¹modern/a ^JED

1.

Apartenanta al la epoko nuna, al la tempo nuna aŭ ĵus pasinta, hodiaŭa; plej nova, plej freŝdata: apud la unua metiejo rapide fariĝis moderna fabriko [1]; li estis homo de la malnovaj moroj, ne aprobanta la modernajn ideojn ^PatrojFiloj ; la mumo de Ramzes XII ĝis la hodiaŭa tago ripozas en sia mistera loĝejo, rifuĝinte tie […] de la moderna scivolemo [2]; li havis tre nebulan imagon pri moderna milito [3]; eksonis moderna dancmuziko, kaj iu miaŭanta voĉo kantis ion [4].

2.

Apartenanta al la pli nova epoko, kontraste kun la antikva: la moderna greka lingvo ne havas infinitivon [5]; [en] la fama Reĝa Biblioteko […] sin trovas ĉiuj libroj, antikvaj kaj modernaj [6].

(tr)

Igi moderna, renovigi, ĝisdatigi: la sloganoj de Aleksandro estas: futuro, progreso, modernigi [7]; modernigi la oficejon per novaj maŝinoj [8]; radikale modernigi la landon [9]; [la] nova ĝenerala sekretario modernigis la organizan sistemon de NEL [10]; konstante modernigi laŭ la lastdataj komercaj postuloj [11]; Irlando […] en la 1990aj jaroj modernigis sian ekonomion [12]; Moskvo do konsekvence modernigis sian strategian potencialon: ĝi evoluigis novan interkontinentan raketon Topol-M [13].

Iĝi moderna, pli nova, nuntempeca: [en] la kastelo […] ĉiujare kreskis kaj moderniĝis la komforto [14]; lastatempe EU mem iĝis pli favora al nuklea energio: malnovaj centraloj moderniĝas aŭ estos konstruataj novaj [15]; moderniĝas nia retejo, en kiu apud la sonaj materialoj aperas ankaŭ la filmaj [16]; post la aliĝo de Irlando al la Eŭropa Komunumo, la lando moderniĝis kaj komencis vere progresi [17]; la lingvo disvolviĝis kaj moderniĝis dum tiu periodo [18]. aktualigi², ĝisdatigi, renovigi

Movado rigardata kiel moderna pro iuj ecoj.

a)

Tuto de belartaj movadoj, kiuj ekde la fino de la 19a jarcento disiĝis de tradiciaj artoformoj, de realismo, de klasika harmonio, kaj kiuj emfazis novismon: Jarl Martelmonto […] konsideras sin ero de la modernismo [19].

b)

Filozofia sinteno komenciĝanta en klasika Eŭropo, favora al raciismo, individuismo, progresismo, kontraŭa al tradicioj: por varti modernisman movadon oni devas montri progreson, ĉu iluzian, ĉu realan [20].

c)

Biblio-kritika kaj teologia movado el la komenco de la 20a jarcento, kiu enkalkulis la progresojn de historio kaj komence ricevis kondamnojn: tiu estis la epoko kiam la diskutoj pri modernismo kaj kontraŭmodernismo eniris plej akran fazon [21].

Modernismano: Conrad estis inter la ĉefaj modernistoj kun Eliot, Joyce, Woolf kaj Yeats [22]; por la modernistoj superfluaj vortoj estas la herbaĉo de poemo [23]; li finis mallaŭte sian agadon kiel […] tradiciisto, eĉ kontraŭmodernisto, kiu fine kondamnis aŭ „ĝustigis” siajn fruajn eksperimentojn kaj preferis eksmodiĝintajn muzikformojn, kiel fugo, [24]; la verkisto vivece bildigas […] la pseŭdo-moderniston trovanta rifuĝon en surfaca ksenofilio [25].

Ne plu valida, aktuala aŭ uzata, malkonforma al la nunaj moroj aŭ situacioj; arĥaika, eksmoda, malaktuala: tio estas tro malvasta kaj malmoderna difino [26]; la domo ne nur estas malnova, ĝi estas malmoderna [27]; du vicoj da domoj, ĉe kiuj ĉie pendis malmodernaj kadukaj balkonoj [28].