^*pur/a ^PV

1.

Karakterizas ion, kies naturo estas miksita je neniu fremda elemento: pano el pura tritiko; pura vino (senakva); via koro ne hipokritas, ĝi estas pura kaj perfekta kiel pura oro [1]; oni prenas ordinare la purajn radikojn (sen gramatika finaĵo) [2]; pura profito (neta); li estas homo en plej pura senco de l' vorto; ĉiu vorto, kiun mi diras al vi, estas la pura vero [3]; tiuj respondoj havis karakteron pure privatan^Z ; havi sencon pure pronoman^Z ; demandoj pure akademiaj^Z ; pure kondiĉa rimedo de interkomunikiĝado [4]. esenca, ĝusta, kerna, senmiksa

2.

Karakterizas ion, kies naturo estas difektita de neniu malbona elemento: spiri puran aeron; pura (sennuba) ĉielo fulmon ne timas ^PrV ; akvo kura, akvo pura ^PrV ; (figure) pura besto, manĝaĵo (permesita de la religio); esti pura de peko^Z ; animo pura ruzon ne bezonas^Z ; pura konscienco ^Marta ; la pura ĉasta ĝojo de fratino^Z ; vesto eluzita, sed pureco spirita ^PrV . ĉasta, sankta, sendifekta, senmakula, senpeka, virga

3.

Ne makulita de naŭza substanco (polvo, graso, koto, ktp): la mano de Johano estas pura [5]; (figure) tro forta ĵuro, la afero ne pura ^PrV .

Kutime zorganta pri pureco: li estas tre purema, kaj eĉ unu polveron vi ne trovos sur lia vesto [6].

(frazaĵo)

Ĝuste dirite, sen troigo aŭ maltroigo: mi min demandas ĉu tiu afero pri la albana krimmetodo ne estas pure kaj nure antaŭjuĝo, kliŝo [7]; se ni sen antaŭjuĝo konsideras la ĉi-supran frazon, ni konstatas, ke ĝi pure kaj simple esprimas unu pasintan okazaĵon [8].

(tr)
Igi pura:

1.

refandi kaj purigi arĝenton [10]; nepurigita arĝento, kiu kovras argilaĵon [11].

2.

purigi ies koron^Z .

3.

mi prenis broson kaj purigis la veston [12]; purigi la nazon de infano.

Loko aranĝita aŭ taŭga por sinpurigo: tiu ĉambro […] estis ankaŭ puriĝejo, tra kiu pasadis homaj animoj, enirante el ĝi en la ĉielon de akirita laboro, aŭ en la inferon de kontraŭvola senlaboreco ^Marta . purgatorio

Zorgado pri lingva pureco, pli vole prenanta vortojn kaj esprimojn el ĝia provizo, ol depruntanta de aliaj lingvoj.

Rim.: PIV trudas al tiu vorto malaproban nuancon: „Troa zorgado ...“. Tamen tio neniel sekvas el la strukturo de la vorto, kaj estas ekzemplo de fremdlingva misinfluo, kiun vera puristo (kiel mi mem) malakceptas. [Sergio Pokrovskij]

Tiu, kiu volas konservi lingvon pura, sen enmikso de fremdaj influoj: nefleksebla puristo [13].

^HejmVort pri infano

Kiu ne plu bezonas vindaĵojn.

Pro pureco reluma, brila: ĉio estis nova, brilpura kaj bela [14]!

Forigo de ĉiuj anoj de iu nacio el teritorio: tiu milito de etna purigado pere de perforto amarigas mian vivon [15].

(tr)

Purigi forigante supran malpuron per frotado: frotpurigita pargeta planko [16].

Ne pura, enmiksita de fremda, naŭza elemento: ĉiu, kiu ektuŝos ilian kadavron, estos malpura ĝis la vespero [17]; tolaĵon malpuran lavu en la domo (ne montru al fremduloj familiajn disputojn) ^PrV ; ŝuoj malpuraj de koto. ekskrementa, kota, makulita, ŝlima

Aĵo, elemento malpura: ŝi estis virino purema […], neniam lasis malpuraĵojn amasiĝi en anguloj [18].

(tr)

Enmeti, enmiksi fremdan, misan aŭ naŭzan substancon: malpurigi pantalonon per saŭco. makuli

(ntr)

Difektiĝi pro almeto de io fremda, malboniga: en la kota vetero mia vesto forte malpuriĝis [19]; en ilia buŝo la sankta vorto amo malpuriĝas^Z .

Senmukigi la nazon; mungi: Elvira prenis paperan poŝtukon, brue nazpurigis en ĝin, kaj ploris [20].

(tr)

Purigi per ripozigo, precipe likvaĵon, kies malpuraĵoj tiel alfundiĝas: mi ripozpurigos iliajn akvojn [21]. dekanti, precipiti

(tr)

(pri tolaĵoj) Purigi per ĥemia, senakva procedo.

Loko aŭ butiko al kiu oni portas tolaĵojn por ilia sekpurigo: kiam Lidia estis en Lima unu el la lokaj bahaanoj, Glen Sealts, kiu posedis sekpurigejon, ofertis senpage sekpurigi ŝiajn vestaĵojn [22].

(tr)

Purigi per viŝado: ni demetis la bluzojn kaj per ili viŝpurigis la plankon [23].