- pole:
- zamierzchły
- portugale:
- de outrora
- ruse:
- бывший, когда-то бывший
- slovake:
- bývalý, dávny, niekdajší
kelkiam
- (malofte) Kelkfoje, okaze, de tempo al tempo: kelkiam reaperis la eta rideto InfanTorent2 .
- beloruse:
- калі-некалі, часам, час ад часу
- germane:
- gelegentlich, ab und zu