*haladz/o

*haladzo

Malbonodora, pli-malpli venena gaso, eliĝanta el brulanta korpo aŭ el putraĵo: mortiga, naŭza, sufoka haladzo; marĉa, strata haladzo; memmortigo per haladzo (per karbona oksido el hejtaparato aŭ motoro) [1]; la pikanta fumhaladzo de la brulintaĵo [2]; restos nur fumo, vaporo, haladzo kaj cindro [3]; se ŝi malfermos la fenestron, ŝi ne plu sentos la mucidan haladzon de la apartamento [4]; el la najbara loĝejo fluis neeltenebla haladzo, kaj pendis en la aero dum horoj [5]; vivi tie kvazaŭ en komforta stalo, senĝene en propraj haladzoj, […] kiel memkontentaj porkoj [6]. VD:emanaĵo, fetoro, fumo, miasmo, stinko, vaporo
1. Kazimierz Bein: Vortaro de Esperanto,
2. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 19
3. Andersen, trad. Zamenhof: Fabeloj, La vento rakontas pri Valdemaro Doe kaj pri liaj filinoj
4. Monato, Saliko: En fremda lando
5. Monato, Lena Karpunina: En granda urbo
6. Monato, Franz-Georg Rössler: Verda muro kaŝis grizajn sekretojn
angle:
stench, stink, fume
beloruse:
чад
ĉine:
[hàn], 氛 [fēn]
france:
émanation (toxique, méphitique) , exhalaison (toxique, méphitique) , infection (puanteur), pestilence, puanteur, oxyde de carbone (émanation toxique)
germane:
Ausdünstung, Qualm, schlechte Luft, Mief
hungare:
bűzös kipárolgás, bűzös kigőzölgés , miazma
japane:
毒気 [どっき], 悪臭 [あくしゅう], 有毒ガス [ゆうどくガス]
katalune:
tuf, ferum, fetor, pesta
nederlande:
uitwaseming
pole:
opar, wyziew, czad, zaduch
portugale:
fedor, vapor pestilento
ruse:
чад
ukraine:
чад

haladzi

(ntr)
Eligi haladzon: urboj haladze fetoraj [7]; subite enkuris kiel haladziĝinta katino [8]. VD:elspiri, fetori, stinki, ŝviti
angle:
reek, stink
beloruse:
чадзіць
germane:
ausdünsten, qualmen, miefen
hungare:
bűzt lehel, bűzt párologtat
japane:
毒気を出す [どっけをだす], 腐敗臭を放つ [ふはいしゅうをはなつ]
katalune:
tufejar, ferumejar
nederlande:
uitwasemen
pole:
wydzielać opary, wydzielać wyziewy, czadzić, zaczadzać
portugale:
feder, exalar mau cheiro
ruse:
чадить
ukraine:
чадити, чадіти, виділяти чад

haladza

Malbonodora, naŭza, putra: haladzaj vaporoj de sulfuro; venenaj muŝoj putrigas kaj haladzigas la oleon de parfumisto [9]; en la malluma, haladza jurto la tempo pasis monotone kiel malgaja, griza, malbonodora rivero [10].
angle:
reeking, stinking, fetid
beloruse:
чадны
france:
méphitique, puant, pestilentiel, infecte (puant)
germane:
verräuchert, miefig, muffig
hungare:
bűzt lehelő
japane:
腐臭を放つ [くさしゅうをはなつ], ひどい悪臭の [ひどいあくしゅうの]
katalune:
fètid, infecte, fetorós, pestilent
nederlande:
stinkend
pole:
duszny, wydzielający opary, wydzielający wyziewy, czadzący, duszący
portugale:
fedorento, pestilento
ruse:
угарный, удушливый
ukraine:
чадний

administraj notoj

pri ~o :
  Sxajnas, ke "~o" estas foje uzata kun la senco de "karbona
  oksido", kiel evidentigxas en pluraj PIVaj ekz-oj. Tamen
  tiu gaso estas tute senodora kaj la nuna difino insistas pri
  la malbonodoreco.

  Mi opinias, ke eblas distingi tri sencojn:
  * venena gaso el brulanta korpo (CO, aux ecx CO2, kvankam
    per si mem netoksa)
  * malbona odoro el brulanta/-inta korpo
  * malbona odoro el putrajxo
  [MB]