^*moder/a ^PV

^*modera

: Ne troa, ne ekscesa, ne ekstrema²: se ili neniam restas sen rimedoj, tio estas la merito de ilia modera vivo [1]; la saĝulo sciis esti modera: li montris la internan vundon de l' ŝtato, sed li ne flamigis ĝin [2]; li nun sentis al ŝi amon nur moderan ^KPr; li sidiĝis ĉe la kartotablo kun esprimo de modera plezuro ^PatrojFiloj; vivo modera estas vivo sendanĝera ^PrV; modera ruĝeco de la konjunktivo ^FK. meza, modesta, sobra

1. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XV
2. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro III

angle:: moderate
beloruse:: стрыманы, памяркоўны
bulgare:: умерен
ĉeĥe:: decentní, mírný, umírněný
france:: médiocre, modéré, modique
germane:: mäßig, gemäßigt
hispane:: moderado, -a
hungare:: mérsékelt, mértékletes, mértéktartó
nederlande:: matig, gematigd
perse:: میانه‌رو، معتدل
pole:: skromny, opanowany, umiarkowany
portugale:: moderado, comedido, frugal, módico, temperado (moderado)
rumane:: modest, senin, moderat
ruse:: умеренный, сдержанный
slovake:: mierny

modereco, modero

: Eco de iu aŭ io modera: en la mezo de la […] uragano de via pasio vi devas observi certan moderecon, kiu donas al ĉio harmonion ^Hamlet; saĝecon, moderecon, paciencon ne konis ili ^Ifigenio; li sciis gardi certan […] moderecon en diboĉo ^QuV; vivo sen modero kondukas al mizero ^PrV.

angle:: moderation
beloruse:: стрыманасьць, памяркоўнасьць
bulgare:: умереност
ĉeĥe:: mírnost, zdrženlivost
france:: modération
germane:: Mäßigung, Mäßigkeit
hispane:: moderación
hungare:: mérsékletesség, mértékletesség
nederlande:: gematigdheid, mate
perse:: میانه‌روی، اعتدال
pole:: skromność, umiarkowanie
rumane:: cumpătare
ruse:: умеренность, сдержанность
slovake:: miernosť, umiernenosť

moderigi

(tr)

: Igi ion aŭ iun modera: kolerego malfacile moderigita kuntiris liajn lipojn ^KPr; la amo […] naskiĝas per tempo, kaj la sperto ankaŭ montras, ke tempo ĝin tre ofte moderigas ^Hamlet; por ŝafo tondita Dio venton moderigas ^PrV. bridi², mildigi

angle:: moderate
beloruse:: стрымліваць, сьцішаць
bulgare:: правя умерен
ĉeĥe:: mírnit (rychlost), zmírnit, zmírňovat
france:: modérer, tempérer
germane:: mäßigen
hispane:: moderar
hungare:: mérsékel
nederlande:: matigen
perse:: تعدیل کردن
pole:: moderować, poskramiać, załagodzić, przytłumiać, uśmierzać
rumane:: modera, îmblânzi, cumpăta, suprimă, calmează
ruse:: умерять, сдерживать
slovake:: zmierniť

moderismo

: Pliŝato de kompromisaj, maldrastaj, prudentaj agmanieroj, kontraste al ekstremismo: troigo en sociaj ekstremoj nomiĝas emfaze ekstremismo […], kies inverso estas moderismo [3]; moderismo do estas: malekstrema kaj neideologia pozicio [4]. defetismo, konformismo, oportunismo

3. E. Pauli: Enciklopedio simpozio, artikolo „ekstrema“, 1996
4. K. Miner: taglibro, 2004-03-24

france:: centrisme, mesure (modération), modération
germane:: Mitte (politisch)
pole:: umiar, powściągliwość
rumane:: moderație, cumpătare

malmodera

: Troa, ekscesa, ekstrema: ŝi perdis la konscion ĉe la penso, ke ŝi estas en la manoj de tiel malmodera kaj potenca sinjoro [5]; knabino […] meze de la malmodera kaj senbrida amaso ^QuV; kun karaktero tia, kia estas la ŝia, pasia, malmodera, kaj puŝanta ĉion ĝis ekstremo, mi konfesas, ke mi ne estas trankvila ^ChL. senbridalimo

5. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XV

angle:: excessive, immoderate
beloruse:: нястрыманы
bulgare:: прекомерен, прекален, неумерен
ĉeĥe:: nestřídmý, nezřízený
france:: excessif, immodéré, outré
germane:: unmäßig, exzessiv
hispane:: desmesurado, excesivo
hungare:: mértéktelen, szertelen
nederlande:: onmatig, buitensporig
perse:: افراطی، تندرو
pole:: ekstremalny, przesadny, nieumiarkowany
rumane:: extrem, exagerat, imoderat
ruse:: неумеренный
slovake:: bezuzdný, nestriedmy

administraj notoj