*dent/o PV
*dento
- 1.
Elstara osteto, en la buŝo de homoj kaj
bestoj,
kiu servas por mordi kaj maĉi la nutraĵon:
la dentoj de leono estas akraj
[1];
tie estos la plorado kaj la grincado de dentoj
[2];
kunfrapi la dentojn
[3];
(figure)
montri la dentojn
(minaci);
nuksoj venis, kiam dentoj elfalis
PrV
(malfrua)
la dento de l' tempo formordis la piramidojn.
- 2.
- (figure) Elstara pinto aŭ tranĉaĵo ĉe la rando aŭ la supraĵo de objekto: dento de kombilo, rado, segilo, muro, roko, monto, folio.
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 7
2. La Nova Testamento, S. Mateo 8:12
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 112:10
2. La Nova Testamento, S. Mateo 8:12
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 112:10
- angle:
- 1. tooth 2. tooth
- beloruse:
- 1. зуб 2. зубец
- bulgare:
- зъб
- ĉeĥe:
- zub
- ĉine:
- 牙齒 [yáchǐ], 牙 [yá]
- france:
- 1. dent, crochet (d'un serpent) 2. dent (d'une scie), encoche
- germane:
- Zahn
- hebree:
- שן
- hispane:
- diente
- hungare:
- fog
- indonezie:
- gigi
- itale:
- dente
- japane:
- 歯 [し], 歯状の物 [はじょうのぶつ], 突起 [とっき]
- katalune:
- dent 2. sortint
- nederlande:
- 1. tand 2. tand
- pole:
- ząb 1. ząb
- portugale:
- dente
- rumane:
- dinte 1. dinte
- ruse:
- 1. зуб 2. зубец
- slovake:
- zub
- svahile:
- jino
- tibete:
- སོ་
- ukraine:
- зуб, зубець, зубчик (колеса), пік, конічна вершина
denta
- 1.
-
Rilata al dento:
denta konsonanto;
denta emajlo.
- 2.
- Denthava: denta rado.
- angle:
- 1. dental
- beloruse:
- 1. зубны 2. зубасты, зубаты, зубчасты, зубчаты
- ĉeĥe:
- zubatý
- ĉine:
- 牙科的 [yákēde]
- france:
- 1. dental (adj.), dentaire 2. denté
- germane:
- Zahn-
- hebree:
- 1. דנטלי 2. משונן ~a rado: ℷלℷל שיניים.
- hispane:
- 1. dental 2. dentado
- hungare:
- 1. fog- 2. fogas, fogazott
- indonezie:
- 1. dental 2. bergigi
- itale:
- 1. dentale 2. dentato
- japane:
- 歯の [はの], 歯のついた [はのついた]
- katalune:
- 1. dental 2. dentat
- nederlande:
- 1. tand- 2. getand
- pole:
- 1. zębny 2. zębaty
- rumane:
- 1. dintat 2. dintat
- ruse:
- 1. зубной 2. зубастый, зубчатый
- slovake:
- zubatý
- ukraine:
- зубний, зубчастий
dentaro
-
Tuto de la dentoj:
li havas falsan dentaron.
- afrikanse:
- tande
- albane:
- dhëmbët
- amhare:
- ጥርስ
- angle:
- teeth
- arabe:
- أسنان
- armene:
- ատամիկ
- azerbajĝane:
- diş
- bengale:
- দাঁত
- birme:
- အံသွားခဲ
- bosne:
- zubi
- ĉeĥe:
- chrup, ozubení, zoubkování
- ĉine:
- 位元 [wèiyuán]
- dane:
- tænder
- estone:
- hambad
- eŭske:
- hortzak
- filipine:
- ngipin
- france:
- denture, dentition (denture)
- galege:
- dentes
- germane:
- Gebiss
- guĝarate:
- દાંત
- haitie:
- dan
- haŭse:
- hakora
- hebree:
- שיניים
- hinde:
- दांत
- hispane:
- dentadura
- hungare:
- fogazat
- igbe:
- ezé
- indonezie:
- gigi (set)
- irlande:
- fiacla
- islande:
- tennur
- itale:
- dentatura
- japane:
- 歯牙 [しが]
- jave:
- untu
- jide:
- ציין
- jorube:
- eyin
- kanare:
- ಹಲ್ಲುಗಳು
- kartvele:
- კბილები
- katalune:
- dentadura, dentat
- kazaĥe:
- тістері
- kimre:
- dannedd
- kirgize:
- тиштер
- kmere:
- ធ្មេញ
- koree:
- 치아
- korsike:
- dìanti
- kose:
- amazinyo
- kroate:
- zubi
- kurde:
- diranên
- latine:
- dentium
- latve:
- zobi
- laŭe:
- ແຂ້ວ
- litove:
- dantys
- makedone:
- заби
- malagase:
- nify
- malaje:
- gigi
- malajalame:
- പല്ലുകൾ
- malte:
- snien
- maorie:
- niho
- marate:
- दात
- monge:
- cov hniav
- mongole:
- шүд
- nederlande:
- gebit
- njanĝe:
- mano
- okcidentfrise:
- tosken
- panĝabe:
- ਦੰਦ
- paŝtue:
- غاښونه
- pole:
- uzębienie
- ruande:
- amenyo
- rumane:
- dintar
- ruse:
- зубы (в совокупности)
- samoe:
- nifo
- sinde:
- ڏند
- sinhale:
- දත්
- skotgaele:
- fiaclan
- slovake:
- chrup
- slovene:
- zobje
- somale:
- ilkaha
- ŝone:
- mazino
- sote:
- meno a
- sunde:
- huntu
- svahile:
- meno
- taĝike:
- дандон
- taje:
- ฟัน
- tamile:
- பற்கள்
- tatare:
- тешләр
- telugue:
- పళ్ళు
- ukraine:
- зуби
- urdue:
- دانت
- vjetname:
- răng
- zulue:
- amazinyo
dentego
Longa dento, kiu
eliras el la buŝo de tiaj bestoj, kiaj elefantoj, aproj.
- angle:
- tusk, tush
- beloruse:
- ікол, бівень
- ĉeĥe:
- kel
- france:
- défense (dent)
- germane:
- Hauer, Stoßzahn
- hebree:
- ניב
- hispane:
- colmillo
- hungare:
- agyar
- indonezie:
- gading
- itale:
- zanna
- japane:
- 牙 [げ]
- katalune:
- ullal
- nederlande:
- slagtand
- pole:
- kieł
- rumane:
- canin
- ruse:
- клык, бивень
- slovake:
- kel, kel (sloní), zubisko
- tibete:
- མཆེ་བ་
- ukraine:
- ікло
dentigi, denti
(tr)
- angle:
- add teeth
- beloruse:
- ~ita: зазубраны.
- ĉeĥe:
- ozubit
- france:
- denteler
- hebree:
- ~ita: משונן.
- hispane:
- dentar ~ita: dentado.
- hungare:
- fogaz ~ita: fogazott kerék.
- itale:
- dentellare, merlare
- japane:
- 歯をつける [はをつける]
- katalune:
- dentar (tr.) ~ita: dentat.
- nederlande:
- tanden
- pole:
- ząbkować (materiał) ~ita: ząbkowany (materiał).
- rumane:
- face o dinte ~ita: zimțat (material).
- ruse:
- зазубрить ~ita: зазубренный.
- slovake:
- ozubiť
- ukraine:
- робити зубці, зазублювати
dentingo
-
Kavaĵeto en la makzela osto, entenanta la radikon de
dento.
- angle:
- tooth socket
- ĉeĥe:
- lůžko zubu
- ĉine:
- 上頜竇 [shànghédòu]
- france:
- alvéole dentaire
- germane:
- Kieferhöhle
- hebree:
- מכתש השן
- hispane:
- alvéolo dentario
- hungare:
- fogüreg
- itale:
- alveolo dentario
- japane:
- 歯槽 [しそう]
- katalune:
- alvèol dental, odontobotri
- nederlande:
- tandholte
- pole:
- dziąsło
- rumane:
- gingie
- slovake:
- zubná jamka
dentisto, dentkuracisto
Kuracisto de dentoj:
en la kampo de la dentkuracado la dentisto estas la
ĝenerala kuracisto
[4].
- angle:
- dentist
- bulgare:
- зъболекар
- ĉeĥe:
- zubní lékař
- ĉine:
- 牙齒 [yáchǐ], 牙 [yá], 牙科医生 [yákēyīshēng], 牙科 [yákē], 牙医 [yáyī]
- france:
- dentiste
- germane:
- Zahnarzt
- hebree:
- רופא שיניים
- hispane:
- dentista
- indonezie:
- dokter gigi
- itale:
- dentista
- japane:
- 歯科医 [しかい]
- katalune:
- dentista, odontòleg
- pole:
- dentysta, stomatolog
- rumane:
- dentist, stomatolog
- ruse:
- зубной врач, дантист, стоматолог
- slovake:
- zubný lekár
- tibete:
- སོའི་སྨན་ཁང་
- ukraine:
- зубний лікар, стоматолог
denta konsonanto PMEG
-
Konsonanto
artikulaciata ĉe la dentoj:
- a)
- lang-denta konsonanto
- b)
- (malofte) lip-denta konsonanto
Rim.: Ambaŭ subsencoj estas egale logikaj, sed en la efektiva uzo multaj lingvistoj kaprice rezervas la terminon al lang-denta konsonanto. [Sergio Pokrovskij]
- angle:
- dental
- beloruse:
- зубны зычны
- bulgare:
- зъбна съгласна
- ĉine:
- 齒音 [chǐyīn]
- france:
- dentale (consonne)
- germane:
- Dental, Zahnlaut
- hispane:
- dental, consonante dental
- hungare:
- foghang, dentális
- indonezie:
- konsonan gigi, konsonan dental
- perse:
- همخوان دندانی، صامت دندانی
- pole:
- spółgłoska zębowa
- portugale:
- dental, consoante dental
- rumane:
- consoană dentară
- ruse:
- зубной согласный
lang-denta konsonanto
- Konsonanto artikulaciata per alproksimigo de la antaŭa parto de la lango al la karno tuj malantaŭ la supraj dentoj, aŭ al la supraj dentoj mem: la angla duliteraĵo th signas la senvoĉan lang-dentan konsonanton [θ] en thing, kaj la voĉan lang-dentan konsonanton [ð] en this; en Esperanto la literoj t, d, n signas lang-dentajn konsonantojn.
Rim. 1:
Reale estas granda variado pri la artikulacia loko. En multaj
lingvoj la artikulacio fakte okazas ĉe la gingiva kresto
aŭ ĉe la
buŝaj alveoloj. En IFA
„subponto“ markas artikulacion strikte dentan (kiel en
[s̪, t̪, n̪, l̪]); kaj duobla substreko indikas
artikulacion
alveolan (kiel en [s͇, t͇, n͇, l͇]). Tamen en
Esperanto tiu
diferenco
ne gravas, la koncernaj variantoj estas alofonoj de la fonemoj,
signataj per la koncernaj literoj; tial oni kutimas klasi la
fonemojn /t/, /d/, /s/, /z/, /t͡s/ (c), /r/, /l/, /n/ kiel
konsonantojn lang-dentajn.
[Sergio Pokrovskij]
Rim. 2:
Ankaŭ la formo de la langofino varias. En iuj lingvoj oni
kutimas pintigi la langon (ofte tiel estas en la angla), kaj
tiam en la lingvista ĵargono oni parolas pri „apeksaj
dentaloj“; en aliaj lingvoj (la franca, la rusa) la lango
estas plata, „lamena“ — tiam la ĵargona termino
estas „lamena dentalo“. En kelkaj lingvoj (ekz-e en
la eŭska) tiu diferenco kontrastigas fonemojn, sed en
Esperanto ĝi estas ignorata. Tial anstataŭ la tro
specifaj
epitetoj „apeksa“, „lamena“ por Esperanto
pli konvenas la pli ĝenerala organindiko „langa“:
„lang-denta konsonanto“.
[Sergio Pokrovskij]
- angle:
- coronal dental
- germane:
- Koronal-dentalalveolar
- indonezie:
- konsonan lidah-gigi, konsonan koronal dental
- pole:
- spółgłoska przedniojęzykowo-zębowa
- rumane:
- consoană alveolară
- ruse:
- (передне)язычно-зубной согласный
bludento
Malfermita normo de mallongdistanca konekto sendrata:
konekti kapaŭskultilojn per bludento;
ricevi dosierojn per bludento
[5].
Rim.: La nomo de la teĥnologio estas omaĝo al la mezepoka reĝo Haraldo la Bludentulo de Danlando (Harald Blåtand Gormsen).
5.
K. Schmidt: Esperanto
translation for gnome-user-share, [vidita en 2011]
- angle:
- Bluetooth
- france:
- Bluetooth
- indonezie:
- bluetooth
- katalune:
- Bluetooth
- norvege:
- Blåtann
- pole:
- bluetooth
- rumane:
- bluetooth
- svede:
- bluetooth, blåtand
kojnodento, kojna dento
- angle:
- eyetooth (p. p. dento de la supra makzelo), stomach tooth (p. p. dento de la malsupra makzelo)
- beloruse:
- ікол
- bulgare:
- кучешки зъб
- ĉeĥe:
- špičák
- ĉine:
- 尖牙 [jiānyá], 犬齒 [quǎnchǐ]
- france:
- canine (dent)
- germane:
- Eckzahn
- hebree:
- ניב
- hispane:
- colmillo
- hungare:
- szemfog
- indonezie:
- gigi taring
- itale:
- canino (sost.)
- japane:
- 犬歯 [けんし], 糸切り歯 [いときりば]
- katalune:
- ullal, canina, clau
- nederlande:
- hoektand
- pole:
- kieł, ząb oczny (pot.)
- rumane:
- dinte
- ruse:
- клык
- slovake:
- špicák
- ukraine:
- ікло
laktodento
-
Dento de infano, kiu
ŝanĝiĝas en la 6a jaro al daŭra dento,
tio estas al tielnomata
saĝodento.
- angle:
- milk tooth, baby tooth, deciduous tooth
- beloruse:
- малочны зуб
- bulgare:
- млечен зъб
- ĉeĥe:
- mléčný zub
- ĉine:
- 换牙 [huànyá]
- france:
- dent de lait
- germane:
- Milchzahn
- hispane:
- diente de leche
- indonezie:
- gigi susu
- itale:
- dente da latte
- japane:
- 乳歯 [にゅうし]
- katalune:
- dent de llet, dent decídua
- pole:
- ząb mleczny
- rumane:
- dinte de lapte
- ruse:
- молочный зуб
- slovake:
- mliečny zub
- ukraine:
- молочний зуб
mueldento, muela dento
- angle:
- molar (tooth)
- ĉeĥe:
- zub stolička
- france:
- molaire (dent)
- hebree:
- (שן) טוחנת
- hispane:
- muela, molar
- hungare:
- zápfog, őrlőfog
- indonezie:
- gigi geraham
- itale:
- molare (sost.)
- japane:
- 臼歯 [きゅうし]
- katalune:
- molar, queixal
- nederlande:
- kies, baktand, maaltand
- pole:
- ząb trzonowy, trzonowiec (ząb)
- rumane:
- dinte molar
- ruse:
- жевательный зуб
- slovake:
- zub stolička
- ukraine:
- великий кутній зуб, корінний зуб
saĝodento
-
Dento kiu elkreskas post
laktodento,
en iom matura, relative spertoplena aĝo.
- angle:
- wisdom tooth
- ĉine:
- 智齒 [zhìchǐ]
- france:
- dent de sagesse
- germane:
- Weisheitszahn
- hispane:
- muela del juicio
- hungare:
- bölcsességfog
- indonezie:
- gigi tetap
- itale:
- dente del giudizio
- japane:
- 知恵歯 [ちえば], 親知らず [おやしらず]
- nederlande:
- verstandskies, wijsheidstand
- pole:
- ząb mądrości
- rumane:
- dinte de minte
- ruse:
- зуб мудрости
- ukraine:
- зуб мудрості
sendentulo
(arkaismo)
-
Terbesto sen dentoj aŭ kun malmutaj dentoj,
ano de ordo de
mamuloj
(Edentata):
se oni konsideras la du mamulajn ordojn kiuj estas plej
malnormalaj je siaj haŭtaj kovraĵoj, tio estas,
Cetacoj
(balenoj) kaj Sendentuloj (dazipoj, manisoj, ktp.)
... ĉi tiuj estas tiel same la plej
malnormalaj je siaj dentaroj
[6].
Rim.: La ordo sendentuloj ne plu validas. Plimulto de ĝiaj anoj — krom maniso kaj orikteropo — estas nun klasigita en la ordo kromartikuloj. [ĵv]
6.
Ĉarlz Darvin, trad. Klivo Lendon: La Origino de Specioj, ĉapitro
5a
- france:
- édenté
- indonezie:
- Edentata
- latinece:
- Edentata
- pole:
- szczerbak
- rumane:
- edentata
tranĉodento, tranĉa dento
- angle:
- incisor
- beloruse:
- разец (зуб)
- ĉine:
- 門齒 [ménchǐ], 板牙 [bǎnyá]
- france:
- incisive (dent)
- germane:
- Schneidezahn
- hebree:
- שן חותכת
- hispane:
- incisivo
- hungare:
- metszőfog
- indonezie:
- gigi seri
- itale:
- incisivo (sost.)
- japane:
- 切歯 [せっし], 門歯 [もんし]
- katalune:
- incisiu
- nederlande:
- snijtand
- pole:
- siekacz (ząb)
- rumane:
- dinte tăietor
- ruse:
- резец (зуб)
tridento
- Forko kun tri dentoj.
- angle:
- trident
- beloruse:
- трызубец
- bulgare:
- тризъбец
- ĉeĥe:
- trojzubec
- ĉine:
- 三叉戟 [sānchājǐ], 鍠 [huáng], 活动顶尖 [huódòngdǐngjiān]
- france:
- trident
- hebree:
- קלשון
- hispane:
- tridente
- hungare:
- háromágú szigony
- itale:
- tridente
- japane:
- 三叉の矛 [みっ叉のほこ]
- katalune:
- trident
- nederlande:
- drietand
- pole:
- trójząb
- rumane:
- trident
- ruse:
- трезубец
- slovake:
- trojzubec
dentopikilo, dentpikilo
- Rigida spliteto por purigi inter la dentoj.
- angle:
- toothpick
- beloruse:
- зубачыстка, калыпок
- bulgare:
- клечка за зъби
- ĉine:
- 牙签 [yáqiān]
- france:
- cure-dent
- germane:
- Zahnstocher
- hebree:
- קיסם שיניים
- hispane:
- mondadientes
- hungare:
- fogvájó, fogpiszkáló
- indonezie:
- tusuk gigi
- itale:
- stuzzicadenti
- japane:
- 爪楊枝 [つまようじ]
- katalune:
- escuradents, furgadents
- pole:
- wykałaczka
- rumane:
- scobitoare
- ruse:
- зубочистка
- ukraine:
- зубочистка
dentostango
- Stango provizita je dentoj2, por kroĉi.
- beloruse:
- зубчатая рэйка
- ĉeĥe:
- ozubená tyč
- france:
- crémaillère
- germane:
- Zahnstange
- hebree:
- מוט הילוכים
- hungare:
- fogasrúd, fogasléc
- itale:
- cremagliera
- japane:
- ラック [らっく]
- katalune:
- cremallera
- pole:
- zębatka, listwa zębata
- rumane:
- cremalieră
- ruse:
- зубчатая рейка
- slovake:
- ozubená tyč
- ukraine:
- зубчаста рейка, зубчастий стояк
administraj notoj
~a:
Mankas dua fontindiko.
~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~aro: Mankas dua fontindiko.
~aro: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ego: Mankas dua fontindiko.
~ego: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~igi, ~i: Mankas dua fontindiko.
~igi, ~i: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ingo: Mankas dua fontindiko.
~ingo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
lang-~a konsonanto: Mankas dua fontindiko.
lang-~a konsonanto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
kojno~o, kojna ~o: Mankas dua fontindiko.
kojno~o, kojna ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
lakto~o: Mankas dua fontindiko.
lakto~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
muel~o, muela ~o: Mankas dua fontindiko.
muel~o, muela ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
saĝo~o: Mankas dua fontindiko.
saĝo~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
tranĉo~o, tranĉa ~o: Mankas dua fontindiko.
tranĉo~o, tranĉa ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
tri~o: Mankas dua fontindiko.
tri~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~opikilo, ~pikilo: Mankas dua fontindiko.
~opikilo, ~pikilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ostango: Mankas dua fontindiko.
~ostango: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~aro: Mankas dua fontindiko.
~aro: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ego: Mankas dua fontindiko.
~ego: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~igi, ~i: Mankas dua fontindiko.
~igi, ~i: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ingo: Mankas dua fontindiko.
~ingo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
lang-~a konsonanto: Mankas dua fontindiko.
lang-~a konsonanto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
kojno~o, kojna ~o: Mankas dua fontindiko.
kojno~o, kojna ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
lakto~o: Mankas dua fontindiko.
lakto~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
muel~o, muela ~o: Mankas dua fontindiko.
muel~o, muela ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
saĝo~o: Mankas dua fontindiko.
saĝo~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
tranĉo~o, tranĉa ~o: Mankas dua fontindiko.
tranĉo~o, tranĉa ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
tri~o: Mankas dua fontindiko.
tri~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~opikilo, ~pikilo: Mankas dua fontindiko.
~opikilo, ~pikilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ostango: Mankas dua fontindiko.
~ostango: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.