^*cement/o

^*cemento ↝

1. ↝: Pulvoro de argilaj kaj kalkaj ŝtonoj, kiu reagante kun akvo fariĝas tre malmola kaj nepenetrebla de akvo, uzata por mortero kaj betono: Portlanda cemento; li veturis al la urbo por aĉeti cementon, transportis sablon kaj lignon kaj dum la paŭzoj helpis la virojn fosi kaj pretigi la fundamenton ^HsT; oni ofertas […] miksmaŝinon por cemento kaj cindro [1]; la gardistoj devigis la malliberulojn nudpiede marŝi tien kaj reen sur cementplanko [2]; (figure) la egipta popolo […] formis kvazaŭ unu personon, en kiu la pastra kasto estis la penso, la faraono estis la volo, la popolo ― korpo kaj la obeo ― la cemento (kp gluo) [3]; (figure) lingvo ne povas esti simpla kolekto da vortoj, sed devas havi cementon kaj vivon [4].
2. ↝: Ekstera tavolo de la dentradikoj. pulpo¹

1. Monato, Rita Rössler-Buckel: Metio kaj formo tradicio kaj progreso, 2007
2. Monato, Albisturo Kvinke: Mallonga historio de la evonima milito, 2006
3. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Antaŭparolo
4. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 4. Vortaroj

(tr)

1. ↝: Firme kunigi aŭ plenigi per cemento¹: se oni cementos [la porcelanfiguron] en la dorso [ĝi estos] kiel nova [5]; li lernis tion, kio utilis por konstrui, selektis ŝtonojn, kuncementis ilin kaj komencis la konstruadon de sia palaco [6].
2. ↝: (figure) Firme kunigi, firmigi: la okcidenta evoluhelpo devus ne cementi despotajn reĝimojn, ĝi devus akceli demokration kaj homajn rajtojn [7]; francoj iom post iom perdis siajn socialajn avantaĝojn, kiuj dum pluraj jardekoj cementis la landon [8]. bloki, fiksi, obstrukci, paralizi², senmovigi, ŝtonigi²

5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Paŝtistino kaj kamentubisto
6. Monato, Thierry Tailhades: La ideala palaco de poŝtisto Cheval, 2011
7. Monato, Stefan Maul: Diktatoroj dorlotataj, 2006
8. Monato, Yves Nicolas: Komuna agado, komunaj valoroj, 2010

pri ~o :

    PIV1 transportis la ANA kaj TEK sencon al paronimo "ĉemento".
    [MB]