*form/o PV
*formo ↝
- 1. ↝
-
Ekstera aspekto de objekto en spaco:
la formo de meblo, vazo, membro, placo;
en formoZ
,
sub la formo de trianguloZ
,
de piramido, de sonorilo;
doni al io la formon de sfero;
ricevi, akceptiZ
, preni la formon de...
formoj
aranĝo,
fasono,
figuro,
liniaro - 2. ↝
- Formilo: la kapableco ŝveli kaj akvon reteni estas bonvena ekzemple por pretigado de sablaj gisformoj [1].
- 3. ↝
-
Ekstera maniero, kiel io montriĝas aŭ efikas:
la formo de regado
ŝanĝiĝis post la milito en multaj landoj;
la unuan fojon ŝi nun eldiris en formo de
laŭta plendo tion, kion ŝi portis en si de
longeZ
;
tie ĉiu vorto sin trovas ĉiam kaj sole en unu
konstanta formo, nome en tiu formo, en kiu
ĝi estas presita en la vortaro
[2].
speco.
- 4. ↝
-
Ekstera aspekto kontraste al la enhavo, al la esenco:
la poeto donis al tiu banala temo originalan formon;
la formo de tiu parolado estas agrabla, sed la
enhavo estas bagatela;
la riproĉo estas prava, sed ĝia formo estas
tro akra.
redakto,
stilo,
- 5. ↝
-
Ekstera maniero, kiel oni agas, konforme al komunaj reguloj:
akurate observi la formojn;
mi protestas nur pro formo.
etiketo
- 6. ↝
[3]
Bildigo de
vektora spaco E
super
korpo K (aŭ kartezia produto de
E kun si mem) al K.
Atributoj de formo:
lineara,
n-lineara,
simetria.
Rim.: Ĉar K estas evidenta vektora spaco super si mem, formo povas havi la samajn atributojn, kiel havas la bildigoj inter vektoraj spacoj.
1.
J. Kavka:
Bentonitoj de la norda Bohemio, Scienca Revuo, 2001:4, p. 33a-46a
2. L. L. Zamenhof: El la unua libro de la lingvo Esperanto
3. Jan Werner: Matematika Vortaro, Esperanta-Ĉeĥa-Germana, „bilineara formo“
2. L. L. Zamenhof: El la unua libro de la lingvo Esperanto
3. Jan Werner: Matematika Vortaro, Esperanta-Ĉeĥa-Germana, „bilineara formo“
- angle:
- form
- beloruse:
- форма
- ĉeĥe:
- forma (na těsto, odlévací a j.), tvar
- france:
- forme
- germane:
- Form
- hispane:
- forma
- hungare:
- 1. forma, alak 3. forma 4. forma 5. formalitás, formaság, forma 6. forma
- indonezie:
- bentuk
- pole:
- 1. kształt 3. postać, forma 4. postać, forma 5. forma, kondycja 6. forma
- portugale:
- forma, feitio, jeito, talhe
- rumane:
- formă
- ruse:
- форма
- slovake:
- formát, rozmer, tvar
forma
- Nur laŭ la formo 4 kaj 5.
- beloruse:
- фармальны
- ĉeĥe:
- formový, zformovaný
- france:
- formel (relatif à la forme)
- hungare:
- formai, alaki
- pole:
- formalny
- ruse:
- формальный
- slovake:
- sformovaný
-forma ↝
(en kunmetaĵo)
- En formo de, en formo ...a, havanta formon de ...o, aŭ formon ...an: fadenforma, arkoforma, pirforma, longforma, belformaZ ; la ordo de paseroformaj birdoj.
- beloruse:
- -падобны, у форме ...
- france:
- -forme, en forme de...
- germane:
- -förmig
- hungare:
- -formájú, -alakú
- indonezie:
- berbentuk...
- pole:
- -kształtny, -foremny
- ruse:
- -видный, -образный
formi ↝
(tr)
- 1. ↝
- Krei, fari, estigi ion, donante al ĝi difinitan formon, aranĝi laŭ difinita formo: formi puton el argila teroB ; formi rondon per cirkelo; formi societon; la fluo formis profundan kavon; pro la multeco de la pasaĝeroj oni devis formi duan vagonaron; ĉiu povas el unu vorto formi diversajn aliajnZ ; formi al si juĝon pri ioZ .
- 2. ↝
-
Konsistigi, estigi ion, alprenante al si ian difinitan
formon, sin prezenti sub ia difinita formo:
la vaporoj formas nubojnB
;
la popolamaso formis longan vicon antaŭ la teatro;
ĉe tiu loko la strato formas angulon;
la bordoj de Nilo formis bulvardojnB
;
la limon formis kanuloB
;
la egipta popolo formis kvazaŭ unu personon
[4];
la virinoj formis pli ol du trionojn de la
ĉeestantoj;
ĉenaĵo da moneroj formis
belan kolringon;
la dekstraj partioj formas tri grupojn
en la Parlamento;
la infanoj formis rondon
ĉirkaŭ la patrino;
la bazon por tiu riĉeco formas la abundo de karbo;
formi kvadraton (sin ordigi
kvadrate).
prezenti.
- 3. ↝
- (malofte)
Havigi per edukado kaj instruado iajn kvalitojn kaj kutimojn,
prepari al ia profesio aŭ metio:
tiu instituto formas bonajn inĝenierojn;
homo formita per libroj.
eduki,
kulturi,
prepari
4.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Antaŭparolo
- beloruse:
- фармаваць, рабіць, утвараць
- ĉeĥe:
- formovat, složit, tvořit, tvárnit, utvořit, zformovat
- france:
- former, instruire (former), modeler (former)
- germane:
- formen, bilden, ausbilden
- hispane:
- formar
- hungare:
- formáz, formál, alakít, kialakít, kiképez
- indonezie:
- 1. membentuk
- pole:
- 1. tworzyć, formować, kształtować 2. tworzyć, formować, kształtować 3. wykształcać, formować
- ruse:
- формировать
- slovake:
- formovať, stvárniť
formiĝi
(ntr)
- Estiĝi laŭ difinita formo; aperi; ricevi formon: granda kavaĵo formiĝis sub la domo; la societo formiĝis en la jaro 19...; el tiuj oficistoj formiĝis iom post iom la hereda aristokrataro [5].
5.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Antaŭparolo
- beloruse:
- фармавацца, утварацца
- france:
- se former, apparaitre
- germane:
- sich bilden, sich formieren
- hispane:
- formarse
- hungare:
- alakul, formálódik, kialakul, képződik
- indonezie:
- terbentuk
- pole:
- formować się, kształtować się
- ruse:
- формироваться, сформироваться
formado
- Ago formi: formado de societo; vortformado (vortfarado).
- beloruse:
- фармаваньне, стварэньне, утварэньне
- ĉeĥe:
- formování, tvarování
- france:
- formation (action de former)
- germane:
- Bildung (Formung)
- hispane:
- formación
- hungare:
- alakítás, formálás, képzés, kiképzés, kialakítás
- indonezie:
- pembentukan
- pole:
- formowanie, kształtowanie
- ruse:
- формирование
- slovake:
- formovanie, tvarovanie
formaĵaZ
- (arkaismo) Formala, laŭforma
- beloruse:
- фармальны
- france:
- formel
- germane:
- formell, förmlich
- hungare:
- formális
- indonezie:
- formal
- pole:
- formalny
- ruse:
- формальный
formitaĵo
- Produkto.
- hungare:
- kialakítás, termék, alkotás
- ruse:
- формация
formilo, formujo ↝
- beloruse:
- форма, шаблон
- ĉeĥe:
- forma (na těsto| odlévací a j.)
- france:
- forme (moule), moule
- germane:
- Form (Gefäß)
- hispane:
- molde
- hungare:
- forma (pl. sütő-), öntőforma
- indonezie:
- cetakan
- pole:
- forma, matryca, szablon, sztanca
- ruse:
- форма, шаблон (для отливки и т.п.)
- slovake:
- forma
alformiĝi ↝
(ntr)
- Modifi sian formon laŭ io alia; konformiĝi: la vortoj ... alformiĝu al absolute regula gramatiko [6].
6.
L. L. Zamenhof: Unua etapo de Esperanto 1878-1895, en: Plena verkaro de L. L. Zamenhof, 1989
- france:
- se conformer (à), se couler (dans)
- hispane:
- conformarse
aliformiZ , transformi, aliformigiZ ↝
(tr)
-
Doni alian formon; transformi:
aliformi la frazon, sian veston;
ĉirkaŭis ŝin nokta mallumo, kiu
maltrankvilecon aliformigas en timegonZ
.
aliigi,
metamorfozi,
ŝanĝi
- beloruse:
- пераўтвараць, трансфармаваць
- ĉeĥe:
- proměňovat, přeměňovat, přetvářet
- france:
- transformer, changer (tr.), métamorphoser, remanier
- germane:
- umformen, umwandeln, verwandeln
- hispane:
- transformar
- hungare:
- átalakít, megváltoztat
- indonezie:
- mengganti, mengubah
- pole:
- przekształcać, megváltoztat, transformować
- ruse:
- превращать, преобразовывать, трансформировать
- slovake:
- pretvárať
aliformiĝi, transformiĝi
(ntr)
- Ricevi alian formon: ĉio iom post iom aliformiĝas en la mondo; la malharmonio aliformiĝas en harmonionZ ; senĉesaj aliformiĝoj prezentiĝadis antaŭ ŝiaj okuloj [7].
7.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
- beloruse:
- пераўтварацца, трансфармавацца, зьмяняцца
- france:
- se transformer, changer (intr.), se métamorphoser
- germane:
- sich verwandeln
- hebree:
- להפוך
- hispane:
- transformarse
- hungare:
- átalakul, megváltozik
- indonezie:
- bermetamorfosis, bertransformasi, berubah, berganti
- pole:
- przekształcać się, transformować się
- ruse:
- превратиться
karesformo ↝
misformi, deformi, fuŝformi, formodifekti ↝
(tr)
- Difekti, doni malbonan formon, defaligi de la bona formo.
- beloruse:
- дэфармаваць
- france:
- déformer
- germane:
- verformen
- hebree:
- לעוות, לקלקל צורה
- hispane:
- deformar
- hungare:
- deformál, eltorzít
- pole:
- zniekształcać, odkształcać, deformować
- ruse:
- деформировать
plenformaZ ↝
- Plena, kompleta, klare esprimita,, formala 4: havi plenforman kapdoloronZ ; plenforma vojo tie trakondukas [8]; pri tio mi havis kun la reĝo plenforman disputon [9].
8.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dano Holger
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Monteto de elfoj
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Monteto de elfoj
- beloruse:
- форменны
- ĉeĥe:
- plnotvarý, plnoštíhlý
- france:
- en bonne et due forme
- hungare:
- igazi, rendes, valódi
- pole:
- ukształtowany, wykształcony (ukształtowany), uformowany
- ruse:
- форменный
- slovake:
- plnoštíhly
reformi ↝
(tr)
- Doni alian pli bonan formon: reformi la socion, la lingvonZ , la regularon; fari reformojn; reformistoZ ; reformemuloZ .
- beloruse:
- рэфармаваць
- ĉeĥe:
- reformovat
- france:
- réformer
- germane:
- reformieren
- hispane:
- reformar
- hungare:
- reformál, megújít, újjáalakít
- indonezie:
- mereformasi
- pole:
- reformować, przekształcać
- ruse:
- реформировать
- slovake:
- reformovať
reformismo ↝
reformisto ↝
Subtenanto, plenumanto de
reformismo:
memorigaj latunplatoj iĝis modo ekde la 13-a jarcento
... sed multaj estis poste detruitaj aŭ difektitaj
de religiaj reformistoj
[11].
11.
J. Warren:
Memorigaj latunplatoj en anglaj preĝejoj, La Brita Esperantisto, 2009, printempo
- france:
- réformiste
samformiĝi
- Ricevi saman formon, kiel alia: [iliaj] figuroj, vizaĝoj preskaŭ samformiĝis kun la tempopaso [12].
12.
K. Mikszáth, trad. J. Horvath:
Fraŭlino el oro, 2002
- france:
- se calquer sur
transformo
- angle:
- 2. transformation
- beloruse:
- трансфармацыя, пераўтварэньне
- ĉeĥe:
- transformace
- france:
- 1. transformation 2. transformation (math.)
- germane:
- 2. Transformation
- hispane:
- transformación
- hungare:
- átalakul, megváltozik, transzformálódik 2. transzformáció
- indonezie:
- transformasi
- pole:
- 1. przekształcenie, transformacja 2. przekształcenie
- ruse:
- 1. трансформация, преобразование, превращение 2. преобразование
- slovake:
- transformácia
transformilo ↝
Aparato por transformi la proprecojn de elektra kurento,
transformatoro:
Potencajn reflektoregojn, transformilojn je kvindek mil
kilovatoj, volframon kaj molibdenon, gutaperkajn tubetojn,
malgrandajn motorojn kaj elektrajn varmigilojn
Metrop
.
- angle:
- transformer
- beloruse:
- трансфарматар
- ĉeĥe:
- transformátor
- france:
- transformateur
- germane:
- Transformator, Umspanner
- hispane:
- transformador
- hungare:
- transzformátor
- indonezie:
- transformator
- itale:
- trasformatore
- katalune:
- transformador
- nederlande:
- transformator
- portugale:
- transformador
- ruse:
- трансформатор
- slovake:
- menič, transformátor
transformismo
Doktrino, kiu klarigas la diferenciĝon de la
vegetaĵaj kaj bestaj specoj per transformiĝo de
primitiva tipo, kiu dum jarmiloj evoluadis adaptiĝante
al la medio.
- ĉeĥe:
- transformizmus
- france:
- transformisme, évolutionnisme
- hungare:
- transzformizmus, transzformista fejlődéselmélet
- indonezie:
- evolusionisme
- ruse:
- трансформизм
- slovake:
- transformizmus
unuformaZ ↝
-
Prezentanta ĉie la saman aspekton, nevaria, maldiversa:
ke Ĥinujo en la estonteco havos ian unuforman
lingvon, estas tamen tre kredeble
[13].
monotona,
unutona
13.
Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, El la vivo kaj sciencoj,
bagateloj
- beloruse:
- аднаабразны, аднастайны
- france:
- uniforme (adj.)
- germane:
- einheitlich, einförmig, uniform
- hebree:
- אחיד
- hispane:
- uniforme
- hungare:
- egyforma
- indonezie:
- seragam, monoton
- nederlande:
- eenvormig
- pole:
- w jednej formie, w jednej postaci, niezmienny
- portugale:
- uniforme
- ruse:
- однообразный, единообразный
- svede:
- enhetlig, enformig
vivoformo ↝
Grupo da vegetaĵoj aŭ bestoj, parencaj aŭ ne,
prezentanta similajn eksterajn trajtojn, estiĝintajn per
konverĝo kaŭzita de adaptiĝo al unu sama
vivmedio:
la diversspecaj herboj estas vegetala vivoformo;
la vespertoj kaj birdoj apartenas al unu animala
vivoformo.
- angle:
- life form
- ĉeĥe:
- forma života
- germane:
- Lebensform
- hispane:
- forma de vida
- indonezie:
- bentuk kehidupan
- ruse:
- биоморфа, жизненная форма
- slovake:
- forma života
diferenciala formo ↝
PIV2
-
(super topologia
vektora spaco, kun skalaraj
valoroj)
Bildigo de tiu
spaco al ĝia topologia dualo
:
diferencialo de bildigo
de vektora spaco E al ĝia baza korpo
K estas diferenciala formo;
la diferencialan formon
`f(x,y)*dx+g(x,y)*dy`
oni nomas ekzakta, se ĝi estas diferencialo de iu
duvariabla reela funkcio.
Rim.: La ĉi-supra difino limiĝas al unuagradaj diferencialaj formoj kun skalaraj valoroj. Ekzistas pli ĝenerala difino por `p`-gradaj diferencialaj formoj kun vektoraj valoroj.
- angle:
- differential form
- beloruse:
- дыфэрэнцыяльная форма
- france:
- forme différentielle
- germane:
- Differentialform
- hebree:
- צורה דיפרנציאלית
- hungare:
- differenciálforma
- indonezie:
- bentuk diferensial
- pole:
- forma różniczkowa
- ruse:
- дифференциальная форма
hermita formo ↝
-
(super kompleksa vektora spaco
E)
Tia seskvilineara
formo
`phi`, ke `phi(x,y)=kappa(phi(y,x))`,
kie `kappa` signas la operacion
konjugo.
Hermito.
- angle:
- Hermitian form
- ĉeĥe:
- hermitovský tvar
- france:
- forme hermitienne
- germane:
- Hermitesche Form
- hungare:
- hermetikus forma
- pole:
- forma hermitowska
- ruse:
- эрмитова форма
- slovake:
- hermitovský tvar
administraj notoj
pri
diferenciala ~o:
~a: Mankas dua fontindiko.
~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
-~a: Mankas verkindiko en fonto.
~i: Mankas verkindiko en fonto.
~ado: Mankas dua fontindiko.
~ado: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~aĵa: Mankas verkindiko en fonto.
~itaĵo: Mankas dua fontindiko.
~itaĵo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ilo, ~ujo: Mankas dua fontindiko.
~ilo, ~ujo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
ali~i, trans~i, ali~igi: Mankas verkindiko en fonto.
ali~iĝi, trans~iĝi: Mankas verkindiko en fonto.
kares~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
mis~i, de~i, fuŝ~i, ~odifekti: Mankas dua fontindiko.
mis~i, de~i, fuŝ~i, ~odifekti: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
plen~a: Mankas verkindiko en fonto.
re~i: Mankas verkindiko en fonto.
trans~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
trans~ismo: Mankas dua fontindiko.
trans~ismo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
unu~a: Mankas verkindiko en fonto.
vivo~o: Mankas dua fontindiko.
vivo~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
diferenciala ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
hermita ~o: Mankas dua fontindiko.
hermita ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
Mi ne trovis aŭtoritatan fonton. [MB]
pri
hermita ~o:
Mi ne trovis aŭtoritatan fonton. [MB]
~o:
Mankas verkindiko en fonto.
~a: Mankas dua fontindiko.
~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
-~a: Mankas verkindiko en fonto.
~i: Mankas verkindiko en fonto.
~ado: Mankas dua fontindiko.
~ado: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~aĵa: Mankas verkindiko en fonto.
~itaĵo: Mankas dua fontindiko.
~itaĵo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ilo, ~ujo: Mankas dua fontindiko.
~ilo, ~ujo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
ali~i, trans~i, ali~igi: Mankas verkindiko en fonto.
ali~iĝi, trans~iĝi: Mankas verkindiko en fonto.
kares~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
mis~i, de~i, fuŝ~i, ~odifekti: Mankas dua fontindiko.
mis~i, de~i, fuŝ~i, ~odifekti: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
plen~a: Mankas verkindiko en fonto.
re~i: Mankas verkindiko en fonto.
trans~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
trans~ismo: Mankas dua fontindiko.
trans~ismo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
unu~a: Mankas verkindiko en fonto.
vivo~o: Mankas dua fontindiko.
vivo~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
diferenciala ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
hermita ~o: Mankas dua fontindiko.
hermita ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.