*dik/a PV
*dika
-
Granda laŭ la dimensio diko;
havanta difinitan grandon laŭ tiu dimensio:
sufiĉe dika ŝnuro
[1];
granda dika libro
[2];
dika ŝafopelto
[3];
dikaj gutoj de ŝvito
[4];
li ekridis per tia senretena rido ke lia dika ventro skuiĝis
[5];
(figure)
kestoj kun […] dike skribitaj nomoj
[6];
griza, diktrunka fojnejo kun […] muskokovrita herbaĵtegmento
[7];
dikmalalta, iom kurbapieda ulo kun […] eksterordinare granda
viandodika mano
[8];
la plej ekstrema el ili, la dika fingro (dikfingro,
polekso), estis mallonga
[9];
ŝelo, 30 milimetrojn dika
[10].
grasa
1.
Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Muta libro
3. Valdemar Langlet: Vojaĝimpresoj, En Peterburgo
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
5. Johán Valano: Ĉu li bremsis sufiĉe?, 20
6. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo
7. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Dua Parto
8. Henri Heine: La Rabeno de Baĥaraĥ, Ĉapitro II
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Flikilo
10. Monato, Jean-Yves Santerre: Persistemo donis plezuron!, 2003
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Muta libro
3. Valdemar Langlet: Vojaĝimpresoj, En Peterburgo
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
5. Johán Valano: Ĉu li bremsis sufiĉe?, 20
6. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo
7. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Dua Parto
8. Henri Heine: La Rabeno de Baĥaraĥ, Ĉapitro II
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Flikilo
10. Monato, Jean-Yves Santerre: Persistemo donis plezuron!, 2003
- afrikanse:
- dik
- albane:
- i trashë
- amhare:
- ወፍራም
- angle:
- thick
- arabe:
- سميك
- armene:
- հաստ
- azerbajĝane:
- qalın
- beloruse:
- тоўсты, мажны
- bengale:
- পুরু
- birme:
- ထူသော
- bosne:
- debljine
- ĉeĥe:
- tlustý
- dane:
- tyk
- estone:
- paks
- eŭske:
- lodi
- filipine:
- makapal
- france:
- corpulent, épais, gras (épais), gros (épais, corpulent)
- galege:
- groso
- germane:
- dick
- guĝarate:
- જાડા
- haitie:
- epè
- haŭse:
- lokacin farin ciki
- hebree:
- עבה, שמן
- hinde:
- मोटी
- igbe:
- oké
- indonezie:
- gemuk, gendut
- irlande:
- tiubh
- islande:
- þykkur
- japane:
- 厚い [あつい]
- jave:
- nglukis
- jide:
- דיק
- jorube:
- nipọn
- kanare:
- ದಪ್ಪ
- kartvele:
- სქელი
- kazaĥe:
- қалың
- kimre:
- trwchus
- kirgize:
- жоон
- kmere:
- ក្រាស់
- koree:
- 두께
- korsike:
- bilingui
- kose:
- zamafu
- kroate:
- debela
- kurde:
- zixt
- latine:
- densa
- latve:
- biezs
- laŭe:
- , ເປືອກຫນາ
- litove:
- storas
- makedone:
- дебели
- malagase:
- matevina
- malaje:
- tebal
- malajalame:
- കട്ടിയുള്ള
- malte:
- ħoxna
- maorie:
- matotoru
- marate:
- जाड
- monge:
- tuab
- mongole:
- зузаан
- nederlande:
- dik, corpulent
- nepale:
- बाक्लो
- njanĝe:
- wandiweyani
- okcidentfrise:
- dik
- panĝabe:
- ਮੋਟੀ
- paŝtue:
- نازکه
- pole:
- gruby, korpulentny (o człowieku), zażywny (o człowieku)
- portugale:
- grosso, espesso, encorpado, volumoso
- ruande:
- umubyimba
- ruse:
- толстый, полный (о человеке), жирный (о шрифте)
- samoe:
- mafia
- sinde:
- دلدار
- sinhale:
- ඝන
- skotgaele:
- tiugh
- slovake:
- hrubý
- slovene:
- debela
- somale:
- qaro weyn
- ŝone:
- gobvu
- sote:
- teteaneng
- sunde:
- kandel
- svahile:
- nene
- svede:
- tjock
- taĝike:
- пурдарахт
- taje:
- หนา
- tamile:
- தடித்த
- tatare:
- калын
- telugue:
- మందపాటి
- tibete:
- རྒྱགས་པ་
- ukraine:
- товщиною
- urdue:
- موٹی
- uzbeke:
- qalin
- vjetname:
- dày
- volapuke:
- bigik
- zulue:
- aminyene
diko
- 1.
- La tria, plej malgranda dimensio de io (t.e. nek ĝia longo, nek ĝia larĝo): ĝi havis la dikon de manlarĝo [11]; la muro […] havis ses ulnojn da diko [12]; post traktado de du dimensioj […] ni ekzamenu la trian dimension […] kaj ĉio havanta dikon [13].
- 2.
-
Io iom dika, dikaĵo:
mia scivolemo tamen savis por vi belan dikon da dokumentoj
[14].
stako2
11.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 7:26
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeĥezkel 41:5
13. Platono: La Respubliko (πολιτεια), Parto Sep
14. Johán Valano: Ĉu li venis trakosme?, 15
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeĥezkel 41:5
13. Platono: La Respubliko (πολιτεια), Parto Sep
14. Johán Valano: Ĉu li venis trakosme?, 15
- angle:
- 1. thickness
- beloruse:
- 1. таўшчыня 2. тоўстае (наз.)
- ĉeĥe:
- 1. tloušťka
- france:
- 1. épaisseur (dimension)
- germane:
- 1. Dicke, Tiefe
- hebree:
- 1. עובי
- hispane:
- 1. grueso, gordo
- nederlande:
- 1. dikte
- pole:
- 1. grubość
- portugale:
- 1. espessura (dimensão)
- ruse:
- 1. толщина
- slovake:
- 1. hrúbka
dikeco
- 1.
- Eco de tio, kio estas dika: la ĉambrego estis granda, sed ŝajnis malvasta pro la dikeco de la kolonoj [15]; la naturo donacis al ili neordinaran […] dikecon kaj fortikecon de la muskoloj Marta ; la dikeco de liaj plandumoj kompensis lian malaltan staturon.
- 2.
- (arkaismo) Diko 1: la ŝelo havis la dikecon de 2/3 da metro [16]; fendego, kiu trairas la tutan glaciejon tra ĝia tuta dikeco [17]; la glacia amaso havas pli ol tri cent metrojn da dikeco [18].
15.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, ĉapitro 6
16. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
17. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Sesa
18. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Sesa
16. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
17. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Sesa
18. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Sesa
- ĉeĥe:
- tloušťka
- france:
- 1. embonpoint, épaisseur, grosseur (embonpoint, épaisseur)
- germane:
- Dicke
- hebree:
- עוֹבִי
- japane:
- 厚さ [あつさ], 太さ [ふとさ]
- nederlande:
- dikte
- pole:
- grubość
- portugale:
- espessura (dimensão) 1. espessura, grossura (qualidade)
- ruse:
- полнота, толщина
- slovake:
- hrúbka
- ukraine:
- товщина, повнота
dikiĝi
-
Iĝi dika:
vi grasiĝis, dikiĝis, kaj sebopleniĝis
[19];
li tiel dikiĝos, ke lia edzino estos devigita plilarĝigi lian zonon
[20];
(figure)
ju pli mi profundiĝis des pli dikiĝis la aero, des pli varmega, fumeca, olea
kaj netolerebla ĝi fariĝis
[21];
se lipo dikiĝas, ventro maldikiĝas
PrV
.
bareliĝi, ŝveli.
19.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 32:15
20. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XII
21. B. Traven, trad. Hans Georg Kaiser: Mortula Ŝipo, Rakonto de usona maristo, Ĉapitro 29
20. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XII
21. B. Traven, trad. Hans Georg Kaiser: Mortula Ŝipo, Rakonto de usona maristo, Ĉapitro 29
- angle:
- thicken
- beloruse:
- таўсьцець, мажнець
- france:
- grossir (devenir gros), épaissir (devenir épais)
- germane:
- dick werden
- hebree:
- להשמין
- japane:
- 太る [ふとる], 厚くなる [あつくなる]
- nederlande:
- dik worden, verdikken
- pole:
- zgrubieć, pogrubieć, utyć (o człowieku, zwierzęciu) , spaść się (o człowieku, zwierzęciu)
- portugale:
- tornar-se grosso, tornar-se espesso
- ruse:
- толстеть, растолстеть , потолстеть, полнеть, располнеть
- ukraine:
- товстіти, грубшати, поправлятися, гладшати, повніти
harmaldika
*maldika
-
Malgranda laŭ la dimensio diko;
havanta difinitan malgrandon laŭ tiu dimensio:
haro estas tre maldika
[23];
spikoj maldikaj
[24];
maldikaj kruroj
[25];
oni vidis nur maldikan strekon
[26];
vi suferas de frosto en la maldikaj vestoj
[27];
skatolo […] kovrita de ambaŭ flankoj per maldikaj oraj folioj
[28];
vi ne rimarkis la maldikajn ŝnurojn
[29];
Mefres kunpremis siajn maldikajn lipojn
(kp dika lipo2)
[30];
kie maldike, tie rompiĝas
PrV
.
malgrasa
23.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 33
24. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 41:6
25. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Floroj de la malgranda Ida
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Kupra porko
27. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝi estis tute sentaŭga
28. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XIII
29. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XV
30. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro XIV
24. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 41:6
25. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Floroj de la malgranda Ida
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Kupra porko
27. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝi estis tute sentaŭga
28. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XIII
29. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XV
30. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro XIV
- afrikanse:
- dun
- albane:
- i hollë
- amhare:
- ቀጭን
- angle:
- thin
- arabe:
- رقيق
- armene:
- բարակ
- azerbajĝane:
- nazik
- beloruse:
- худы, танклявы, тонкі
- bengale:
- পাতলা
- birme:
- ပိန်သော
- bosne:
- tanka
- ĉeĥe:
- hubený, tenký
- dane:
- tynd
- estone:
- õhuke
- eŭske:
- mehe
- filipine:
- manipis
- france:
- fin (peu épais), fluet, menu (fluet), mince
- galege:
- fina
- germane:
- dünn
- guĝarate:
- પાતળા
- haitie:
- mens
- haŭse:
- na bakin ciki
- hinde:
- पतली
- hispane:
- delgado
- igbe:
- tara
- indonezie:
- kurus
- irlande:
- tanaí
- islande:
- þunnur
- japane:
- 薄い [うすい]
- jave:
- lancip
- jide:
- דין
- jorube:
- tinrin
- kanare:
- ತೆಳುವಾದ
- kartvele:
- თხელი
- kazaĥe:
- жұқа
- kimre:
- tenau
- kirgize:
- арык
- kmere:
- ស្តើង
- koree:
- 얇은
- korsike:
- sperimentu
- kose:
- angamarhoqorhoqo
- kroate:
- tanak
- kurde:
- zirav
- latine:
- tenuis
- latve:
- plᗑnas
- laŭe:
- ບາງ
- litove:
- plonas
- makedone:
- тенка
- malagase:
- manify
- malaje:
- nipis
- malajalame:
- കനംകുറഞ്ഞ
- malte:
- irqiq
- maorie:
- kikokore
- marate:
- पातळ
- monge:
- nyias
- mongole:
- нимгэн
- nederlande:
- mager, dun
- njanĝe:
- woonda
- okcidentfrise:
- tin
- panĝabe:
- ਪਤਲੇ
- paŝtue:
- نری
- pole:
- cienki, chudy, szczupły (o człowieku), chuderlawy (o człowieku, zwierzęciu) , wątły
- portugale:
- fino, delicado, delgado
- ruande:
- inanutse
- ruse:
- тонкий, худой
- samoe:
- manifi
- sinde:
- پتلي
- sinhale:
- සිහින්
- skotgaele:
- tana
- slovake:
- tenký
- slovene:
- tanka
- somale:
- dhuuban
- ŝone:
- onda
- sote:
- tšesaane
- sunde:
- ipis
- svahile:
- nyembamba
- taĝike:
- тунук
- taje:
- บาง
- tamile:
- மெல்லிய
- tatare:
- нечкә
- telugue:
- సన్నని
- tibete:
- སྲབ་པོ thin
- ukraine:
- тонкий
- urdue:
- پتلی
- uzbeke:
- ingichka
- vjetname:
- mỏng
- zulue:
- mncane
maldikiĝi
- angle:
- become thin
- beloruse:
- танчэць, патанчэць, худнець, схуднець
- france:
- mincir, maigrir
- germane:
- dünn werden, abmagern
- japane:
- 痩せる [やせる], 薄くなる [うすくなる]
- nederlande:
- mager worden, vermageren
- pole:
- cienieć, chudnąć, szczupleć (o człowieku), wątleć
- portugale:
- afinar-se
- ruse:
- худеть, похудеть, истончиться
- ukraine:
- тоншати, худнути
trodika
Korpe tro dika, tro grasa, malutile al la sano: maldika viro, sunbrunigita, marŝas flanke de palhaŭta riĉulo trodika [33].
33.
Platono, trad. D. Broadribb:
La Respubliko, 1993
- beloruse:
- атлусьцелы, затлусьцелы
- france:
- obèse (adj.)
- germane:
- übergewichtig, fettleibig
- itale:
- obeso (agg.)
- nederlande:
- obees
- pole:
- otyły, zbyt gruby, z nadwagą, opasły
trodikeco
Troo da graso en la korpo kaŭzanta diversajn malsanojn kiaj sangocirkulaj difektoj, diabeto...: gruisto nedungata pro trodikeco [34]; la instancoj […] decidis nun ekataki la grasaĵojn, faktoro de trodikeco, ĥolesterolo, frumorteco [35].
34.
István Ertl: Emocia „duŝo”, tremiga
„mago”, Monato, 2000/06, p. 25
35. R. Platteau: Antaŭvido, Originalaj prozaĵoj, 2005-09
35. R. Platteau: Antaŭvido, Originalaj prozaĵoj, 2005-09
- beloruse:
- атлусьценьне, затлусьценьне
- france:
- obésité, surpoids
- germane:
- Übergewicht, Fettleibigkeit
- indonezie:
- obesitas
- itale:
- obesità
- nederlande:
- obesitas
- pole:
- otyłość, nadwaga
trodikulo
- Diko homo aŭ besto. […]el la salikaj arbedoj montriĝis nuda dikulo kun nigra silka cilindro[…] [36]; la ĉambron venis tiu sama dikulo kun fera korpo, kiun ni renkontis en la konsulejo [37].
36.
Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉapitro 21a
37. I. Ilf, E. Petrov, trad. V. Okc: Unuetaĝa Usono, 2006
37. I. Ilf, E. Petrov, trad. V. Okc: Unuetaĝa Usono, 2006
- beloruse:
- атлусьцелы (наз.), затлусьцелы (наз.)
- france:
- obèse (subst.)
- nederlande:
- dikkerd, dikzak
- pole:
- grubas, tłuścioch, ktoś otyły, ktoś korpulentny, ktoś przy tuszy, spaślak (obraźliwie)