alf/o

alfo

LIN La unua litero de la greka alfabeto (A, α): jen Vi estas, envere, Alfo kaj Omego [1]; la du literoj alfo kaj omego, unua kaj lasta de la greka alfabeto [2]; Alfo Serpenta estas triopa stelo en la konstelacio Serpento Viki ; ankaŭ eblas ilin [la Grekajn literojn] plene Esperantigi kun O-finaĵoj, ekz.: alfo, beto, gamo, […] [3].
Rim. 1: Troviĝas en la PIV-oj la neasimilita formo „alfa“, do aliradika.
Rim. 2: La plene esperantigitaj nomoj de la grekaj literoj prezentitaj en PMEG [4] [5] ne estas harmoniaj. En la okazo de la literoj finiĝantaj per a, la Esperanta O-finaĵo anstataŭas la liternoman finon (alfa ⭢ alfo), dum en la aliaj okazoj la Esperanta O-finaĵo aldoniĝas al la liternoma fino (epsilon ⭢ epsilono; mu ⭢ muo; ksi ⭢ ksio). Due, pluraj tiel kreitaj radikoj konfliktas kun aliaj esperantaj radikoj jam ekzistantaj en PIV (alfo, beto, gamo, kapo, roto) aŭ konfliktas en vorfarado ĉar, laŭ PMEG, oni ne uzu a-ligfinaĵon en kombinoj [6], tial ekzemple la PIV-a termino „gamaradioj“ devus esti „gamradioj“, kiel „iksradioj“. Por pli da reguleco kaj eviti konfliktojn, alia eblo estas uzi la simplan esperantigitan formon alfao. [Alano Gerardo]
Rim.: Kp alfo (herbo).
1. Czesław Miłosz, trad. Janusz Sulżycki: Ju pli, Espero Katolika, № 10-11/1981
2. Vikipedio, Labaro
3. B. Wennergren: Grekaj literoj en PMEG §19
4. B. Wennergren: Grekaj literoj en PMEG §19
5. B. Wennergren: Grekaj literoj en PMEG §43
6. B. Wennergren: Interligaj finaĵoj en PMEG §37.3
angle:
alpha
beloruse:
альфа (грэцкая літара)
france:
alpha
germane:
Alpha
greke:
ἄλφα
japane:
アフリカハネガヤ
pole:
alfa (litera)
rumane:
alfa (literă)
ruse:
альфа
ukraine:
альфа

administraj notoj