*maĉ/i UV
*maĉi
                     (tr)
                  - 1.
- 
                              Pisti en buŝo per la dentoj:
                              
                                 mi ne fumas cigarojn, ankaŭ ne maĉas tabakon
                                 [1];
                                 
                              
                                 servisto sidis apud la patro kaj maĉis sekvinberojn
                                 [2];
                                 
                              
                                 li manĝas rapide kaj maĉas per la du flankoj de la buŝo
                                 [3];
                                 
                              
                                 [ili] elkraĉis formaĉitan semŝelon
                                 
                                    Metrop
                                    
                                    ;
                                 
                              
                                 li prenis la duone demaĉitan
                                 (kp ĉirkaŭmordi) viandoston
                                 [4];
                                 
                              
                                 la oficiro furioze kaj senpove maĉis la finon de sia cigaredo
                                 [5];
                                 
                              
                                 (figure) 
                                 ia vermo maĉis iliajn nervojn
                                 [6];
                                 
                              
                                 ŝi ricevis viandon, sed ŝi ne povis maĉi ĝin, nur elsuĉi la sukon
                                 [7];
                                 
                              
                                 kvazaŭ li volus maĉi la propran langon
                                 [8];
                                 
                              
                                 kiu amas okulaĉi, ne havas kion maĉi
                                 
                                    PrV
                                    
                                    .
                                 
                               dispremi,
                           mordi,
                           mueli dispremi,
                           mordi,
                           mueli
- 2.
- 
                              Tro diskuti,
                              pritrakti:
                              
                                 ĉiuj maĉis la malnovan temon, ĉu konstrui, aŭ ne konstrui la metropolitenon
                                 
                                    Metrop
                                    
                                    ;
                                 
                              
                                 vi jam […] vidis trifoje en via landa televidstacio, […]
                                 kio estas antaŭmaĉita de la mondaj novaĵagentejoj
                                 [9].
                                 
                               vortmueli vortmueli
1.
                           
                           Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
2. Henri Heine: La Rabeno de Baĥaraĥ, Ĉapitro I
3. Don Miguel de Cervantes Saavedra: Don Kiĥoto de la Manĉo en Barcelono (5 ĉapitroj), Ĉapitro LXII
4. trad. Ferenc Szilágyi: Vespera ruĝo anoncas ventegon, Eyvind Johnson
5. Ferenc Szilágyi: La Granda Aventuro, III.
6. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Deksepa Ĉapitro
7. Ferenc Szilágyi: La Granda Aventuro, V.
8. B. Traven, trad. Hans Georg Kaiser: Mortula Ŝipo, Rakonto de usona maristo, Ĉapitro 48
9. Monato, Paŭl Peeraerts: Indaj informoj, 2011
                  2. Henri Heine: La Rabeno de Baĥaraĥ, Ĉapitro I
3. Don Miguel de Cervantes Saavedra: Don Kiĥoto de la Manĉo en Barcelono (5 ĉapitroj), Ĉapitro LXII
4. trad. Ferenc Szilágyi: Vespera ruĝo anoncas ventegon, Eyvind Johnson
5. Ferenc Szilágyi: La Granda Aventuro, III.
6. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Deksepa Ĉapitro
7. Ferenc Szilágyi: La Granda Aventuro, V.
8. B. Traven, trad. Hans Georg Kaiser: Mortula Ŝipo, Rakonto de usona maristo, Ĉapitro 48
9. Monato, Paŭl Peeraerts: Indaj informoj, 2011
- angle:
- chew, masticate
- beloruse:
- жаваць
- bretone:
- chaokat
- bulgare:
- дъвча
- ĉeĥe:
- žvýkat
- ĉine:
- 咀 [jǔ], 咀嚼 [jǔjué], 嚼 [jiáo], 嚼 [jué], 噍 [jiào]
- france:
- mâcher
- germane:
- kauen 2. (auf etwas) herumkauen
- hispane:
- masticar
- hungare:
- rág, megrág
- japane:
- かみ砕く [かみくだく], かむ
- katalune:
- mastegar
- nederlande:
- kauwen
- pole:
- żuć
- portugale:
- mastigar, mascar
- ruse:
- жевать
- svede:
- tugga
- ukraine:
- жувати, розжовувати, пережовувати
maĉ
remaĉi
                     (tr)
                  - 1.
- Denove maĉi: fosanta serpento, kiu remaĉas sian manĝon kaj remanĝas sian propran ekskrementon [11].
- 2.
- Revenigi nutraĵon el la stomako en la buŝon por denove maĉi ĝin, kiel faras iuj bestoj, ekzemple bovo, kamelo: remaĉantaj maĉitaĵon [12].
- 3.
- (figure) 
                              Ripete diskuti, pritrakti:
                              
                                 konstante remaĉi projekton, reakciajn ideojn;
                                 
                              
                                 sendecide ili iris tien kaj reen […], grumblis kaj blasfemis kaj
                                 ĉiutage centfoje remaĉis la samajn frazojn pri senlaboreco kaj mallumaj
                                 perspektivoj
                                 [13];
                                 
                              
                                 britoj […] pretas daŭre remaĉi […] monstraĵojn de
                                 germanoj dum la dua mondomilito
                                 [14];
                                 
                              
                                 la japana armeo remaĉis diversajn planojn por tranĉi la ŝoseon, la solan
                                 trairejon
                                 [15];
                                 
                              
                                 maĉi kaj remaĉi
                                 
                                    PrV
                                    
                                    .
                                 
                               ĉevaleto2,
                           mueli3 ĉevaleto2,
                           mueli3
11.
                           
                           Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 11:4
13. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Unua Parto
14. Monato, Paul Gubbins: Opinio-(s)ondado, 2004
15. Monato, Alice Liu: Fragmentoj de la dua mondmilito, 2011
                  12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 11:4
13. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Unua Parto
14. Monato, Paul Gubbins: Opinio-(s)ondado, 2004
15. Monato, Alice Liu: Fragmentoj de la dua mondmilito, 2011
- angle:
- 2. chew the cud, ruminate 3. ruminate, reflect on, ponder
- beloruse:
- перажоўваць
- bretone:
- 2. daskiriat
- bulgare:
- 1. преживя 2. преживя 3. предъвквам, преповтарям, преживям
- ĉeĥe:
- 1. přežvykovat
- ĉine:
- 倒嚼 [dǎojiào] 3. 玩味 [wánwèi]
- france:
- remâcher, ruminer
- germane:
- 1. nochmals kauen 2. wiederkäuen 3. (auf etwas) herumkauen, (etwas) wiederkäuen, (auf etwas) herumreiten, hin und her überlegen
- hispane:
- 2. rumiar
- hungare:
- megrág (megfontol) 1. újrarág 2. kérődzik
- japane:
- 反芻する [はんすうする]
- katalune:
- 2. remugar, ruminar
- nederlande:
- herkauwen
- pole:
- przeżuwać
- ruse:
- пережёвывать
remaĉuloj

 Subordo de parhufuloj
                              (ŝafoj, ĝirafoj, cervedoj, bovedoj, kameloj, k.a.)
                              kiuj remaĉas kaj havas plurpartan stomakon, plejofte kun kvar
                              kameroj (Ruminantia):
                              
                                 Volter aludas al la alpako,
                                 al la lamao,
                                 al la vikuno, kaj aliaj remaĉuloj kun flavruĝaj haroj el Sud-Ameriko
                                 [16]. Subordo de parhufuloj
                              (ŝafoj, ĝirafoj, cervedoj, bovedoj, kameloj, k.a.)
                              kiuj remaĉas kaj havas plurpartan stomakon, plejofte kun kvar
                              kameroj (Ruminantia):
                              
                                 Volter aludas al la alpako,
                                 al la lamao,
                                 al la vikuno, kaj aliaj remaĉuloj kun flavruĝaj haroj el Sud-Ameriko
                                 [16].
16.
                           
                           Volter, trad. Eugen Lanti: Kandid aŭ la optimismo, Ĉapitro XVII
                  - angle:
- ruminants
- beloruse:
- жуйкавыя (жывёлы)
- bulgare:
- преживни животни
- ĉeĥe:
- přežvýkavci
- ĉine:
- 反刍亚目 [fǎnchúyàmù], 反芻亞目 [fǎnchúyàmù]
- france:
- ruminants
- germane:
- Wiederkäuer
- hispane:
- rumiantes
- japane:
- 反芻動物 [はんすうどうぶつ]
- katalune:
- remugants
- latinece:
- Ruminantia
- nederlande:
- herkauwers
krakmaĉi
                     (tr)
                  - Rompi per la dentoj kun krakbruo.
- beloruse:
- хрупаць (жуючы, грызучы), храбусьцець (жуючы, грызучы)
- france:
- croquer
- germane:
- zerbeißen
- hungare:
- ropogtat (ételt)
- japane:
- ばりばりかみ砕く [ばりばりかみくだく]
- katalune:
- rompre amb les dents
- nederlande:
- stukkauwen
- pole:
- chrupać gryźć
- ruse:
- разгрызать с хрустом
- ukraine:
- гризти, їсти з хруском, хрумати, хрумкати, хрупати, хрумтіти