*fund/o PV

*fundo  ↝

1.
Fina parto de io, plej malproksima de la rigardanto.
a)
Vertikale plej profunda, malsupra parto de io kava: fundo de puto, vazo, barelo; detruita ĝis la fundo de l' fundamento PrV ; sur la fundo de la maro [1]; ĉio transturniĝis la fundo supren [2]; li esploris iom la fundon de la glaso (li estas ebrieta) PrV ; al kavo senfunda ŝtopado ne helpas PrV . la vojo situis sur la fundo de valo enfermita de [...] altaj rokoj [3].
b)  ↝
Horizontale plej malantaŭa parto de io: fundo de ĉambroB , koridoro, scenejo; el la fundo de l' ĝardeno eliris homo [4]; sur la fundo de ŝiaj pupiloj [...] kuŝis nepriskribebla esprimo de moko Marta . VD:horizonto 1
2.  ↝
(arkaismo) Fono: fundo de pejzaĝo, horizonto, pentraĵo; ruĝa strio, verda stelo sur blanka fundo; longa tabuleto, sur kies malpure-blua fundo grandaj flavaj literoj prezentis [...] surskribon Marta .
3.
(figure) Plej intima, kaŝita parto: danki el la fundo de la koro; en la fundo de sia koro li malamas ŝin; elkoviĝintaj sur la fundo de ŝia ribeliĝinta interno Marta ;
4.  ↝
(figure) Plej esenca parto de io: la fundo de la homa saĝeco. VD:bazo 2, fundamento 3, kerno 3
5.  ↝
(figure) Plej alta grado de malboneco: en la fundo de l' mizero [5]; la fundo de la malvirto. VD:kulmino 2.
1. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
2. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, 4, la forgesita pipo
3. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Aĥarajoj
4. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, ĉapitro 10a
5. Monato, REAGO: Supersignoj, pro kiu diabla kaŭzo?
angle:
bottom
ĉeĥe:
dno, spodek, zadní část
ĉine:
1.a 底
france:
bout, fond (de rivière, récipient, pièce...)
germane:
Grund 2. Hintergrund
hispane:
fondo 1. fondo 2. fondo 3. fondo 4. esencia, fundamento 5. profundidad 1.a fondo
katalune:
1.a fons
nederlande:
2. achtergrond 3. grond 4. kern 5. toppunt 1.a bodem
okcitane:
1.a fons
pole:
2. tło 3. dno, głębia 4. głębia 5. dno 1.a dno, głębia
portugale:
fundo
rumane:
abis
ruse:
2. фон 3. глубина 4. основа 5. глубина 1.a дно
slovake:
dno, spodok

funda

1.
Estanta en la fundo: funda akvo, ŝlimo, feĉo, fiŝo.
2.  ↝
(figure) Penetranta la esencon de la afero: fundaj konoj; funda klarigo; por la praveco de tiu ĉi mia funda tezo mi havas multajn evidentajn [...] pruvojn [6]. VD:kerna, profunda 3
6. Monato, MAUL Stefan: Malbona venko
ĉeĥe:
důkladný, jsoucí na dně
france:
2. de fond, du fond, approfondi, essentiel, foncier (essentiel), profond (essentiel)
germane:
Grund-
hispane:
profundo 1. del fondo 2. del fondo
nederlande:
1. diep 2. diep
pole:
1. denny, głębinowy 2. dogłębny
ruse:
1. донный, глубинный 2. глубокий, основательный
slovake:
dôkladný

funde

1.
Ĉe la fundo: tre malhele estis funde de tiu rokfendo [7].
2.  ↝
(figure) Plene, plendetale: funde scipovi lingvon; ĝiaj dentoj la detruon pli funde faris ol skalpel' [8]; oni ĝis nun ne funde komparis tiaman situacion en Germanio kun la nuna en Eŭropo [9].
7. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Maljunulo de la Migranta Monto
8. Raymond Schwartz: La Stranga Butiko, NIGRA TAGO
9. Monato, Guido VAN DAMME: BELGIO: Malvuali nigran fantomon
ĉeĥe:
důkladně
france:
à fond, au fond, sur le fond, de manière approfondie
germane:
1. am Grund 2. gründlich
hispane:
1. en el fondo 2. profundamente
nederlande:
1. in de diepte 2. grondig
pole:
1. na dnie, w głębinach (głęboko - aż na dnie) 2. dogłębnie
ruse:
1. на дне 2. основательно , досконально
slovake:
dôkladne

funde de  ↝

(prepoziciaĵo)
En la malsupra, baza, fundamenta parto de: funde de la maro; unu el la esperoj kuŝantaj funde de nia koro [10].
10. Claude Piron: La bona lingvo, p. 107a
france:
au fond de
hispane:
en el fondo de
pole:
na dnie, w głębinach (głęboko - aż na dnie)
ruse:
в глубине

ĝisfunde

1.
Ĝis la fundo: ĉiu glaso estis malplenigita ĝisfunde [11].
2.  ↝
(figure) Funde2: esplori ĝisfunde la aferon.
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, kolo de botelo
france:
à fond, jusqu'au fond, de manière approfondie
germane:
1. bis zum Grund 2. gründlich
hispane:
hasta el fondo
nederlande:
2. grondig
pole:
1. do dna 2. do dna, dogłębnie
ruse:
1. до дна 2. основательно , досконально

senfundaĵo  ↝

Abismo: tiam ili rimarkis, ke ili dormis tute proksime de senfundaĵo [12]; la suprojn de l' montoj oni suriras super senfundaĵoj [13]; (figure) forpuŝi homon de la plej altaj suproj en la senfundaĵon de plej granda mizero [14].
12. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Neĝulino kaj Rozulino
13. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro VIII
14. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XXI
france:
abime, abîme, précipice
germane:
Abgrund
hispane:
abismo, precipicio
nederlande:
afgrond
pole:
bezdenny
ruse:
бездна

surfundaĵo

1.  ↝
MIN Ŝlimo el solidaj materioj, kiuj amasiĝas sur la fundo de fluaĵoj. VD:rekremento, sedimento
2.  ↝
(arkaismo) (figure) Plej malbona, plej malestiminda parto: la surfundaĵo de la loĝantaroZ . VD:feĉo 2
france:
fond (lie), lie, rebut (fig.)
germane:
1. (Boden-)Satz 2. Abschaum
hispane:
sedimento, poso, residuo (fig.)
nederlande:
sediment
pole:
1. osad denny 2. dno
ruse:
1. осадок 2. отбросы (общества и т.п.)

surfundiĝi  ↝

Malleviĝi ĝis la fundo: la ŝipo tuj pleniĝis de akvo kaj surfundiĝis [15].
15. R. E. Raspe, trad. J. D. Applebaum: [La Vojaĝoj kaj] Mirigaj Aventuroj de Barono Münchhausen, ĉapitro 10a
france:
toucher le fond
germane:
sinken
hispane:
hundirse hasta el fondo
pole:
sięgnąć dna, dojść do dna, dotknąć dna, lec (położyć się) na dnie

administraj notoj

pri ~o: 
    Reverkenda. Pluraj sencoj malaperis en PIV1. Cetere
    la kontrastigo kun "fono" ne estas sufiĉe klara.
    [MB]
pri ~o: 
    rearanĝita per senco kaj subsenco. resendo al "fono"
    kun "arkaika". probable ankoraŭ prilaborinda.
    [ĵv]
~o: Mankas verkindiko en fonto.
sur~aĵo: Mankas verkindiko en fonto.