¹organiz/i ^PV

(tr)

Starigi ion, kunordigante ĝiajn partojn por plenumi difinitan funkcion; doni al io la necesajn organo por funkciadi: en la jaro 1884 la societo organizis la unuan specialan fakultaton ^FK ; U.E.A. […] reprezentas nur personojn, kiuj deziras esti organizataj pro difinita celo aprobita de ili [1]; koran dankon al la organizintoj de la nuna kongreso [2]; la ĉirkaŭa ŝovinismo timigis la parizajn organizantojn, ili petegis Zamenhof ne kunvoki tian kunvenon, eĉ privatan, dum la Kongreso ^VivZam ; plenforme organizita […] komunumo de liberkredantoj [3]; la Laboristaro devas sin organizi mondskale ^Lanti ; ni devas lerni kaj labori sisteme kaj organizite ^InfanTorent2 ; li organizis du avangardajn liniojn, el kiuj la pli malproksima devis observi la malamikojn, la pli proksima ― gardi la propran armeon kontraŭ atako [4]; la manĝaj oficistoj venos […] por organizi sub tendo, starigita por tiu uzo, posttagmanĝon tute allogantan ^KPr ; ĉi tie estis ĉio en ia trankviliga, organizita malordo ^KKr ; turistoj al ĝi iras are, ili tamen organizis por tiu mateno karavanon, kiun mi kondukos ^ChL ; lingvo […] organizita kiel sistemo de simboloj, reprezentantaj ideojn ^Ret ; cedi al estaĵo pli alte organizita ^FK . aranĝi, establi, instali, komponi², ordigi

Organizanta, kies tasko estas organizi ion; rilata al organizado: la loka organiza komitato laboris por […] preparado de nia nuna kongreso [5]; organiza laboro ^AzS ; aktualaj organizaj problemoj, demandoj, diskutoj ^EeP ; organiza strukturo, skemo, kadro, fundamento, reformo ^EeP ; organizaj principoj, formoj, planoj ^EeP ; [ni] neniam povos forgesi lian sindonan kaj sukcesan laboradon [kaj] lian grandan organizan talenton ^VivZam ; la universaleco de la Lingvo trovis adekvatan organizan formon en nia Universala Esperanto-Asocio ^Ret ; tio reflektiĝas en la Esperanto-Movado je la niveloj lingva, kultura kaj organiza ^EeP ; Esperanto-asocioj funkciis kiel organizaj centroj de interlerneja korespondado ^EeP ; jam en 1908 oni komencis rimarki la organizan kaj ideologian dividon inter la burĝa kaj proleta esperantista Movado ^EeP .

1.

Ago organizi ion, organizado: Pentuer estis okupita per la organizo de la kuracista helpo por la vunditoj [6].

2.

Maniero kiel homoj estas organizitaj: Egipto jam posedis altan socian organizon, terkulturon, metiojn kaj literaturon [7]; tiuj gigantaj laboroj postulis, krom konoj de la astronomio, geometrio, meĥaniko kaj arĥitekturo, ankaŭ perfektan organizon [8]; li fondis grupon, kiu per sia bonega organizo kaj vigla laborado baldaŭ fariĝis imitinda modelo [9]; li ree, sub la preteksto studi la organizon de la dimanĉaj lernejoj, trotis en la urbon ^PatrojFiloj ; la revolucio ankoraŭ ne povis montri organizon ^LGA . aparato, servo

3.

Organizaĵo: gvidantoj de partioj aŭ organizoj laboristaj ^Lanti ; kiel SAT-ano, li ja kelkfoje alvenis al konkludoj, kiuj ne tute koincidas kun tiuj de politikaj organizoj ^Lanti ; li dum la jaroj 1944 kaj 1945 gvidis […] vastskalan organizon je la nomo de Sveda Ruĝa Kruco ^VojaĝImp ; membro de loka organizo fariĝas gvidanto en federacio ^ViV ; memoru, ke vi estas parto de granda organizo por helpi al la homaro ^KrM ; Luĉia-festo [estas] solenata en ĉiuj familioj, en ĉiuj organizoj, korporacioj ^KKr .

Ago organizi: li zorgis pri ĉio, tempon kaj volon li donis por la organizado de nia grava festo [10]; li pritraktis […] demandojn pri organizado kaj pri interlingvistiko ^EeP ; Soveta Esperantista Junulara Movado […] transprenis i.a. la organizadon de la tradiciaj Junularaj Tendaroj ^EeP ; [ili] interesiĝas pri sovetia publiksaneca organizado ^CKv .

Homa grupiĝo kunordigita por plenumi difinitan funkcion, kutime fondita sub komuna nomo de asocio, ligo, societo kc: ĉe la Bulonja Kongreso estis prezentita projekto de ĝenerala organizaĵo por la tuta esperantistaro [11]; junaj knabinoj plenigas lernejojn, universitatojn, kursojn, rondetojn kaj organizaĵojn ^Metrop ; ĝi estas kontraŭleĝa vesto, vi demonstras per ĝi apartenon al la krima organizaĵo ^Metrop ; li minacis transdoni la aferon al la rajona partiorganizaĵo ^Ĉukĉoj ; nia Universala Esperanto-Asocio estas la sola hodiaŭ ekzistanta internacia neŝtata organizaĵo (vd neregistara organizaĵo), kiu havas efektivajn membrojn en ĉiuj partoj de la mondo ^Ret ; la deziro eviti militon […] fariĝis definitiva kaj necesa en la mondo, ― la kreo de la nova organizaĵo de Unuiĝintaj Nacioj […] tion pruvis klare ^FSp . organizaciomisio, movado

(ntr)

Kunaranĝiĝi kiel funkcianta afero: intertempe la Esperanto-Movado kreske organiziĝis, kaj la bezonon krei propran organizaĵon sentis ankaŭ la esperantoparolantaj sciencistoj ^EeP ; el la multaj aspektoj de la organiziĝo de nia civito, mi opinias ke nia takso pri poezio estas plej grava ^Rsp ; mi tute ne komprenas, kiel la vivo organiziĝas ĉi-lande ^CKv ; rektangula placo, kie foiro ĉiusemajne organiziĝas ^ChR ; inter la du lernejanoj kaj la du knabinetoj organiziĝis kvarope ludadoj, kiuj komenciĝis matene kaj finiĝis nur vespere ^ChL ; la kompanio iel sukcesis organiziĝi kiel longa, malregula kolumno [12].

(ntr)

Perdi sian bonan, komunan funkciadon: la eldonejo disorganiziĝis pro perdo de la financa subtenanto [13]; la orienteŭropaj esperantistoj estis jam malorganiziĝintaj aŭ antaŭsentis, ke tia sorto atendas ilin ^EeP . disfali, malkomponiĝi

Restarigi aŭ rearanĝi ion por ke ĝi denove aŭ pli efike povu plenumi sian funkcion: se ni estas bonaj, respektu nin kaj subtenu nin, ― se ni estas malbonaj reorganizu nin aŭ forigu nin [14]; la jugoslavia Movado rapide reorganiziĝis post la milito ^EeP ; la reorganizo evidente celis faciligi la organizajn spertojn de unu kongreso al la alia ^EeP ; la ekzisto mem de suverenaj ŝtatoj estis konsiderata kiel la kaŭzo de la milito kaj oni postulis postmilitan reorganizon de Eŭropo kiel demokrata federacio [15]; plimulto postvivis kaj provas reorganizi sian vivon, komenci denove, ekde nulo [16]; ili perdis du agentojn, kaj ili rapidos reorganizi siajn retojn por korekti niajn maldiskretaĵojn ^ChV . reformirenovigi, restaŭri

Organizaĵo sen publika mandato, precipe iu el tiuj, kiuj ne celas profiton, sed internacie agas por bonfaro, socia progreso...: la internacia neregistara organizaĵo Kuracistoj sen Limoj kun federaciaj instancoj esploris kaj konstatis, ke tieaj riveroj estas poluitaj de plumbo [17]; laŭ neregistaraj organizaĵoj tra Balkanio oni kontrabande liveras ĉiujare la plej grandan parton de 120 000 virinoj kaj infanoj el Orient- kaj Sudorient-Eŭropo al EU-ŝtatoj, kie ili estas vendataj cele al seksa ekspluatado kaj prostituado [18]; la internacia leĝigo de la homaj rajtoj estas rezulto de longaj, insistaj klopodoj, en kiuj elstaran rolon ludis influaj unuopuloj, diversaj premgrupoj kaj neregistaraj organizaĵoj [19].

^ManPol

Speciala organizaĵo de Unuiĝintaj Nacioj, kiu celas akceli la socialan justecon per plibonigoj de la viv- kaj labor-kondiĉoj: laŭ statistikoj de la Internacia Labor-Organizaĵo, nuntempe en la mondo la kvanto de translandaj enoficiĝintoj jam atingis pli ol 20 milionojn [20]; spertuloj de la Internacia Labor-Organizaĵo (ILO) asertas, ke la nova jarmilo komenciĝis sen solvo por unu el la plej gravaj problemoj de la antaŭa: la senĉesa kresko de senorganizeco [21].