^*apart/a ^UV

1.

Malkuna, disigita de, malkomuna: aparta koverto […] enhavas persone de li skribitan ateston [1]; mi havos apartan (propran, individuan) ĉambron, apartan servantinon, ĉevalojn por veturpromenado ^Marta ; la partoj en la aliaj kvar lingvoj […] provizore komencis eliradi per apartaj kajeroj ^PrV ; en la fino […] alfabeta registro […] oni povas trovi ĉiun apartan temon ^PrV ; ellerni unu [saman] akcenton por ĉiuj vortoj estas multe pli facile ol memori por ĉiu vorto apartan akcenton [2]; en [Esperanto] la vortoj estas pli naturaj kaj pli bonsonaj se ili estas ne kunmetitaj sed uzataj aparte [3]; paperoj en multaj apartaj amasoj plenigadis la polvajn ŝrankojn [4]; ĉiun apartan parolanton [li] aŭskultis kun plej granda atento [5]; ili eliris en apartan ĉambron [6]; ili protestas nur kontraŭ tio, se apartaj (unuopaj) personoj volas ŝanĝi Esperanton laŭ sia bontrovo [7]; [ni] fariĝos unu granda homa gento, konsistanta el diversaj familioj, interne apartlingvaj kaj apartmoraj, sed ekstere samlingvaj kaj sammoraj [8]; ambaŭ sonĝis sonĝon, ĉiu sian apartan sonĝon en la sama nokto, ĉiu kun aparta signifo de la sonĝo [9]; amikeco aparte, ofico aparte ^PrV ; al ĉiu sanktulo apartan kandelon ^PrV . disa¹, izolita, senkomunikiĝa, unuopa

2.

Neordinara, elstara, rezervita nur por certa okazo: per aparta favoro oni elpelis min malhonore el la limoj de la lando [10]; malnovaj melodioj eksonis, apartaj taktoj, bildoj, ravantaj bildoj disruliĝis [11]; li havis apartan talenton kaj inklinon por eltrovi kaŝitajn krimojn [12]; por ĉiu horo de la tago li havis apartan surtuton [13]; mi ne akceptis [ĉar kiel vidvino] ŝi certe postulus por si iajn apartajn konsiderojn ^Marta ; Ervin ludis apartan rolon en ŝia vivo [14]. distingiga, eksterordinara, malbanala, malŝablona, originala, partikulara, siaspeca, specifa¹, unika

Rim.: Pri sinonimoj vidu sub speciala.

1.

Io aparta, disigita de la tuto: apartaĵojn faru en la arkeo [15]; ĉiu apartaĵo [de la regimento] konsistis el dudek kvar mil [16]; [tiujn] ideojn […] li dividis en 3 ĉefajn apartaĵojn kaj poste ankoraŭ en klasojn kaj subklasojn [17]; granda malliberejo, en kiu ekzistas multe da apartaĵoj, ĉeloj kaj kavoj [18]; Sara supreniris unu ŝtuparon kaj venis supre en la apartaĵon de la virinoj [19]. apartamento, ĉambro, dividaĵo, fako, parto, sekcio

2.

Karakteriza propraĵo, specialaĵo: la diversaj homaj gentoj povus pace kaj frate interkomunikiĝadi, ne altrudante al si reciproke siajn gentajn apartaĵojn [20]; ofende sin amuzi pro eksteraj strangaĵoj kaj apartaĵoj [de aliaj] homoj [21]; apartaĵoj de la diversaj juraj sistemoj [22]; Esperanto ebligas adekvatan esprimadon de ĉiuj apartaĵoj, entenataj en ĉiu unuopa nacia lingvo [23]. karakterizaĵo, signaturo, specifaĵo

1.

Apartiganta, kapabla apartigi, rilata al apartigo: forĵeti ĉion apartigan [24]; la apartiga efiko de elektrostatikaj fortoj.

2.

(p.p. topologia spaco) Tia, ke por ĉiuj du malsamaj punktoj x kaj y ekzistas ĉirkaŭaĵo de x kaj ĉirkaŭaĵo de y sen komuna punkto: provizite per la diskreta topologio, ĉiu spaco estas apartiga; ĉiu metrika spaco estas apartiga.

Rim.: Ekzistas pluraj aliaj difinoj de apartigeco de topologia spaco. La ĉi-supra difino estas laŭ la germana matematikisto Hausdorff, pro kio tiajn apartigajn spacojn oni ankaŭ nomas haŭsdorfaj spacoj. La aŭtoritataj fontoj ne konsentas pri tiu termino. En MatVort troveblas „apartigita spaco“ kun sinonimo „separita spaco“ (ankaŭ en [25]). Ni preferas „apartiga“ al „apartigita“, ĉar la spacon oni ne apartigis, sed ĝi mem ja apartigas siajn elementojn unuj de la aliaj. Cetere la neologismo „separi“ kun sia jura signifo estas nek alloga, nek oportuna. En Deneva aperas „separebla“ kaj „separita“, sed ĉi-lastan oni tradukas rusen per „сепарабельный“ (nia „apartigebla“). Fine, en [26] oni parolas pri „separaj aroj“ (nocio iom pli forta ol „disaj aroj“, kiu ne rilatas al nia demando).

Disigi, meti en apartan lokon: Dio apartigis la lumon de la mallumo [27]; dekoj da paŝoj apartigis ŝin ankoraŭ de la […] homaj figuroj ^Marta ; ne fari maljustan apartigon inter eminentuloj kaj ne-eminentuloj [28]; la hospitalo estas apartigita de la strato per sufiĉe alta krado [29]; la homo, kiun mi tiel plezure nomis iam baptopatro, estas apartigita el nia kunvivado [30]; li apartigis la fotografaĵojn laŭ du partoj, metis la unuan dekstren, la duan maldekstren [31]; fine li apartigis sin kun Kakambo [32]; purpura kurteno, apartiganta la mortulojn de la sanktejo [33]; la luta dorso (de la statuo) deapartiĝis kiel unu peco [34]. deteni, diferencigi, dividi¹

1.

Tia, ke eblas ĝin apartigi: la sociaj, lingvistikaj, psikologiaj kaj ekonomiaj aspektoj de la problemo […] ne estas facile apartigeblaj, ĉar inter ili ekzistas esenca interrilato [35].

2.

(p.p. topologia spaco) Tia, ke ĝi enhavas numereblan ĉie densan subaron: la aro de reeloj estas apartigebla, ĉar ĝi enhavas la ĉie densan aron de racionalaj nombroj.

Rim.: Sinonimo: „separebla“ (en MatVort kaj [36]). Vd rimarkon sub apartiga.

Difinita homo, kiu staras aŭ estas aparte, sintenas aparte, vivas aparte, ne kun aliaj homoj aŭ ne laŭ ĝeneralaj moroj: ĉu ne estas pli malnoble, sub kovro de ĝenerala rimarko piki apartulon? [37]; en la populara muzika rondo […] li estis rigardata kiel apartulo de la homoj, ĉar lia muziko ofte alvokis disputon [38]. ermito, marĝenulo, originalulo, strangulo

(prepoziciaĵo)

Malkune, iom distance de, sen rilato kun: aparte de li estiĝis nenio [39]; la korpo aparte de la spirito estas malviva [40]; sed kio restas aparte de (kp krom^1.b, ekster²) arto kaj sportoj kaj la metioj [41]? li estis malbabilema kaj […] kutime tenis sin, kiom eble, aparte de la vilaĝanoj [42]; [ili] vivadis tre aparte de l' ceteraj [43];