*sopir/i UV

*sopiri

(x)
1.
Sufere bedaŭri kaj redeziri ion perditan: mi sopiras je mia perdita feliĉo (aŭ: mian perditan feliĉon) [1]; li sopiris al la […] patrujo [2]; niaj ostoj sentis la doloron kaj sopiris al la ripozo [3]; [tien] ili sopiras per sia animo reveni [4]; rano eĉ en palaco sopiras pri marĉo PrV .
2.
Suferi kaj malĝoji pro ia dezirego: li sopiris jam senmezure pri la morgaŭa tago [5]; kiel ŝi sopiris ekvidi lin [6]; kiel cervo sopiras al fluanta akvo, tiel mia animo sopiras al […] Dio [7]; sopirante pri pli altaj spiritaj plezuroj Marta ; multaj homoj sopiras je flugiloj kaj tute forgesas ke piedojn ili havas.
3.
Vespiri: la sinjoro eksopiris kaj sidiĝis sur malgranda benko [8].
1. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 29
2. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro IV
3. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XXIV
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 44:14
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Anneto
7. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 42:1
8. I. S. Turgenjev, trad. Kazimierz Bein: Patroj kaj filoj, ĉapitro 1a, p. 5a
angle:
yearn, *long for
beloruse:
1. тужыць, сумаваць 2. тужыць, сумаваць 3. уздыхаць
ĉeĥe:
tesknit, toužit
france:
1. regretter 2. languir après 3. soupirer
germane:
*sich sehnen 1. sich zurücksehnen 2. sich sehnen nach, ersehnen
hispane:
ansiar, añorar 1. lamentar 2. anhelar 3. suspirar
hungare:
1. visszavágy, sóhajtozik utána 2. vágyik, vágyakozik 3. sóhajtozik
japane:
懐かしむ [なつかしむ], 恋しがる [こいしがる], あこがれる, 切望する [せつぼうする]
nederlande:
verlangen 3. zuchten
pole:
cknić się, *tęsknić, wzdychać
ruse:
*тосковать (по чему-л., о чём-л.)
slovake:
cnieť sa, prahnúť, túžiť
svede:
längta
tibete:
དོད་ཆགས་ལང་
ukraine:
тужити, скучати, томитися

sopiro

1.
Stato de iu, kiu estas sopiranta: la koro de Gerda batis de timo kaj sopiro [9]; la stomako estis malplena, la korpo estis laca, ĉiuj sopiroj de la koro celis nur loĝejon por la nokto [10]; la klereco […] nutris sopirojn por la spirito Marta ; la sopiro al la hejmo turmentas min [11]; kiam li aŭdis varmegan aman konfeson de alia viro, […] naskiĝis en li stranga sento: miksaĵo de deziro, sopiro kaj ĵaluzo [12]. VD:aspiro, melankolio.
2.
Suspiro: legendoj, kiuj estas kvazaŭ sopiroj de l' homaroB .
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
11. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, La maljunulino Holle
12. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro VII
beloruse:
1. туга 2. уздых
ĉeĥe:
stesk (po něčem), touha, žádost
france:
1. nostalgie 2. soupir
germane:
1. Sehnsucht
hispane:
1. nostalgia, melancolía 2. ansia
hungare:
1. vágy 2. sóhaj
japane:
思慕 [しぼ], あこがれ, 憧憬 [どうけい]
nederlande:
1. verlangen 2. verzuchting
pole:
tęsknota
ruse:
1. тоска 2. вздох
slovake:
túžba (žiadosť)
svede:
längtan
tibete:
དོད་པ་
ukraine:
туга, томління

amsopiro

Sopiro al amato: tiam vi trovos min jam delonge mortinta pro la amsopiro [13]!
13. Yuan Zhen, trad. Guozhu: La Amo de Fraŭlino Cui YingYing, 2008
beloruse:
туга па каханым
france:
langueur (amoureuse)
germane:
Liebessehnsucht
hispane:
lánguido por amor, decaído por amor
pole:
tęsknota miłosna

hejmsopiro

Sopiro al la hejmo, al la hejmurbo, al la hejmlando; hejmveo: ili sentas sin solaj en fremda lando kaj provas forgesigi al si la hejmsopiron [14]; turmentis lin la hejmsopiro kaj li leviĝis, paŝadis en la ĉambro kaj murmuris al si mem: kvankam migrado estas plezurplena, ja preferindas frua hejmreveno [15].
14. Monato, Saliko: En fremda lando, 2006
15. Mei Zhi: Pri la „Dek naŭ antikvaj poemoj“, [2004]
beloruse:
туга па доме, туга па хаце, настальгія
france:
mal du pays
germane:
Heimweh
hispane:
morriña, añoranza por la tierra natal, nostalgia del hogar, mal de patria
japane:
ホームシック, 郷愁 [きょうしゅう], 望郷 [ぼうきょう]
pole:
tęsknota za domem
ukraine:
туга за домом/рідною домівкою, ностальгія

administraj notoj

pri ~i 3.: 
      El la citaĵo nestas klara, ĉu efektive temas pri vespriado, sed eble la
      originalo havis tiun sencon, ĉiuokaze la verbo estas tie ĉi uzata sen
      objekto. Tiu senco ŝajne aperas nur ĉe KAbe, ĉu do marki ĝin evitinda?
      [W. Diestel]
~o: Mankas verkindiko en fonto.