*komun/a

*komuna

1.
Samtempe uzata de pluraj, apartenanta al pluraj, en kiu pluraj partoprenas: komuna amiko, ĉambro, necesejo, letero, tero; komuna kunveno, laboro, vespermanĝo; komuna celo DL ; komuna fundamento DL ; enkonduko de komuna lingvo FK ; komuna rida krio FK ; profitoj, kiuj estos atingataj per komuna laborado FK ; uzi la komunan prepozicion „je“ FK ; malfeliĉo komuna estas malpli premanta (vd kompanio) PrV ; pli bone estas loĝi sur angulo de tegmento ol kun malpacema edzino en komuna domo [1]; tiu ĉi maniero de skribado estas nur mia persona kutimo kaj havas nenion komunan kun la gramatiko de nia lingvo [2]; sciencaj kongresoj havas nenion komunan kun la politiko; ni volas havi nenion komunan kun tiu homo; punkto komuna al du rektaj linioj; GRA komuna silabo (laŭvole longa aŭ mallonga).
2.
Rilata al la plejmulto de homoj: komuna ideo, opinio (dividata de la plejmulto); komuna lingvo (lingvo de la plejmulto, kontraste al tiu de fakuloj); komuna leĝo (al kiu ĉiuj estas submetitaj); la komuna saĝo (kapablo distingi veron de malvero, almenaŭ tiom, kiom povas ĉiu ajn normala homo); la komuna (publika) atento; fakto, laŭ la komuna dirmaniero, estas fakto [3]; enkondukita en komunan uzadon FK ; la kaŭzoj de la kronika kataro estas: [...] komunaj malutilaĵoj de diversaj specoj [kiel] malbona aero (observeblaj ĉe plejmulto de pacientoj) [4]. VD:banala, ĝenerala, ordinara, socia, triviala, vulgara.
Rim.: De la ideo „dividata de la plejmulto“, „observebla ĉe la plejmulto“, la senco facile glitas al „kutima“, „ordinara“, sed se mankas rekta apogo de iu plejmulto, oni prefere uzu alian vorton. Ekz-e estas konsilinde ne diri komuna delikto (prefere: ofta, kutima), komuna vorto (prefere: komune uzata, komune dirata, komunuza), komuna ĝentilaĵo [5] (prefere: banala, kutima), reguligo de la komunaj kondiĉoj de la vivo [6] (prefere: kutimaj, ĝeneralaj), komuna kreskaĵo, familia nomo (prefere: ofte trovebla, ofta, abunda)...
afrikanse:
gemeenskaplike
albane:
përbashkët
amhare:
የተለመደ
angle:
common
arabe:
مشترك
armene:
ընդհանուր
azerbajĝane:
ümumi
beloruse:
агульны, усеагульны
bengale:
সাধারণ
birme:
ဘုံ
bosne:
zajedničke
ĉeĥe:
kolektivní, komunní, obecný, společenský, společný
ĉine:
一般 [yībān], 共 [gòng], 共同 [gòngtóng], 常見 [chángjiàn], 普遍 [pǔbiàn]
dane:
fælles
estone:
ühise
eŭske:
ohikoa
filipine:
karaniwan
france:
1. commun (collectif), à plusieurs, collectif, en commun, en partage, général (collectif), partagé (à plusieurs), public (collectif) malfeliĉo ~a estas malpli premanta: malheur partagé n'est malheur qu'à demi. havi nenion ~an kun: n'avoir rien en/de commun avec. 2. commun (usuel), courant (commun), fréquent, général (usuel), habituel (courant), ordinaire (usuel), répandu (usuel), usuel
galege:
común
germane:
1. gemeinsam 2. allgemein
guĝarate:
સામાન્ય
haitie:
komen
haŭse:
na kowa
hinde:
आम
hispane:
1. común 2. común, popular
igbe:
ọsọ
indonezie:
1. bersama 2. am, awam, biasa, galib, lazim, lumrah, umum
irlande:
coitianta
islande:
algengar
itale:
2. comune
japane:
一般的な [いっぱんてきな]
jave:
umum
jide:
פּראָסט
jorube:
wọpọ
kanare:
ಸಾಮಾನ್ಯ
kartvele:
საერთო
kazaĥe:
ортақ
kimre:
gyffredin
kirgize:
жалпы
kmere:
ជារឿងធម្មតា
koree:
공통의
korsike:
cumuni
kose:
eqhelekileyo
kroate:
zajednički
kurde:
hevre
latine:
communis
latve:
kopēja
laŭe:
ທົ່ວໄປ
litove:
bendras
makedone:
заеднички
malagase:
iombonana
malaje:
biasa
malajalame:
പൊതുവായ
malte:
komuni
maorie:
noa
marate:
सामान्य
monge:
ntau
mongole:
нийтлэг
nederlande:
1. gemeenschappelijk 2. algemeen
njanĝe:
wamba
okcidentfrise:
gewoan
panĝabe:
ਆਮ
paŝtue:
عام
pole:
1. wspólny 2. ogólny
portugale:
comum 1. comum
ruande:
rusange
ruse:
общий
samoe:
masani
sinde:
عام
sinhale:
පොදු
skotgaele:
cumanta
slovake:
pospolitý, spoločný
slovene:
pogosti
somale:
caadi
ŝone:
zvakajairika
sote:
tloaelehileng
sunde:
umum
svahile:
kawaida
svede:
gemensam
taĝike:
умумӣ
taje:
ที่พบบ่อย
tamile:
பொது
tatare:
уртак
telugue:
సాధారణ
tibete:
རྫག་ཏོ་
tokipone:
kulupu
ukraine:
загальна
urdue:
عام
uzbeke:
umumiy
vjetname:
phổ biến
zulue:
ezivamile

komuno

(malofte)
1.
Komuneco: ni kunvenas por horo de silento en komuno antaŭ Dio [7].
2.
Komunumo 2: ĉu mi devas ankaŭ la domon fordoni al la komuno? [8].
angle:
commonness
beloruse:
1. агульнасьць, супольнасьць, еднасьць 2. камуна, грамада
ĉeĥe:
komunita, obec, osada
indonezie:
1. keawaman, kebiasaan, kegaliban, kelaziman, kelumrahan, keumuman 2. komunitas
nederlande:
1. gemeenschap 2. gemeenschap, gemeente
pole:
2. gmina, komuna
slovake:
komunita, obec, osada

komune

En maniero komuna:
1:
amo kaj puno loĝas komune PrV ; se krom la naskiĝurbo mi ion ajn komune kun vi posedas, certe, ne estas la talent' [9]; nenia ofero estus tro granda, se ni povus per ĝi akiri al ni lingvon komunehoman (komuna al la tuta homaro) [10]. VD:kune
2:
la vortaro de lingvo internacia [...] devas konsisti nepre el vortoj romana-germanaj en ilia plej komune uzata formo EE ; la arto de verkado [postulas] sufiĉe ampleksan sciadon komune sciencan kaj speciale teknikan Marta . VD:ĝenerale, ordinare, ofte
9. Raymond Schwartz: La Stranga Butiko, Al Paul Verlaine
10. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, El la Unua Libro de la lingvo Esperanto
angle:
commonly
beloruse:
1:  разам, сумесна, супольна 2:  звычайна, агульна, агулам
ĉeĥe:
společně (s)
france:
1:  en commun, ensemble, collectivement amo kaj puno loĝas ~e: qui aime bien châtie bien. ~ehoma: de l'humanité, commun à l'humanité. 2:  communément, couramment, fréquemment, habituellement, usuellement
germane:
gemeinsam 1:  zusammen
hispane:
1:  comúnmente 2:  popularmente
indonezie:
1:  bersama 2:  amnya, biasanya, galibnya, lazimnya, lumrahnya, umumnya
itale:
1:  comunemente
japane:
一緒に [いっしょに], 共同で [きょうどうで], 普通に [ふつうに], 一般的に [いっぱんてきに]
latine:
1:  communiter
nederlande:
tezamen 1:  samen
pole:
1:  wspólnie, razem 2:  ogólnie
ruse:
1:  вместе, совместно, сообща 2:  обычно, вообще
slovake:
napospol, spoločne, vospolok
tibete:
མཉམ་དུ་
ukraine:
разом, спільно

komunaĵo

1.
Io komuna al pluraj personoj: kian komunaĵon havas lumo kun mallumo [11]? ekde la mezepoko ekzistis apud ĉiu vilaĝo komuna paŝtejo, sur kiu la vilaĝanoj rajtis paŝti sian brutaron […] dum la 19a jarcento tiuj komunaĵoj iom post iom malaperis [12]; ĉu iamaj ekkonoj ĝis nun efektiviĝis en progresoj, ĉu ili daŭre restas komunaĵo de la socio aŭ denove perdiĝas [13]?
2.
MAT[14] (de aroj) Aro de la elementoj, kiuj komune apartenas al ĉiuj aroj: la komunaĵo de `{a,b,c}` kaj `{a,c,d}` estas `{a,c}`; la komunaĵon de `bb E` kaj `bb F` oni signas per `bb E nn bb F` (legu: e kaj fo); la komunaĵo de aro el subaroj (la komunaĵo de ĉiuj subaroj en la aro); la normala kerno de subgrupo […] estas la komunaĵo de la konjugacioj de la donita subgrupo [15].
Rim.: Kvankam aperis neniu pli bona termino por ĉi tiu nocio, la nuna formo estas problema. Unue estas facile miksi ĝin kun la parenca „kunaĵo“, kaj due ne tre klaras, kiel nomi la operacion, kiu al du aroj asocias ilian komunaĵon. Pluraj naciaj lingvoj uzas ĉi-cele ag-substantivon, kiu servas ankaŭ por nomi la operacian rezulton.
angle:
1. commonality, commons 2. intersection (of sets)
beloruse:
1. агульнае (наз.), агульны здабытак, агульная ўласнасьць 2. перасячэньне (мностваў)
ĉine:
1. 社区 [shèqū], 体团 [tǐtuán], 共同点 [gòngtóngdiǎn] 2. 馬路口 [mǎlùkǒu], 交集 [jiāojí]
france:
1. communauté (chose commune), chose commune 2. intersection (d'ensembles)
germane:
1. Gemeinsamkeit, Gemeineigentum 2. Gemeinsames, Schnittmenge, Durchschnitt
hispane:
2. intersección (de conjuntos)
indonezie:
1. kesamaan 2. irisan (matematika)
itale:
2. intersezione
japane:
共通点 [きょうつうてん], 共有物 [きょうゆうぶつ]
nederlande:
1. iets gemeenschappelijks 2. doorsnede
pole:
1. część wspólna 2. część wspólna (zbiorów), iloczyn (zbiorów), przecięcie (zbiorów)
ruse:
1. общее достояние, общая часть 2. пересечение (множеств)

komuneco

Eco de io komuna: komuneco de lingvo kreas komunecon de kulturo kaj de sentoj; komuneco de la bienoj; vivi en malvasta komuneco BdV ; (evitinde) en tiu momento, la komuneco (ŝabloneco) de iliaj kondolencoj min dolorus [16].
16. H. Vallienne: Kastelo de Prelongo, 1907
angle:
commonness
beloruse:
агульнасьць, супольнасьць, еднасьць
ĉeĥe:
obecnost, společenství, společná vlastnost
ĉine:
共同点 [gòngtóngdiǎn]
france:
communauté (propriété de ce qui est commun), partage (fait d'avoir en commun)
germane:
Gemeinschaft, Gemeinsamkeit
hispane:
comunidad (característica)
indonezie:
keawaman, kebiasaan, kegaliban, kelaziman, kelumrahan, keumuman
japane:
共通性 [きょうつうせい], 共同 [きょうどう], 共有 [きょうゆう]
latine:
communitas, atis
nederlande:
gemeenschap
ruse:
общность
slovake:
pospolitosť, spoločenstvo

komunismo

POL Socipolitika doktrino, kiu celas anstataŭi kapitalismon, detrui la privatajn proprieton kaj iniciaton, bazi la ekonomian vivon sur komuneco de la havo: laŭ mia scio komunismo estas depratempa revo de la homaro pri la justa komunumo, kie inter la homoj regas frateco kaj justeco kaj inter la popoloj konkordo kaj paco [17]; oni komprenis en Jugoslavio, ke komunismo diferencas de okcidenta privata kapitalismo kaj fariĝis efektive ŝtata kapitalismo [18]; en la centro de Tirano, kie iam staris Stalin-monumento, oni konstruos rememorigilon pri la viktimoj de komunismo [19]. VD:anarĥiismo, bolŝevismo, socialismo. ANT:sociala kredito
17. Monato, Zdeněk Zavodný: Depratempa revo, 2014
18. Monato, Zlatko Tišljar: Sistemo studinda, 2014
19. Monato, Bardhyl Selimi: Sekretoj eltombigitaj, 2010
angle:
communism
beloruse:
камунізм
bulgare:
комунизъм
ĉine:
共产主义 (tr. 共產主義) [gòngchǎnzhǔyì]
france:
communisme
germane:
Kommunismus
hispane:
Comunismo
indonezie:
komunisme
itale:
comunismo
japane:
共産主義 [きょうさんしゅぎ]
latine:
communismus, i
nederlande:
communisme
pole:
komunizm
ruse:
коммунизм
svede:
kommunism
tibete:
དམར་པོའི་རིང་ལུགས་
ukraine:
комунізм

komunisto

Adepto de komunismo: vidinte la novajn sloganojn sur muroj, mi ekkomprenis, ke ili estas komunistoj [20]; en Japanio socialistoj kaj komunistoj daŭre perdis influon pro la antaŭeniro de kapitalismo [21]; ankaŭ multaj germanoj estis senkulpaj viktimoj dum la naziisma epoko, kiel la komunisto Ernst Thälmann, la mense handikapita Dorothea Kasten, la teologo Dietrich Bohnhoeffer [22].
angle:
communist
beloruse:
камуніст
bulgare:
комунист
ĉeĥe:
komunista
ĉine:
共产 [gòngchǎn]
france:
communiste
germane:
Kommunist
hispane:
comunista
indonezie:
komunis
itale:
comunista
japane:
共産主義者 [きょうさんしゅぎしゃ]
latine:
communista, ae
nederlande:
communist
pole:
komunista
ruse:
коммунист
slovake:
komunista
svede:
kommunist
ukraine:
комуніст

*komunumo

1.
POL Malgranda administra distrikto, kies centro estas urbo aŭ vilaĝo: kampara, preĝeja komunumo VdE . VD:municipo.
2.
Ĉiuspeca societo bazita sur komuneco de vivo kaj interesoj: komunumo de Izrael [23] [24]; komunumo de liberkredantoj [25]; la homa komunumo; HIS la Pariza Komunumo; religia komunumo.
3.
POL Internacia grupiĝo de ŝtatoj kun komunaj interesoj: Eŭropa Komunumo (nomo de la Eŭropa Ekonomia Komunumo ekde ĝia fandiĝo en la Eŭropan Union) [26].
Rim.: Pro la evoluo tiu vorto prezentas hodiaŭ tri ĉefajn signifojnAdE.
23. La Nova Testamento, Al la Efesanoj 2:12
24. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Kroniko
25. L. L. Zamenhof: Originala Verkaro, § Homaranismo (III-9)
26. Monato, Albisturo Kvinke: Rondvojaĝi trajne, 2015
angle:
commune, community
beloruse:
1. камуна, грамада, суполка 2. грамада, грамадзтва 3. супольнасьць (дзяржаваў)
ĉeĥe:
společenství
ĉine:
社区 [shèqū], 体团 [tǐtuán], 公社 [gōngshè]
france:
1. commune, paroisse 2. communauté (groupe humain), collectivité Pariza K~umo: la Commune de Paris. 3. communauté (d'états) Eŭropa K~umo: Communauté Européenne.
germane:
1. Gemeinde, Kommune 2. Kommune 3. Gemeinschaft
hispane:
1. comunidad (pequeño distrito) 2. comunidad (grupo de gente que tiene algo en común) ~umo de Izrael: El pueblo de Israel. religia ~umo: Comunidad Religiosa.
indonezie:
1. komune 2. komunitas 3. komunitas
itale:
1. comunità
japane:
共同体 [きょうどうたい], 自治体 [じちたい]
nederlande:
1. gemeente 2. gemeenschap
pole:
1. gmina 2. komuna
ruse:
1. коммуна, община 2. сообщество
slovake:
pospolitosť, spoločenstvo
tokipone:
2. kulupu
ukraine:
комуна, громада

komunuma

Rilata al komunumo: komunumaj aferoj, paŝtejoj; komunuma lernejo; aliĝi al tiu liberkreda komunumo tute oficiale kaj heredigeble kaj akcepti […] ĝiajn komunumajn aranĝojn, ĝiajn nedevigajn neŭtrale-homajn festojn kaj morojn [27].
angle:
communal
beloruse:
камунальны, грамадзкі, агульны
ĉeĥe:
komunální, obecní, obecný, společný
ĉine:
公有 [gōngyǒu], 公共 [gōnggòng], 共用 [gòngyòng], 公有物 [gōngyǒuwù], 公用 [gōngyòng]
france:
communal, communautaire
hispane:
comunal, de la comunidad, comunitario
indonezie:
komunal, umum
japane:
共同体の [きょうどうたいの]
nederlande:
gemeentelijk, gemeenschaps-
pole:
gminny, komunalny
ruse:
коммунальный, общественный, общинный
slovake:
obecný, spoločný

enkomune

(arkaismo)
Entute: estas sufiĉe, se ni nur enkomune vidos, kio ĉio estis farita en tiu ĉi rilato, kaj kiajn rimedojn oni ĉiufoje volis uzi, por ĉiujn homojn lingve unuigi [28].
28. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Al la historio de provoj de lingvoj tutmondaj
beloruse:
агулам, цалкам, увогуле
pole:
całościowo
ruse:
вообще

komunona

MATPIV1 (evitinde)
=kunmezurebla.
Rim.: Ĉi tiu kunmetaĵo estas analizenda kiel „havanta komunan onon“, do temas nek pri sufiksa uzo de „-on“, nek pri faka uzo de ono 1ono 4. Ja `3pi` kaj `2pi` estas komunonaj, sed neniu riskus diri, ke `pi` estas ono, kvankam ĝi ja estas la komuna „parto“ (faktoro) de tiuj nombroj.
beloruse:
сувымерны

komunlingva

Uzata en la komuna lingvo, kontraste al la nomenklaturaj terminoj uzataj en faka ĵargono: Komunlingva nomaro de Eŭropaj birdoj“ [29]; Alia speco de sinonimeco troviĝas ĉe vortoparoj kiel „kapdoloro“ kaj „cefalalgio“, kie unu membro de la paro apartenas al la komunlingva parto de la leksiko, dum la alia estas teknika termino [30]; La ofta specio „Melopsittacus undulatus“ nomiĝas zoologie „melopsitako“; komunlingve oni povas paroli pri „ondopapageto“ [31]; estas konsilinde klare diferencigi inter la signifoj semiotika, stilistika kaj komunlingva de la vorto simbolo! [32].
29. Komunlingva nomaro de Eŭropaj birdoj, Cardiff (Ontario): Esperanto Press, 1971
30. J.C. Wells: Lingvistikaj aspektoj de Esperanto, Roterdamo: UEA, 1989. P. 62.
31. Jouko Lindstedt: k.a.: Hejma Vortaro, La artikolo „papag/et/o“.
32. Vilmos Benczik: La esperanta literaturo tra la lupeo de kelkaj lingvoteorioj kaj literaturkonceptoj, §1.1.3 en Aktoj de la 33ª Esperantologia Konferenco en la 95ª Universala Kongreso de Esperanto, Havano, 2010
beloruse:
агульны (у моўным дачыненьні), агульнапрыняты (у моўным дачыненьні)
france:
(nom) vernaculaire, (nom) commun
ruse:
общеразговорный

komunuza

Uzata de la plejmulto, komune uzata: komunuzaj frazoj (de la komuna, nefaka lingvo) Marta .
angle:
commonly used, in common use
beloruse:
агульнаўжываны, агульны, звычайны
ĉeĥe:
běžný, obecně užívaný
ĉine:
不以贏利為目的 [bùyǐyínglìwèimùdì], 非營利 [fēiyínglì], 非盈利 [fēiyínglì], 非贏利 [fēiyínglì], 公有 [gōngyǒu]
france:
communément usité, usuel (communément usité), courant (communément usité), couramment employé, commun (communément usité), ordinaire (communément usité)
germane:
gemeineigen, gemeinnützig
hispane:
de uso común, de uso popular
japane:
常用の [じょうようの], 日用の [にちようの]
pole:
potoczny
ruse:
общеупотребительный
slovake:
bežný, všeobecne uznávaný
ukraine:
загального користування, спільний

Eŭropa Ekonomia Komunumo (EEK)

POL Ekonomia interligo de eŭropaj ŝtatoj fondita en 1957, iĝinta parto de la posta Eŭropa Unio: La Eŭropa Ekonomia Komunumo […] estis kreita fine de la 1950-aj jaroj fare de ses okcident-eŭropaj landoj [33].
33. morico: Esperanto, justa komuna lingvo, lernu.net, 2019-08-20
angle:
European Economic Community
beloruse:
Эўрапейская эканамічная супольнасьць
ĉine:
欧洲经济共同体 [ōuzhōujīngjìgòngtóngtǐ]
france:
Communauté économique européenne
germane:
Europäische Wirtschaftsgemeinschaft (EWG)
indonezie:
Masyarakat Ekonomi Eropa
itale:
Comunità economica europea

administraj notoj

~o: Mankas verkindiko en fonto.
~umo: Mankas verkindiko en fonto.
~uma: Mankas dua fontindiko.
en~e: Mankas dua fontindiko.
~ona: Mankas dua fontindiko.
~ona: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~uza: Mankas dua fontindiko.
Eŭropa Ekonomia K~umo : Mankas dua fontindiko.