^*neni/o

Nea nedifina pronomo montranta foreston, mankon de io: la nokto estis tiel malluma, ke ni nenion povis vidi eĉ antaŭ nia nazo [1]; ankoraŭ nenio estas preta [2]; pli bona io, ol nenio ^PrV ; mi havis nenion krom tiu ĉi bastono [3]; li manĝis nenion [4]; nenio povas kontraŭstari al vi [5]; ŝiaj pensoj havis plu nenion komunan kun ŝia cetera familio, ŝi fordonis sin al sia malĝojo [6]; nun nenio helpos, oni devas nur kuraĝe resti [7]; ŝi faris nenion malbonan kontraŭ la leĝoj [8]; por nenio oni faras nenion ^PrV ; via rimedo […] nenion taŭgas ^FK ; juna, bela, alkutimiĝinta al lukso kaj nenionfarado ^Marta ; por financi sian dolĉan neniofaradon, li prenis kreditojn [9].

Rim.: En la Fundamento „nenio“ aperas kiel regule formita, neradika tabelvorto, aliflanke la derivaĵoj montras, ke „neni“ estas uzata ankaŭ radike: longa nenifarado [10]. Vidu la rimarkon ĉe neniigi.

1.

Absoluta foresto de estado de io ajn: la absoluta nenio ne estas pli facile komprenebla ol senfino; ni ĉiuj konfuze dronos en la abismo de la neniaĵo.

2.

Absoluta senvaloraĵo: vi estas neniaĵo kaj via agado estas neniaĵo [11]; jen ili ĉiuj estas vantaĵo, neniaĵo estas ilia faro, vento kaj senenhavaĵo estas iliaj […] idoloj [12]; kiu havas nenion estas nenio ^PrV ; nur tute malgranda, neniaĵo granda kiom ovo de marĉkokino [13].

Absoluta neesto aŭ vanteco: la nenieco de la homa gloro; tian senton de senespero, senforteco kaj nenieco li havis ankoraŭ neniam [14]; ĝi etigis preskaŭ ĝis plena nenieco [15].

(tr)

1.

Tute forigi, detrui, pereigi: la tertremo neniigis ok vilaĝojn; la barbaraj invadoj neniigis la romanan potencon; ne sufiĉas neniigi (kp negativa), necesas plenigi la malplenon; ĉiujn ĝiajn palacojn ili forbruligis per fajro, kaj ĉiujn ĝiajn plej karajn objektojn ili neniigis [16]; Mi neniigos vin, kaj vi ne plu ekzistos [17]; kreskaĵoj […], kiuj havis la eblon […] prokrasti la morton, sed ne neniigi ĝin [18].

2.  ↝

Tute senvalorigi, nuligi, senefikigi: neniigi decidon, regulon; niaj klopodoj neniiĝis; li neniigas ŝian promeson [19]; per memmortigo mi neniigos la kontrakton, kiu rilatas nur al vivanto [20]; ruzaĵon neniigas singardeco ^Ifigenio . fumo, ŝaŭmo, vana