*spec/o PV

*speco

1.
Klaso de vivuloj aŭ aĵoj kun komunaj karakterizaj ecoj: niaj grenejoj […] enhavas sufiĉe da greno de ĉiu speco [1]; mi punos ilin per kvar specoj […]: per glavo, por mortigi, per hundoj, por treni, per birdoj de la ĉielo kaj per bestoj de la tero, por formanĝi kaj ekstermi [2]; estas tiom da specoj de voĉoj en la mondo, kaj nenia estas sensignifa [3]; tiu ĉi palaco estis konstruita el helflava brilanta speco de ŝtono [4]; la germana biero tiam estis bonega kaj ekzistis diversaj specoj de ĝi: Brema, Prisinga, Emsa biero, eĉ la tiel nomata Brunsvika mumio [5]; li estas homo de tute speciala speco! li havas bonan kapon, sed li nenion faras [6]! tie estis tre multe da ekzistaĵoj, ĉiuj estis el tiu speco, kiun ni nomas homoj, sed ili aspektis tute alie ol ni [7]; el tiu speco de vivantaj malbonaj homoj staris nun du apud la mortinta viro [8]. VD:kategorio, maniero, raso1
2.
(evitante precizan difinon per indiko de karakterizaĵo aŭ similaĵo) „io simila, komparebla al“, „reprezentanto de“: ĝi havis en si ian specon de flartabako [9]; se oni povus rekte enrigardi al ili en la bruston! tio estus ja ekspozicio, speco de magazeno [10]! tio estis unu el la tiuepokaj gastejoj, speco de bierejo [11]; troviĝis nur unu, kiu revenis kun ia speco de klarigo [12]; tio verŝajne estas speco de ĝardena kreskaĵo! ili diris kaj moke ridis [13]; sur ŝipo […] oni ankaŭ troviĝas en speco de kaŝiĝejo [14]; la laboristinoj sekvis ŝin per siaj rigardoj, […] kun simpatio kaj kun speco de triumfo sur la vizaĝoj Marta ; li […] sin banis en ŝtona banujo kaj ĵetis sur sin specon de granda litotuko, kiun li bukis sub la kolo [15]. VD:alegorio, fasono, formaĵo, similaĵo, variaĵo
3.
BOTZOO Specio: la homa speco [16]; kelkaj specoj de serpentoj per sia rigardo magie alforĝas la birdojn Marta ; tiu konkulo […] apartenas al la speco Arctica islandica [17].
afrikanse:
soort
albane:
lloj
amhare:
ደግ
angle:
1. kind, sort 2. a kind (of) 3. species
arabe:
نوع
armene:
բարի
azerbajĝane:
cür
beloruse:
1. від, разнавіднасьць, парода 3. від
bengale:
ধরনের
birme:
အမျိုးအစား
bosne:
vrste
ĉeĥe:
druh (zboží), sorta
ĉine:
[yàng], 樣 [yàng], 种 [zhǒng], 種 [zhǒng], 品种 [pǐnzhǒng], 品種 [pǐnzhǒng], 物种 [wùzhǒng], 物種 [wùzhǒng], 种类 [zhǒnglèi], 種類 [zhǒnglèi], 般 [bān], 类 [lèi], 類 [lèi]
dane:
slags
estone:
liiki
eŭske:
nolako
filipine:
uri
france:
espèce, sorte
galege:
tipo
germane:
1. Art, Sorte 2. Art (von), Ausprägung 3. Art (Spezies)
guĝarate:
પ્રકારની
haitie:
kalite
haŭse:
irin
hinde:
तरह
hispane:
3. especie
hungare:
fajta, nem (féleség), féleség
igbe:
ụdị
indonezie:
1. jenis, macam, ragam, rupa, tipe 2. sejenis, semacam 3. spesies
irlande:
chineál
islande:
góður
japane:
種類[しゅるい]
jave:
jenis
jide:
מין
jorube:
iru
kanare:
ರೀತಿಯ
kartvele:
სახის
katalune:
espècie 1. tipus, classe
kazaĥe:
мейірімді
kimre:
fath
kirgize:
түр
kmere:
ប្រភេទ
koree:
종류
korsike:
curtisi
kose:
uhlobo
kroate:
vrsta
kurde:
hevalbend
latine:
quaedam
latve:
veids
laŭe:
ປະເພດ
litove:
natᘻra
makedone:
вид
malagase:
tsara fanahy
malaje:
1. semua jenis
malajalame:
തരം
malte:
tip
maorie:
atawhai
marate:
प्रकारची
monge:
zoo
mongole:
төрөл
nederlande:
soort
nepale:
दयालु
njanĝe:
mtundu
okcidentfrise:
soart
panĝabe:
ਦਿਆਲੂ
paŝtue:
ډول
ruande:
ubwoko
ruse:
1. вид, разновидность, сорт, порода 3. вид
samoe:
agalelei
sinde:
قسم
sinhale:
කාරුණික
skotgaele:
seòrsa
slovake:
druh (tovaru), sorta
slovene:
vrsta
somale:
nooca
ŝone:
mhando
sote:
mofuta ofe
sunde:
macem
svahile:
aina
taĝike:
навъ
taje:
1. ชนิด 3. สปีชีส์
tamile:
வகையான
tatare:
игелекле
telugue:
రకం
ukraine:
вид
urdue:
قسم
uzbeke:
rahmdil
vjetname:
loại
zulue:
uhlobo

specigi

(tr)
Klasi, provante atribui la ĝustajn specojn: la paketojn oni en la lastaj tagoj elprenis el la kestoj kaj specigis [18].
ĉeĥe:
roztřídit podle druhů, rozčlenit podle druhů, seřadit podle druhů
ĉine:
拣选 [jiǎnxuǎn], 揀選 [jiǎnxuǎn], 分类整理 [fēnlèizhěnglǐ], 分類整理 [fēnlèizhěnglǐ], 分級 [fēnjí], 分级 [fēnjí], 配齊 [pèiqí], 配齐 [pèiqí]
france:
catégoriser, trier
germane:
sortieren
hungare:
osztályoz, szortíroz
indonezie:
mengategorikan, mengklasifikasi, mengklasifikasikan, menggolongkan, memilah, menyortir, mengurutkan
japane:
分類する [ぶんるいする]
katalune:
classificar
nederlande:
uitzoeken, sorteren
slovake:
zoradiť podľa druhov
ukraine:
сортувати

alispeca

Alia laŭ sia speco aŭ konsisto: li estis sentonta sub siaj piedoj paŝejon alispecan ol la moviĝantan ferdekon de sia ŝipo [19]; kaj se iu ne obeus? – li ricevus alispecan alvokon: […] tiun, de kiu oni ne revenas [20]; mi ne estas via malamiko, nur alispeca ol vi [21]; homgrupiĝoj, ĉu teritoriaj, ĉu profesiaj, ĉu alispecaj [22]. VD:aparta2, speciala
19. Henri Vallienne: Kastelo de Prelongo, Ĉapitro Dekoka
20. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro XXXII
21. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Oka Ĉapitro
22. E. Lanti: Vortoj de k-do Lanti, „Liberiga Stelo“ al la Verdruĝuloj, celo kaj rimedoj
angle:
of another kind
ĉeĥe:
druhý, jiný
ĉine:
相差 [xiāngchà], 不同 [bùtóng], 异样 [yìyàng], 異樣 [yìyàng]
france:
différent (d'une autre sorte)
germane:
andersartig
hispane:
de otro tipo
hungare:
másfajta
japane:
異種の [いしゅの], 別種の [べっしゅの]
katalune:
d'una altra mena
nederlande:
van een andere soort
slovake:
druhý, inakší, iný, onaký

bonspeca

Bona laŭ sia speco, konsisto, propra kvalito: plej bonspeca arĝento [23]; plej bonspeca pano [24]; li estis riĉa, havis bonspecajn vestojn [25]. VD:fajna, pura, rafinita
ĉine:
优质 [yōuzhì], 優質 [yōuzhì], 高級 [gāojí], 高级 [gāojí], 高品質 [gāopǐnzhì], 高品质 [gāopǐnzhì], 高質量 [gāozhìliàng], 高质量 [gāozhìliàng], 高品位 [gāopǐnwèi], 高質 [gāozhì], 高质 [gāozhì], 高精 [gāojīng], 高层 [gāocéng], 高層 [gāocéng]
france:
de bonne qualité
germane:
edel, hochwertig
hungare:
jófajta
katalune:
de qualitat, de bona condició
nederlande:
van goede kwaliteit
ukraine:
доброякісний

ĉiaspeca

Ĉia, tre diversa laŭ specoj: la popoloj de la lando venigos la komercaĵojn aŭ ĉiaspecan grenon [26]; fari ĉiaspecajn turniĝojn kaj moviĝojn en la akvo simile al fiŝo [27]. VD:varia2
angle:
all kinds of
ĉine:
五花八門 [wǔhuābāmén], 五花八门 [wǔhuābāmén], 形形色色 [xíngxíngsèsè], 种种 [zhǒngzhǒng], 種種 [zhǒngzhǒng], 各式各样 [gèshìgèyàng], 各式各樣 [gèshìgèyàng], 各色 [gèsè], 各种 [gèzhǒng], 各種 [gèzhǒng], 万般 [wànbān], 萬般 [wànbān]
france:
de toutes sortes
germane:
aller Art
hungare:
mindenféle, mindenfajta
japane:
あらゆる種類の [あらゆるしゅるいの]
katalune:
tot tipus de, tota mena de
nederlande:
van iedere soort

homspeco

Tipa speco de homo, de tipa karaktero: tiuepoke, por mi, la mondo estis dividita en du homspecoj, la bonaj kaj la aĉaj [28]; kvankam tuta mondo min disigis de tiu malfeliĉa homspeco, tamen mi elkore bedaŭris ĉi tiun mizeran, kompatinde idiotan kaj trompitan virsekson [29].
28. C. Piron: Ĉu li venis trakosme?, 1980
29. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Dekkvina Ĉapitro
france:
genre de personnalité, type de personne
germane:
Menschentyp, Art von Mensch
indonezie:
manusia, orang

miksospeca

Naskita aŭ farita el pluraj devenaj specoj: ne surmetu sur vin miksospecan veston el lano kaj lino kune [30]; miksospecaj bildoj de nigraj arbaroj, bruantaj akvoj, nuboj kaj neĝamasoj [31]. VD:malpura
ĉeĥe:
smíšený
ĉine:
[zá], 雜 [zá]
france:
hybride, d'espèce mélangée, de race mêlée
germane:
vermischt
hungare:
vegyes, tarka, különböző fajtájú
indonezie:
hibrida, campuran, bastar
japane:
種類の混ざった [しゅるいのまざった]
katalune:
híbrid, mixt
nederlande:
gemengd, van verschillende soort
slovake:
zmiešaný

multespeca, multspeca

Prezentanta multajn specojn: per longa kaj multespeca uzado eĉ la plej sovaĝa idiomo de la plej barbara gento iom post iom fariĝas riĉa [32]; oleo kaj kemiaĵoj en multspecaj konteneroj kaj ujoj poluados marbordojn [33]; multspecaj problemoj, precipe la manko de registara helpo [34].
32. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sepa Kongreso Esperantista en Antwerpen en la 21a de aŭgusto 1911
33. Monato, Isikawa Takasi: Alflosaĵoj trans la oceano
34. Monato, Roberto Pigro: 2013: dek donacoj al la posteuloj
angle:
manifold
beloruse:
шматбаковы, разнастайны
ĉeĥe:
různý
ĉine:
多样 [duōyàng], 多樣 [duōyàng], 多种多样 [duōzhǒngduōyàng], 多種多樣 [duōzhǒngduōyàng], 各式各样 [gèshìgèyàng], 各式各樣 [gèshìgèyàng]
germane:
vielfältig
hungare:
sokféle, sokfajta
indonezie:
bermacam-macam, beragam, beraneka (ragam)
japane:
多種類の [たしゅるいの]
nederlande:
veelvoudig
pole:
różnorodny, wieloraki
rumane:
divers, amestecat
ruse:
разных видов
slovake:
rôzny

samspeculo

Ulo de sama speco: estas en la naturo de homo, laŭ ili, agrable rilati kun la samspeculoj [35]; ĝi montras la gravecon, kiun la prahomo atribuis al la ebleco komuniki kun la samspeculoj [36]; jen […] la senco de hunda vivo […], ĝi ofte vagas tute sola kun afereca mieno dum ĝi priflaras domangulojn, ligas rilatojn kun siaj samspeculoj kaj kaptas oston [37].
france:
individu de même espèce
germane:
Gleichartiger, Vertreter der gleichen Art

siaspeca

Aparta, surpriza, kvazaŭ per si mem estiganta propran specon: siaspeca rimarkindaĵo [38]; „kun siaspeca spico“ (poemaro de Raymond Schwartz) [39]; la pupteatra festivalo […] estas unika siaspeca evento en la mondo de kulturo [40]. SIN:unika
ĉeĥe:
svého druhu
ĉine:
特殊 [tèshū], 独特 [dútè], 獨特 [dútè], 个别 [gèbié], 個別 [gèbié]
france:
dans son genre, particulier (spécial), spécial (particulier)
germane:
einzigartiger, besonderer
hungare:
sajátos, különleges
japane:
独特の [どくとくの], 特有の [とくゆうの]
katalune:
específic, sui generis
nederlande:
dergelijk, in zijn/haar soort
slovake:
svojho druhu
ukraine:
своєрідний

subspeco

1.
Subdivido de speco; grupo de aferoj, kiuj apartenas al sama speco, sed iom malsimilas inter si per kelkaj negravaj ecoj: okcidenta svingo estas ĵaz-subspeco, en kiu intermiksiĝis ritmoj de tradiciaj svingo, bluso, diksilando kaj eĉ polko-danco [41].
2.
BIO=subspecio
angle:
subtype
beloruse:
падвід
ĉeĥe:
poddruh, subspecies (plemeno, rasa)
ĉine:
亚型 [yàxíng], 亞型 [yàxíng], 亚类 [yàlèi], 亞類 [yàlèi], 亚属 [yàshǔ], 亞屬 [yàshǔ], 亚种 [yàzhǒng], 亞種 [yàzhǒng]
france:
sous-espèce, variété (biol.)
germane:
Unterart 2. Überart
hungare:
alfaj
indonezie:
1. subtipe 2. subspesies
japane:
亜種 [あしゅ]
katalune:
subespècie
nederlande:
ondersoort
ruse:
подвид
slovake:
odroda, poddruh

superspeco, specaro

beloruse:
род
france:
genre (biol.)
hungare:
nem (biológiai)
indonezie:
genus, marga (biologi)
katalune:
gènere (taxon.)
ruse:
род

tiaspeca

Tia, de tia speco, aspekto, sinteno: jen mi donas al vi grajnon de hordeo, ĝi ne estas tiaspeca, kia kreskas sur kampo [42]; oni klarigas tiaspecajn aerajn fenomenojn per norda lumo [43]; mi, mia kara, ne estas tiaspeca [44]! tio estis danco, kiu por amantoj de tiaspecaj plezuroj tre bele aspektas [45]; kiel malfeliĉaj ili kredeble sin sentas, se tiaspecaj estaĵoj ĝenerale povas senti, kiel mi kaj miaspecaj estaĵoj sentas [46].
ĉeĥe:
analogický, podobný, tohoto druhu
ĉine:
此类 [cǐlèi], 此類 [cǐlèi], 这种 [zhèzhǒng], 這種 [zhèzhǒng], 那种 [nàzhǒng], 那種 [nàzhǒng]
france:
de ce genre, de cette espèce
germane:
solcher Art, solcher
hungare:
ilyenfajta, ilyesféle
japane:
そういう種類の [そういうしゅるいの]
katalune:
així, d'eixa mena
slovake:
analogický, podobný, tohto druhu
ukraine:
такого роду, аналогічний, подібний

vortospeco

GRA Leksika atributo de vortoj, apartiganta subaron de la vortoprovizo laŭ iu el diversaj principoj, eventuale malpli rigoraj ol tiuj arigantaj la parolelementojn: la interpunkcio […] funkcias sendepende de vortspecoj [47]; la determiniloj formas buntan vortospecon: iuj el ili havas ĉiujn kazojn kiel „tiu“, alia havas kazojn nur plurnombre (unujn), dum tria estas tute nevaria (la artikolo); la nombronomoj estas vortospeco formita laŭ tre klara principo semantika, kiu tamen prezentas tre eklektan bildon gramatikan (kp „unu homon“ ‐ „milionon da homoj“).
47. Christian Declerck: Kiun vojon?, Monato, 2000/04, p. 4
angle:
part of speech
ĉeĥe:
slovní druh
ĉine:
詞性 [cíxìng], 词性 [cíxìng]
france:
classe lexicale
germane:
Wortart
hungare:
szófaj
indonezie:
kelas kata
japane:
品詞 [ひんし]
katalune:
categoria lèxica
ruse:
разряд слов
slovake:
slovný druh
taje:
ชนิดของคำ
ukraine:
частина мови

administraj notoj

super~o, ~aro: Mankas dua fontindiko.
super~o, ~aro: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.