*gramatik/o PV
*gramatiko
- 1.
Sufiĉe kompleta aro da reguloj de lingvo1 homa aŭ de lingvo4 formala: lingvo konsistas ne sole el gramatiko, sed ankaŭ el vortaro [1]; mi simpligis ĝis nekredebleco la gramatikon[2]; la tutan gramatikon de mia lingvo oni povas bonege ellerni en la daŭro de unu horo[3].
kazo, prepozicio, modalo, litero, predikativo, apozicio, nominacio, artikolo, verbo, substantivo, adjektivo, konjunkcio, adverbo, tabelvorto, pronomo, participo, numeralo, ortografio, akcento, vortfarado, afikso, pseŭdosufikso, interpunkcio, interjekcio
- 2.
-
Prigramatika verko aŭ lernilo, prezentanta tiajn lingvajn regulojn:
la sekvantaj tri verkoj estas rigardataj kiel fundamento de
Esperanto:
la 16-regula gramatiko, la Universala Vortaro, la Ekzercaro
[4];
aĉeti latinan gramatikon.
La Fundamento de Esperanto
Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko
1.
L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, Ĉap. 7a
2. L. Zamenhof: El la unua libro de la lingvo Esperanto.
3. L. Zamenhof: El la unua libro de la lingvo Esperanto.
4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, antaŭparolo
2. L. Zamenhof: El la unua libro de la lingvo Esperanto.
3. L. Zamenhof: El la unua libro de la lingvo Esperanto.
4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, antaŭparolo
- beloruse:
- граматыка
- ĉeĥe:
- gramatika, mluvnice
- france:
- grammaire
- germane:
- Grammatik, Sprachlehre
- hispane:
- 1. gramática
- hungare:
- 1. nyelvtan 2. nyelvtankönyv
- latine:
- grammatica, ae
- nederlande:
- 1. grammatica 2. grammatica, grammaticaboek
- pole:
- 1. gramatyka
- portugale:
- 1. gramática (ciência) 2. gramática (livro)
- ruse:
- грамматика
- slovake:
- gramatika
- svede:
- grammatik
- tibete:
- བརྡ་སྤྲོད་
- turke:
- dilbilgisi
- ukraine:
- історична, порівняльна/зіставна граматика
- volapuke:
- 1. glamat 2. glamatabuk
*gramatika
- Rilata al lingvaj reguloj, al la aranĝo de vortoj en parolo: oni povas ankaŭ preni la tutan vorton, t. e. la radikon kune kun ĝia gramatika finiĝo [5]; grandegaj gramatikaj tabeloj kiujn oni devas ellerni kaj konservadi en la memoro [6]; fari en [...] gramatikan aŭ ortografian eraron [7]; en Volapuk [...] vokaloj en la komenco aŭ fino de vorto ne povas esti uzataj ĉar ili estas signoj gramatikaj [8].
5.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 27
6. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉap. 5
7. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉap. 5
8. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉap. 6
6. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉap. 5
7. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉap. 5
8. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉap. 6
- beloruse:
- граматычны
- france:
- grammatical
- pole:
- gramatyczny
- portugale:
- gramatical, gramático (adj.)
- ruse:
- грамматический
- ukraine:
- граматичний
gramatikilo
Vorto precipe helpanta en la rilatigo de aliaj vortoj, en la konstruo de frazoj, ekzemple prepozicio, konjunkcio: fantaziaj gramatikiloj, kiel „aŭtem“, „dos“ aŭ „ud“ [9].
9.
R. Levreaud, G. Waringhien: Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto, Suplemento, antaŭparolo, p. 4a
- france:
- mot grammatical
- ruse:
- служебное слово
gramatikisto
- Spertulo en gramatika scienco.
- beloruse:
- граматык
- ĉeĥe:
- gramatikář
- france:
- grammairien
- germane:
- Grammatiker
- hungare:
- grammatikus, nyelvtaníró
- nederlande:
- grammaticus
- pole:
- gramatyk
- portugale:
- gramático, gramaticista
- ruse:
- грамматик
- slovake:
- gramatikár
- ukraine:
- граматист
dependogramatiko
Gramatika modelo kiu prezentas la strukturojn de frazoj per dependorilatoj inter vortoj: Lucien Tesnière ... estas precipe konata kiel iu el la iniciatintoj de dependogramatikoj [10].
10.
Vikipedio,
Lucien Tesnière, 2010-11-09
- angle:
- dependency grammar
- france:
- grammaire de dépendance
genera gramatiko
Gramatika modelo kies reguloj, provizitaj per vortaro, povas generi ĉiujn validajn frazojn de difinita lingvo aŭ sublingvo: en 2003 la nuntempe plej fama lingvisto Noam Chomsky respondis al demando ĉu Esperanto havas generan gramatikon, dirante interalie ke „Esperanto ne estas lingvo“ [11].
11.
J. S. Larsen:
Komento al unu prelego, 2008-06-01
- france:
- gramaire générative
ĝenerala gramatiko
Scienco pri la reguloj komunaj al ĉiuj lingvoj.
- france:
- grammaire générale
- portugale:
- gramática geral
- ruse:
- общая грамматика
kompara gramatiko
Scienco pri la samecoj kaj malsamecoj de pluraj lingvoj, devenintaj el unu sama, kiujn oni komparas kaj klarigas unu per alia.
- france:
- grammaire comparée
- portugale:
- gramática comparada
- ruse:
- сравнительная грамматика
historia gramatiko
Scienco studanta la historion de la ŝanĝoj en lingvaj reguloj.
- france:
- grammaire historique
- portugale:
- gramática histórica
- ruse:
- историческая грамматика
kontraŭgramatika
Ne konforma al la normala funkciado de la koncerna lingvo: mi ja rekomendas uzi „mialande“ prefere al „milande“, ne ĉar tiu lasta estus kontraŭgramatika ... sed ĉar la alia estas sankciita de la uzado [12].
laŭgramatika
12.
A. J. Mechelynck: Re: Opera 7.03 finfine en esperanto!, soc.culture.esperanto, 2003-03-26
- france:
- agrammatical
- ukraine:
- який не відповідає, суперечить граматиці
laŭgramatika
Lingve bona, konforma al la gramatikaj reguloj de la koncerna lingvo: ekzistas du laŭgramatikaj pronomoj por indiki la necertecon pri la sekso de unu individuo ... „li“... „ĝi“ [13].
kontraŭgramatika
13.
M. M. Campagna: Re: Gender Neutral Pronoun?, soc.culture.esperanto, 1993-10-13
- beloruse:
- граматычна правільны
- france:
- grammatical (correct)
- ukraine:
- який відповідає граматиці
preskriba gramatiko, norma gramatiko
Gramatika teorio kiu gravigas la distingon inter ĝusta kaj erara uzo de lingvo: normon starigas la t.n. preskriba gramatiko, kies ĉefa celo estas instruo de la ĝusta lingvaĵo [14]; gramatika gramatiko estiĝis en Anglio nur longe post la Ŝekspira periodo, en la 18a jarcento [15].
14.
C. Brosch:
Ĉu ekzistas normo en Esperanto?, Interlingvistikaj Studoj, 2007:4
15. K. Miner: taglibro, 2008-06-17
15. K. Miner: taglibro, 2008-06-17
- france:
- grammaire normative
priskriba gramatiko
Scienco priskribanta nur la momentan staton de lingvaj reguloj.
- ĉeĥe:
- popisná gramatika
- france:
- grammaire descriptive
- portugale:
- gramática descritiva
- ruse:
- описательная грамматика
- slovake:
- popisná gramatika
transforma gramatiko
Gramatika modelo kiu rigardas frazojn kiel rezultojn de transformadoj de baza strukturo tra forigoj, enmetoj, ŝanĝoj en sonoj, en vortordo...: „Mi trovis la libron bona“ ... oni povas konsideri ... laŭ la transforma gramatiko kiel aliformiĝon de „Mi trovis, ke la libro estas bona“ [16].
16.
D. Charters: Ĉu Akuzi la Akuzativon?,
Elektronika Bulteno de la Esperanto-Asocio de Sankta-Luiso,
1999-09
- france:
- grammaire transformationnelle
vortgrupa gramatiko, sintagma gramatiko
Gramatika modelo kiu prezentas la strukturojn de frazoj per hierarkia grupigo de vortoj: vortgrupaj gramatikoj estas la tipa klasika modelo de la generisma skolo de lingvoscienco [17].
17.
Vikipedio,
Vortgrupaj gramatikoj, 2006-07-07
- angle:
- phrase structure grammar
- france:
- grammaire syntagmatique
administraj notoj
~ilo:
Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~isto: Mankas dua fontindiko.
~isto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
ĝenerala ~o: Mankas dua fontindiko.
ĝenerala ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
kompara ~o: Mankas dua fontindiko.
kompara ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
historia ~o: Mankas dua fontindiko.
historia ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
priskriba ~o: Mankas dua fontindiko.
priskriba ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~isto: Mankas dua fontindiko.
~isto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
ĝenerala ~o: Mankas dua fontindiko.
ĝenerala ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
kompara ~o: Mankas dua fontindiko.
kompara ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
historia ~o: Mankas dua fontindiko.
historia ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
priskriba ~o: Mankas dua fontindiko.
priskriba ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.