*bon/a PV
*bona ↝
- 1. ↝
- Posedanta la karakterizajn ecojn de sia speco; konforma al sia celo, destino, al la regulo, al la devo; taŭga laŭregula: li estas bona parolanto [1]; bona ŝtofo, instruisto, aparato; bona konduto; bona stilo.
- 2.
- (io) Feliĉa, favora, profitiga: bonan matenon! [2]! bonan tagon! bonan vojaĝon! en bona horoPrV ; bona novaĵo, ideo; bona afero; plej bona estos se vi ĝin forgesosZ .
- 3.
- Humana, kompatema, helpema: mia onklino estas bona virino [3]; bonaj sentoj, bona koro.
- 4.
- Afabla: estu tiel bona kaj proksimiĝu; havi la bonecon...Z .
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 31
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 10
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 33
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 10
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 33
- afrikanse:
- goed
- angle:
- good ~an tagon!: good afternoon!
- azerbajĝane:
- yaxşı
- beloruse:
- добры
- bretone:
- mat ~an tagon!: demat! ~an vojaĝon!: beaj vat! en ~a horo: e koulz havi la ~econ...: kaout ar vadelezh da...
- bulgare:
- добър
- ĉeĥe:
- dobrý, hodný, laskavý
- ĉine:
- 好 [hǎo]
- estone:
- hea
- france:
- bon ~an tagon!: bonjour!
- germane:
- gut ~an tagon!: guten Tag!
- hebree:
- טוֹב
- hispane:
- bueno ~an tagon!: ¡buenos días!
- ide:
- bona ~an matenon!: bona matino! ~an vojaĝon!: bona voyajo!
- indonezie:
- baik ~an matenon!: selamat pagi! ~an tagon!: selamat siang!
- interlingvae:
- bon
- katalune:
- bo
- kazaĥe:
- жақсы
- kirgize:
- жакшы
- loĵbane:
- xamgu
- nederlande:
- goed ~an tagon!: goedendag ~an vojaĝon!: goede reis!
- norvege:
- 1. god, bra ~an tagon!: god dag! ~an vojaĝon!: god reise! 2. god 3. god 4. god
- okcidentfrise:
- goed
- okcitane:
- bon
- pole:
- dobry ~an tagon!: dzień dobry ~an vojaĝon!: szczęśliwej podróży en ~a horo: w dobrą godzinę estu tiel ~a: bądź tak dobry
- portugale:
- bom
- rumane:
- ~an tagon!: bună ziua !
- ruse:
- 1. хороший ~an tagon!: добрый день! ~an vojaĝon!: счастливого пути! en ~a horo: в добрый час 2. хороший, добрый 3. добрый estu tiel ~a: будьте так добры 4. добрый
- slovake:
- dobrý
- svahile:
- -zuri, -ema
- tatare:
- яхшы
- tokipone:
- pona
- turke:
- iyi
- turkmene:
- ýagşy
- ujgure:
- ياخشى
- uzbeke:
- yaxshi
- volapuke:
- gudik
*bone ↝
- 1.
- En bona maniero: e = marque l’adverbe, ex. bon'e = bien [4] la tranĉilo tranĉas bone [5]; bone labori; bone al ni estas, ke vi alvenisZ ; bone fari al iuZ ; bone (sufiĉe, plene, tre) sciiZ ; kiu bone (komforte) sidas, tiu lokon ne ŝanĝuPrV ; plibone (prefere) fleksiĝi ol rompiĝiPrV .
- 2. ↝
-
Konsentite, mi aprobas:
nu bone, iruZ
;
nu, bone, mi sekvos vian konsilon.
ja,
jes
4.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro, -e
5. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 16
5. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 16
- angle:
- well
- beloruse:
- добра
- bretone:
- mat
- bulgare:
- добре
- ĉeĥe:
- bon, dobře
- france:
- bien (adv.)
- germane:
- gut
- hebree:
- היטב
- hispane:
- bien (adv.)
- ide:
- bone
- indonezie:
- 2. baiklah, oke
- nederlande:
- goed (bijw.)
- norvege:
- 1. godt, bra 2. greit
- pole:
- dobrze
- ruse:
- хорошо
- slovake:
- dobre, no
- svahile:
- vizuri
- tokipone:
- pona
- volapuke:
- gudiko
boni
- Esti bona: la usonaj konsuloj pli bonas ol ilia reputacio MortulŜip ; kaj vi geedziĝis: tio bonas [6].
6.
L. Couperus: Pri
maljunuloj, la aĵoj kiuj pasas..., 2013
- angle:
- be good
- nederlande:
- goed zijn
bono, *bonaĵo ↝
-
Io bona:
ne repagu bonon (bonfaron) per
malbono;
la homoj senĉese celadas al sia bonoZ
(utilo, feliĉo);
tio estas tre grava por la bono (sukceso) de nia
aferoZ
;
bono posedata ne estas ŝatataPrV
;
plibono estas malamiko de bono
PrV
;
en ĉiu malbono estas iom da bono
PrV
avantaĝo,
preferindaĵo,
profito
- beloruse:
- дабро
- bretone:
- mad, vad
- france:
- bonne action, bien (opp. au mal) pli~o estas malamiko de ~o: le mieux est l'ennemi du bien
- germane:
- Gutes, Erfolg, Nutzen
- hebree:
- טוֹב
- hispane:
- buena acción, bien (opuesto a mal)
- indonezie:
- kebaikan
- nederlande:
- iets goeds
- pole:
- dobro ne repagu ~on (bonfaron) per mal~o: nie odpłacaj pięknym za nadobne pli~o estas malamiko de ~o: lepsze jest wrogiem dobrego
- ruse:
- добро, благо
- svahile:
- kitu kizuri, uzuri, faida
- tokipone:
- pona
*boneco
- Eco de tio, kio estas bona: bon' = bon ‐> bon'ec' = bonté [7]
7.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro, -ec'
- angle:
- goodness
- france:
- bonté
- hebree:
- חסד, טוב
- indonezie:
- kebaikan
bonulo
- 1.
- Virtulo: la bonuloj kaj la malbonuloj.
- 2.
- Bonkora kaj simplanima homo.
- beloruse:
- добры чалавек
- bretone:
- den mat
- ĉeĥe:
- dobrák
- france:
- 1. homme de bien 2. brave homme
- germane:
- 1. guter Mensch 2. Gutmensch
- hebree:
- איש טוב
- hispane:
- 1. hombre de bien 2. hombre bueno
- ide:
- bono
- nederlande:
- 1. goed mens 2. goeierd
- pole:
- dobry człowiek
- ruse:
- 1. хороший человек 2. добряк, добрый человек
- slovake:
- 2. dobrák
- svahile:
- 1. mtu mzuri
*malbona
- 1.
- Ne taŭga por sia funkcio, celo, ne konforma al la atendoj: bon'= bon ‐> mal'bon' = mauvais [8] el ŝiaj multaj infanoj unuj estas bonaj kaj aliaj estas malbonaj [9].
- 2.
- Malfavora, ĉagrena, ĝena: en malbona vetero oni povas facile malvarmumi [10].
- 3.
- Malbonaga, malica, kaŭzanta mison aŭ suferon: malbonaj infanoj amas turmenti bestojn [11].
8.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro, mal'
9. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 12
10. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 42
11. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 33
9. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 12
10. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 42
11. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 33
- afrikanse:
- sleg
- angle:
- bad
- bretone:
- fall
- ĉeĥe:
- zlý, špatný
- france:
- mauvais
- germane:
- schlecht 1. schlecht 2. schlecht 3. böse
- hispane:
- malo
- ide:
- mala
- indonezie:
- buruk
- interlingvae:
- mal
- loĵbane:
- xlali
- nederlande:
- 1. slecht 2. slecht 3. boos
- norvege:
- 1. dårlig 2. slem
- okcidentfrise:
- min
- pole:
- zły
- slovake:
- zlý, špatný
- tokipone:
- ike
- volapuke:
- badik
*malbonigi ↝
(tr)
- Fari ion malbona, difekti ion: mi malbonigis mian tutan laboron [12]; akcidento malbonigis la veturilon; alkoholo malbonigas la sanon.
12.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 33
- beloruse:
- псаваць, сапсаваць, пагаршаць
- bretone:
- foeltrañ, distresañ, gwashaat (v.k.)
- ĉeĥe:
- pokazit, zhoršit
- france:
- détériorer, abîmer (détériorer)
- germane:
- verschlechtern
- hispane:
- empeorar
- ide:
- maligar
- indonezie:
- memperburuk
- nederlande:
- slecht maken
- pole:
- pogarszać, psuć
- ruse:
- ухудшать, ухудшить, портить, испортить
- slovake:
- pokaziť, šarapatiť
- tokipone:
- ike
malboniĝi
(ntr)
- Iĝi malbona, ne funkcianta, difektita, misa: por esplori ovojn, ĉu ili ne malboniĝis, oni povas teni ilin kontraŭ la lumo de la suno [13].
13.
-: El la mondo,
La esperantisto, 1892:2, p. 28a
- france:
- se corrompre, se dégrader, se gâter
- indonezie:
- memburuk
plejboneco ↝
-
Plej alta kvalito, plej bona stato, kiun io povas atingi:
la verkisto, kiu ... influos la evoluon de la lingvo
en la direkto de ĝia plejboneco ...
ankoraŭ ne vere montriĝis
[14].
optimumo,
perfekta
14.
Claude Piron: La bona lingvo, p. 95a
- beloruse:
- отпымум, найлепшыя ўмовы, найспрыяльнейшыя ўмовы
- bretone:
- gwellañ (a.k.)
- france:
- optimum (subst.)
- hispane:
- óptimo (subst.), inmejorable
- indonezie:
- terbaik, optimal
- pole:
- ideał, mistrzostwo, optimum
- ruse:
- оптимум, наилучшие условия
*plibonigi ↝
-
Meti en pli bonan staton, forigante difektojn:
plibonigi aparaton, metodon;
ĉar se mi volus plibonigi, tio ĉi jam estus ŝanĝo...
[15].
amendi,
korekti,
reformi
15.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Antaŭparolo
- angle:
- enhance, improve
- beloruse:
- паляпшаць, палепшыць
- bretone:
- gwellaat (v.k.)
- ĉeĥe:
- napravit, upravit, zlepšit
- france:
- améliorer
- germane:
- verbessern
- hispane:
- mejorar
- indonezie:
- memperbaiki
- nederlande:
- verbeteren
- norvege:
- forbedre, utbedre
- pole:
- polepszać, poprawiać
- ruse:
- улучшать, улучшить
- slovake:
- napraviť, upraviť, zlepšiť
- svahile:
- -boresha
- tokipone:
- pona
rebonigi ↝
(tr)
- Meti denove en bonan staton, ripari: rebonigi difektitan maŝinon, eraronZ .
- beloruse:
- выпраўляць, рапараваць
- bretone:
- dresañ
- ĉeĥe:
- napravit, upravit, zlepšit
- france:
- réparer, remettre en état
- germane:
- wiedergutmachen
- hispane:
- reparar, reponer de enfermedad
- ide:
- ribonigar
- indonezie:
- memperbaiki
- nederlande:
- weer goedmaken
- norvege:
- reparere
- pole:
- polepszać, poprawiać
- ruse:
- исправить
- slovake:
- napraviť, odčiniť, opraiť, opraviť, zlepšiť
komuna bono
malbonavidaZ
- Malbonfarema, malica.
- beloruse:
- зласьлівы, зламысны
- bretone:
- mennet fall
- france:
- malveillant, malintentionné
- germane:
- gehässig
- hispane:
- malintencionado
- indonezie:
- jahat
- pole:
- złośliwy
- ruse:
- злобный, недоброжелательный, злонамеренный
administraj notoj
~a:
Mankas verkindiko en fonto.
~e: Mankas verkindiko en fonto.
~o, ~aĵo: Mankas verkindiko en fonto.
~eco: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ulo: Mankas dua fontindiko.
~ulo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
mal~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
mal~igi: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
pli~igi: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
re~igi: Mankas verkindiko en fonto.
mal~avida: Mankas verkindiko en fonto.
~e: Mankas verkindiko en fonto.
~o, ~aĵo: Mankas verkindiko en fonto.
~eco: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ulo: Mankas dua fontindiko.
~ulo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
mal~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
mal~igi: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
pli~igi: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
re~igi: Mankas verkindiko en fonto.
mal~avida: Mankas verkindiko en fonto.