^*bon/a ^PV

1.

Posedanta la karakterizajn ecojn de sia speco; konforma al sia celo, destino, al la regulo, al la devo; taŭga laŭregula: li estas bona parolanto [1]; bona ŝtofo, instruisto, aparato; bona konduto; bona stilo.

2.

(io) Feliĉa, favora, profitiga: bonan matenon! [2]! bonan tagon! bonan vojaĝon! en bona horo^PrV ; bona novaĵo, ideo; bona afero; plej bona estos se vi ĝin forgesos^Z .

3.

Humana, kompatema, helpema: mia onklino estas bona virino [3]; bonaj sentoj, bona koro.

4.

Afabla: estu tiel bona kaj proksimiĝu; havi la bonecon...^Z .

1.

En bona maniero: e = marque l’adverbe, ex. bon'e = bien [4] la tranĉilo tranĉas bone [5]; bone labori; bone al ni estas, ke vi alvenis^Z ; bone fari al iu^Z ; bone (sufiĉe, plene, tre) scii^Z ; kiu bone (komforte) sidas, tiu lokon ne ŝanĝu^PrV ; plibone (prefere) fleksiĝi ol rompiĝi^PrV .

2.

Konsentite, mi aprobas: nu bone, iru^Z ; nu, bone, mi sekvos vian konsilon. ja, jes

Esti bona: la usonaj konsuloj pli bonas ol ilia reputacio ^MortulŜip ; kaj vi geedziĝis: tio bonas [6].

1.

La pozitiva principo morala: Fundamente kaj honeste li volis entrepreni la laboron ĉe la ekkonado de la belo, vero kaj bono [7]; Ni povas diri, „li batalas por la bono kaj belo“, ĉar tie ĉi ni parolas nur simple pri la ideo de la adjektivoj „bona“, „bela“ [8]; la arbo de sciado pri bono kaj malbono [9]. malbono¹

2.

bonaĵo al ili ankaŭ estis riĉe donacitaj ĉiuj bonoj de la tero: sano, bona humoro, riĉeco kaj honoro [10]; bono posedata ne estas ŝatata^PrV ; plibono estas malamiko de bono ^PrV ; en ĉiu malbono estas iom da bono ^PrV tio estas tre grava por la bono (sukceso) de nia afero^Z ; la homoj senĉese celadas al sia bono^Z (utilo, feliĉo).

3.

bonfaro Malbonon oni memori ne ĉesas, bonon oni baldaŭ forgesas ^PrV Ne repagu bonon per malbono;

Io bona: kaj ili rapidos al la bonaĵoj de la Eternulo, al la greno, al la mosto, al la oleo, al la ŝafidoj kaj bovidoj [11]; dum via vivo vi ricevis viajn bonaĵojn, kaj Lazaro tiel same malbonaĵojn [12]. avantaĝo, preferindaĵo, profito

Eco de tio, kio estas bona: bon' = bon ‐> bon'ec' = bonté [13]

1.

Virtulo: la bonuloj kaj la malbonuloj.

2.

Bonkora kaj simplanima homo.

1.

Ne taŭga por sia funkcio, celo, ne konforma al la atendoj: bon'= bon ‐> mal'bon' = mauvais [14] el ŝiaj multaj infanoj unuj estas bonaj kaj aliaj estas malbonaj [15].

2.

Malfavora, ĉagrena, ĝena: en malbona vetero oni povas facile malvarmumi [16].

3.

Malbonaga, malica, kaŭzanta mison aŭ suferon: malbonaj infanoj amas turmenti bestojn [17].

1.

La negativa principo morala: Dekliniĝu de malbono kaj faru tld/>on [18]. malbono¹

2.

malbonaĵo El du malbonoj pli malgrandan elektu ^PrV ; Grandaj malbonoj -- grandaj rimedoj ^PrV ; Pli facile estas malbonon eviti, ol korekti ^PrV .

3.

malbonfaro Eĉ plej granda malbono al bono kondukas ^PrV ; Kie ĵuron vi aŭdas, malbonon suspektu ^PrV .

Io malbona: eviti samtempe ĉiujn tri malbonaĵojn (t.e. eraron, kontraŭkutimecon kaj konfuzon) ni povas tre bone [19].

Tre malbona.

(tr)

Fari ion malbona, difekti ion: mi malbonigis mian tutan laboron [20]; akcidento malbonigis la veturilon; alkoholo malbonigas la sanon.

(ntr)

Iĝi malbona, ne funkcianta, difektita, misa: por esplori ovojn, ĉu ili ne malboniĝis, oni povas teni ilin kontraŭ la lumo de la suno [21]. degeneri, disfali, kadukiĝi, putri

Plej alta kvalito, plej bona stato, kiun io povas atingi: la verkisto, kiu ... influos la evoluon de la lingvo en la direkto de ĝia plejboneco ... ankoraŭ ne vere montriĝis [22]. optimumo, perfekta

Meti en pli bonan staton, forigante difektojn: plibonigi aparaton, metodon; ĉar se mi volus plibonigi, tio ĉi jam estus ŝanĝo... [23]. amendi, korekti, reformi

(tr)

Meti denove en bonan staton, ripari: rebonigi difektitan maŝinon, eraron^Z .

Bono, prospero komuna kaj utila al ĉiuj anoj de la socio: ni bezonas regulojn! sen leĝoj, neniu laboras por la komuna bono [24].

Malbonfarema, malica.