¹baz/o ^PIV1

bazo

1.

Malsupra subportanta parto de objekto: bazo de turo, de vazo, de statuo, de monto, de triangulo, de vegetaĵo; arĝentajn bazojn li faris sub la dudek tabuloj [1]; el malnova bazo novaj plantidoj kreskas^Z. VD:

fondo, fundo, fundamento, grundo, piedestalo, soklo.

2.

(figure) Esenca, fundamenta principo: bazo de teorio; la justeco estas la bazo de socio; volo, laboro, obstino estas la bazoj de sukceso. SIN:

esenco, fundo, fundamento, kerno, kvintesenco

3.

Substanco, kiu naskas salon per kombiniĝado kun acido.

4.

a): ^PIV1 (de pozicia nombrosistemo) Nombro de eblaj valoroj por ĉiu cifero, uzata en prezentado de nombro: la bazo de nia kutima nombrosistemo estas 10 (la ciferoj alprenas unu el la dek valoroj de 0 ĝis 9); la komputikistoj uzas la nombrosistemojn kun la bazoj 2, 8, 16 (duuman, okuman kaj deksesuman nombrosistemojn). -um.
b): ^PIV1 (de logaritmo aŭ eksponencialo) La nombro, kies logaritmo egalas 1, aŭ la bildo de 1 per eksponencialo: la nombro `e`, bazo de naturaj logaritmoj ^MatVort. -um.
c): [2] (de geometria figuro) Konvencie elektita latero aŭ faco, kiu limas la figuron; la longo de tia latero aŭ la areo de tia faco: bazo de triangulo, piramido, cilindro, konuso; bazoj de prismo (ĉiu el ĝiaj du paralelaj kaj samareaj facoj); areo de paralelogramo egalas al la produto de unu ĝia bazo per la responda alto.
d): [3] (de modulo aŭ vektora spaco) Libera subaro, kiu naskas la tutan spacon: se vektora spaco havas finian bazon, ĉiuj ĝiaj bazoj havas samtiom da elementoj; se naskanta subaro `bb N` de vektora spaco inkluzivas liberan subaron `bb L`, ekzistas bazo inkluzivanta `bb L` kaj inkluzivata de `bb N`; bazvektoro (ĉiu elemento de la bazo).
Rim.: Kelkaj aŭtoroj preferas difini bazon kiel familion. Tio fontas el la fakto, ke por kelkaj aplikoj estas oportune uzi indican skribaĵon de la tipo `sum alpha_i*e_i` kaj tio ebligas ordigi la bazvektorojn.
dimensio, orta, ununorma.
e): (de topologio `bb T`) Tia subaro de `bb T`, ke ĉiu elemento de `bb T` estas kunaĵo de elementoj el la bazo: en metrika spaco, la aro da ĉiuj malfermitaj globoj estas bazo.

1. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 36:24
2. Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 7, p.p. triangulo
3. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §45

afrikanse:: basis
albane:: bazë
amhare:: መሠረት
angle:: base 4.a radix ~o de naturaj logaritmoj: base of natural logarithms 4.b base (of logarithm) 4.c base (of a polygon) ~vektoro: base vector, basis vector 4.d basis 4.e basis
arabe:: قاعدة
armene:: բազա
azerbajĝane:: baza
bengale:: ঘাঁটি
birme:: အခြေစိုက်စခန်း
bosne:: baza
ĉeĥe:: báze, opěrný bod, panel, základna
dane:: basen
estone:: alus
france:: base 4.a base (de numération) ~o de naturaj logaritmoj: base des logarithmes naturels 4.b base (d'un logarithme) 4.c base (d'un polygone) ~vektoro: vecteur de base 4.d base 4.e base
germane:: 1. Fuß, Basis 2. Basis 3. Base 4.a Basis ~o de naturaj logaritmoj: Basis der natürlichen Logarithmen 4.b Basis 4.c Basis (von einem Vieleck) ~vektoro: Basisvektor 4.d Basis 4.e Basis
guĝarate:: આધાર
haitie:: baz
haŭse:: tushe
hebree:: בסיס
hinde:: आधार
hispane:: base
hungare:: 1. alap, tő, bázis, talp 2. alap 3. bázis, lúg 4.a alapszám ~o de naturaj logaritmoj: természetes logaritmus alapja 4.b alap (logaritmusé) 4.c alap (sokszögé) ~vektoro: alapvektor
igbe:: isi
irlande:: bonn
islande:: stöð
japane:: ベース
jave:: dasar
jide:: באַזע
jorube:: mimọ
kanare:: ಮೂಲ
kartvele:: ბაზა
kazaĥe:: база
kimre:: sylfaen
kirgize:: база
kmere:: មូលដ្ឋាន
koree:: 기본
korsike:: suttastratu
kose:: isiseko
kroate:: baza
kurde:: bingeh
latine:: basi
latve:: bāze
laŭe:: ຖານ
litove:: bazė
makedone:: база
malagase:: fototra
malaje:: asas
malajalame:: അടിത്തറ
malte:: bażi
maorie:: turanga
marate:: बेस
monge:: paus
mongole:: үндсэн
nepale:: आधार
njanĝe:: m’munsi
okcidentfrise:: basis
panĝabe:: ਅਧਾਰ
paŝtue:: اډه
pole:: 1. baza, podstawa 2. podstawa 3. zasada 4.a podstawa (systemu liczbowego) ~o de naturaj logaritmoj: podstawa logarytmu naturalnego 4.b podstawa (logarytmu lub potęgi) 4.c podstawa (wielokąta) ~vektoro: wektor bazowy 4.d baza (przestrzeni wektorowej) 4.e baza (topologii)
ruande:: shingiro
rumane:: 1. bază 2. bază 4.a bază
ruse:: 1. основание, основа, подножие, база 2. основа 3. основание (хим.) 4.a основание (системы счисления) ~o de naturaj logaritmoj: основание натуральных логарифмов 4.b основание (логарифма) 4.c основание (многоугольника) ~vektoro: базисный вектор 4.d базис (линейный) 4.e база
samoe:: muli
sinde:: بنيادي طور
sinhale:: පදනම
skotgaele:: bunait
slovake:: podklad, základ
slovene:: baza
somale:: saldhig
ŝone:: hwaro
sote:: botlaaseng
sunde:: dasar
svahile:: msingi
taĝike:: база
taje:: ฐาน
tamile:: அடிப்படை
tatare:: нигез
telugue:: బేస్
tibete:: རྨང་གཞི་
ukraine:: база
urdue:: بنیاد
uzbeke:: asos
vjetname:: cơ sở
zulue:: isiza

baza

1.: Rilata al bazo: la baza tavolo de epidermo [4].
2.: Kiu konsistigas bazon, unuan ŝtupon, kiu estas elementa: la bazaj principoj de la lingvo [5].

4. Vikipedio: Efelido
5. Ivo Lapenna: Por pli efika informado, ,

afrikanse:: basiese
albane:: themelore
amhare:: መሰረታዊ
arabe:: الأساسية
armene:: հիմնական
azerbajĝane:: əsas
beloruse:: базавы, асноўны, ключовы
bengale:: মৌলিক
birme:: အခြေခံပညာ
bosne:: osnovni
ĉeĥe:: bazální, bázový, elementární, klíčový, kmenový, základní
dane:: grundlæggende
estone:: põhi
eŭske:: oinarrizko
filipine:: pangunahing
france:: de base 1. basal 2. basique
galege:: básico
guĝarate:: મૂળભૂત
haitie:: debaz
haŭse:: na asali
hebree:: בסיסי
hinde:: बुनियादी
igbe:: isi
irlande:: bunúsach
islande:: undirstöðu
japane:: 基本
jave:: dhasar
jide:: יקערדיק
jorube:: ipilẹ
kanare:: ಮೂಲ
kartvele:: ძირითადი
kazaĥe:: негізгі
kimre:: sylfaenol
kirgize:: негизги
kmere:: មូលដ្ឋាន
koree:: 기본
korsike:: funnamintali
kose:: ezisisiseko
kroate:: osnovna
kurde:: bingehîn
latine:: prima
latve:: bāzes
laŭe:: ຂັ້ນພື້ນຖານ
litove:: pagrindinis
makedone:: основните
malagase:: fototra
malaje:: asas
malajalame:: അടിസ്ഥാനപരമായ
malte:: bażiku
maorie:: taketake
marate:: मूलभूत
monge:: yooj yim
mongole:: үндсэн
nepale:: आधारभूत
njanĝe:: zoyambirira
panĝabe:: ਬੁਨਿਆਦੀ
paŝtue:: د اساسي
pole:: bazowy, elementarny, kluczowy
ruande:: shingiro
rumane:: cheie
samoe:: faavae
sinde:: بنيادي
sinhale:: මූලික
skotgaele:: bunaiteach
slovake:: kľúčový, základný
slovene:: osnovni
somale:: aasaasiga ah
ŝone:: zvinokosha
sote:: tsa motheo tsa
sunde:: dasar
svahile:: msingi
taĝike:: асосӣ
taje:: ขั้นพื้นฐาน
tamile:: அடிப்படை
tatare:: төп
telugue:: ప్రాథమిక
ukraine:: основний
urdue:: بنیادی
uzbeke:: asosiy
vjetname:: cơ bản
zulue:: eziyisisekelo

bazi, surbazigi

(tr)

: Apogi sur, fundamenti sur, doni kiel bazon al io: bazi konstruon sur la roko; bazi sian opinion, rifuzon sur iu^Z; sin bazi sur la kutimo; por ili la tuta vivo estas bazita sur la mona profito [6]; tiu regulo estas bazita sur praktikaj konsideroj.

6. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, ĉap. 18

angle:: base
beloruse:: асноўваць, базаваць, грунтаваць
ĉeĥe:: nechat založit, podložit, podstavit
france:: baser
germane:: gründen (auf), basieren (auf)
hebree:: לבסס
hungare:: alapoz
pole:: bazować (na czymś), opierać (coś na czymś), brać (za podstawę)
rumane:: baza
ruse:: основать, основывать, базировать
slovake:: nechať založiť, postaviť, založiť

baziĝi

(ntr)

: Havi kiel bazon: la turo baziĝas sur dika masonaĵo; nia metodo baziĝas sur la praktiko.

angle:: be based (upon)
beloruse:: асноўвацца, базавацца, грунтавацца
france:: se baser
germane:: sich gründen (auf)
hebree:: להתבסס
hungare:: alapul
pole:: bazować (na czymś), opierać się (coś na czymś)
ruse:: основаться, основываться, базироваться
slovake:: zakladať sa

senbaza

: Al kiu mankas bazo, fundamento, pravigo: senbazaj teorioj, pretendoj. aera, nepravigita, neserioza

angle:: baseless
beloruse:: беспадстаўны
ĉeĥe:: bez podkladu (být), bezdůvodný, neopodstatněný, planý
france:: en l'air, infondé, injustifié, immotivé
hungare:: alaptalan
pole:: bezpodstawny
ruse:: безосновательный
slovake:: neopodstatnený, nepodložený

surbaze de, baze de

(prepoziciaĵo)

: Laŭ⁴, uzante kiel bazon, kiel modelon: surbaze de tiu ĉi dokumento, oni povus ... elverki specifajn planojn [7]; baze de ĉi tiuj konsideroj ... [8].

7. Strategia Plano de Universala Esperanto-Asocio, Esperanto, 1988:10 (994), p. 168a
8. Ĉarlz Darvin, trad. Klivo Lendon: La Origino de Specioj, Enkonduko

beloruse:: на базе, на аснове
ĉeĥe:: na základě (čeho)
france:: à partir de (en prenant pour base), sur la base de
slovake:: na základe

duala bazo

: (de bazo `(e_i)` de vektora spaco E) Tia bazo ^4.d `(e^i)` de la dualo de `bb E`, ke `bb e^i(bb e_j)` egalas al 1, se `i=j`, kaj al 0 aliokaze.

angle:: dual basis
france:: base duale
germane:: duale Basis
pole:: baza dualna
ruse:: дуальный базис, двойственный базис, сопряжённый [взаимный] базис

kanona bazo

: (de vektora spaco `bb K^n`) Bazo konsistanta el la opoj, kies ĉiuj termoj egalas alla nulo de `bb K`, krom unu, kiu egalas al ĝia unuo: la `p`-a komponanto de vektoro laŭ la kanona bazo egalas al ĝia `p`-a termo.

angle:: canonical basis
france:: base canonique
germane:: kanonische Basis
pole:: baza naturalna, baza kanoniczna
ruse:: канонический базис

administraj notoj

pri ~o 4.e:

         Mi ne trovis fonton por "~o de topologio",
         sed sxajnas, ke gxi estas suficxe internacia. [MB]

pri duala ~o:

     Fonto trovenda. [MB]

pri kanona ~o:

     Fonto trovenda. [MB]

~o: Mankas verkindiko en fonto.
~i, sur~igi: Mankas verkindiko en fonto.
~iĝi: Mankas dua fontindiko.
~iĝi: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
sen~a: Mankas dua fontindiko.
sen~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
duala ~o: Mankas dua fontindiko.
duala ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
kanona ~o: Mankas dua fontindiko.
kanona ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.

1baz/o PIV1