¹baz/o ^PIV1

bazo

Malsupra subportanta parto de objekto: bazo de turo, de vazo, de statuo, de monto, de triangulo, de vegetaĵo; arĝentajn bazojn li faris sub la dudek tabuloj [1]; el malnova bazo novaj plantidoj kreskas^Z. VD:

fondo, fundo, fundamento, grundo, piedestalo, soklo.

2. ↝

(figure) Esenca, fundamenta principo: bazo de teorio; la justeco estas la bazo de socio; volo, laboro, obstino estas la bazoj de sukceso. SIN:

esenco, fundo, fundamento, kerno, kvintesenco

3.

Substanco, kiu naskas salon per kombiniĝado kun acido.

4.

a) ↝: ^PIV1 (de pozicia nombrosistemo) Nombro de eblaj valoroj por ĉiu cifero, uzata en prezentado de nombro: la bazo de nia kutima nombrosistemo estas 10 (la ciferoj alprenas unu el la dek valoroj de 0 ĝis 9); la komputikistoj uzas la nombrosistemojn kun la bazoj 2, 8, 16 (duuman, okuman kaj deksesuman nombrosistemojn). -um.
b) ↝: ^PIV1 (de logaritmo aŭ eksponencialo) La nombro, kies logaritmo egalas 1, aŭ la bildo de 1 per eksponencialo: la nombro `e`, bazo de naturaj logaritmoj ^MatVort. -um.
c) ↝: [2] (de geometria figuro) Konvencie elektita latero aŭ faco, kiu limas la figuron; la longo de tia latero aŭ la areo de tia faco: bazo de triangulo, piramido, cilindro, konuso; bazoj de prismo (ĉiu el ĝiaj du paralelaj kaj samareaj facoj); areo de paralelogramo egalas al la produto de unu ĝia bazo per la responda alto.
d) ↝: [3] (de modulo aŭ vektora spaco) Libera subaro, kiu naskas la tutan spacon: se vektora spaco havas finian bazon, ĉiuj ĝiaj bazoj havas samtiom da elementoj; se naskanta subaro `bb N` de vektora spaco inkluzivas liberan subaron `bb L`, ekzistas bazo inkluzivanta `bb L` kaj inkluzivata de `bb N`; bazvektoro (ĉiu elemento de la bazo).
Rim.: Kelkaj aŭtoroj preferas difini bazon kiel familion. Tio fontas el la fakto, ke por kelkaj aplikoj estas oportune uzi indican skribaĵon de la tipo `sum alpha_i*e_i` kaj tio ebligas ordigi la bazvektorojn.
dimensio, orta, ununorma.
e) ↝: (de topologio `bb T`) Tia subaro de `bb T`, ke ĉiu elemento de `bb T` estas kunaĵo de elementoj el la bazo: en metrika spaco, la aro da ĉiuj malfermitaj globoj estas bazo.

1. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 36:24
2. Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 7, p.p. triangulo
3. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §45

angle:: base 4.a radix ~o de naturaj logaritmoj: base of natural logarithms 4.b base (of logarithm) 4.c base (of a polygon) ~vektoro: base vector, basis vector 4.d basis 4.e basis
ĉeĥe:: báze, opěrný bod, panel, základna
france:: base 4.a base (de numération) ~o de naturaj logaritmoj: base des logarithmes naturels 4.b base (d'un logarithme) 4.c base (d'un polygone) ~vektoro: vecteur de base 4.d base 4.e base
germane:: 1. Fuß, Basis 2. Basis 3. Base 4.a Basis ~o de naturaj logaritmoj: Basis der natürlichen Logarithmen 4.b Basis 4.c Basis (von einem Vieleck) ~vektoro: Basisvektor 4.d Basis 4.e Basis
hebree:: בסיס
hispane:: base
hungare:: 1. alap, tő, bázis, talp 2. alap 3. bázis, lúg 4.a alapszám ~o de naturaj logaritmoj: természetes logaritmus alapja 4.b alap (logaritmusé) 4.c alap (sokszögé) ~vektoro: alapvektor
pole:: 1. baza, podstawa 2. podstawa 3. zasada 4.a podstawa (systemu liczbowego) ~o de naturaj logaritmoj: podstawa logarytmu naturalnego 4.b podstawa (logarytmu lub potęgi) 4.c podstawa (wielokąta) ~vektoro: wektor bazowy 4.d baza (przestrzeni wektorowej) 4.e baza (topologii)
rumane:: 1. bază 2. bază 4.a bază
ruse:: 1. основание, основа, подножие, база 2. основа 3. основание (хим.) 4.a основание (системы счисления) ~o de naturaj logaritmoj: основание натуральных логарифмов 4.b основание (логарифма) 4.c основание (многоугольника) ~vektoro: базисный вектор 4.d базис (линейный) 4.e база
slovake:: podklad, základ

baza

1.: Rilata al bazo: la baza tavolo de epidermo [4].
2. ↝: Kiu konsistigas bazon, unuan ŝtupon, kiu estas elementa: la bazaj principoj de la lingvo [5].

4. Vikipedio: Efelido
5. Ivo Lapenna: Por pli efika informado, ,

ĉeĥe:: bazální, bázový, elementární, klíčový, kmenový, základní
france:: de base 1. basal 2. basique
hebree:: בסיסי
pole:: bazowy, elementarny, kluczowy
rumane:: cheie
slovake:: kľúčový, základný

bazi, surbazigi ↝

(tr)

: Apogi sur, fundamenti sur, doni kiel bazon al io: bazi konstruon sur la roko; bazi sian opinion, rifuzon sur iu^Z; sin bazi sur la kutimo; por ili la tuta vivo estas bazita sur la mona profito [6]; tiu regulo estas bazita sur praktikaj konsideroj.

6. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, ĉap. 18

angle:: base
ĉeĥe:: nechat založit, podložit, podstavit
france:: baser
germane:: gründen (auf), basieren (auf)
hebree:: לבסס
hungare:: alapoz
pole:: bazować (na czymś), opierać (coś na czymś), brać (za podstawę)
rumane:: baza
ruse:: основать, основывать, базировать
slovake:: nechať založiť, postaviť, založiť

baziĝi

(ntr)

: Havi kiel bazon: la turo baziĝas sur dika masonaĵo; nia metodo baziĝas sur la praktiko.

angle:: be based (upon)
france:: se baser
germane:: sich gründen (auf)
hebree:: להתבסס
hungare:: alapul
pole:: bazować (na czymś), opierać się (coś na czymś)
ruse:: основаться, основываться, базироваться
slovake:: zakladať sa

senbaza ↝

: Al kiu mankas bazo, fundamento, pravigo: senbazaj teorioj, pretendoj. aera, nepravigita, neserioza

angle:: baseless
ĉeĥe:: bez podkladu (být), bezdůvodný, neopodstatněný, planý
france:: en l'air, infondé, injustifié, immotivé
hungare:: alaptalan
pole:: bezpodstawny
ruse:: безоснователь ный
slovake:: neopodstatnený, nepodložený

surbaze de, baze de ↝

(prepoziciaĵo)

: Laŭ⁴, uzante kiel bazon, kiel modelon: surbaze de tiu ĉi dokumento, oni povus ... elverki specifajn planojn [7]; baze de ĉi tiuj konsideroj ... [8].

7. Strategia Plano de Universala Esperanto-Asocio, Esperanto, 1988:10 (994), p. 168a
8. Ĉarlz Darvin, trad. Klivo Lendon: La Origino de Specioj, Enkonduko

ĉeĥe:: na základě (čeho)
france:: à partir de (en prenant pour base), sur la base de
slovake:: na základe

duala bazo ↝

: (de bazo `(e_i)` de vektora spaco E) Tia bazo ^4.d `(e^i)` de la dualo de `bb E`, ke `bb e^i(bb e_j)` egalas al 1, se `i=j`, kaj al 0 aliokaze.

angle:: dual basis
france:: base duale
germane:: duale Basis
pole:: baza dualna
ruse:: дуальный базис, двойственный базис, сопряжённый [взаимный] базис

kanona bazo ↝

: (de vektora spaco `bb K^n`) Bazo konsistanta el la opoj, kies ĉiuj termoj egalas alla nulo de `bb K`, krom unu, kiu egalas al ĝia unuo: la `p`-a komponanto de vektoro laŭ la kanona bazo egalas al ĝia `p`-a termo.

angle:: canonical basis
france:: base canonique
germane:: kanonische Basis
pole:: baza naturalna, baza kanoniczna
ruse:: канонический базис

administraj notoj

pri ~o 4.e:

         Mi ne trovis fonton por "~o de topologio",
         sed sxajnas, ke gxi estas suficxe internacia. [MB]

pri duala ~o:

     Fonto trovenda. [MB]

pri kanona ~o:

     Fonto trovenda. [MB]

~o: Mankas verkindiko en fonto.
~i, sur~igi: Mankas verkindiko en fonto.
~iĝi: Mankas dua fontindiko.
~iĝi: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
sen~a: Mankas dua fontindiko.
sen~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
duala ~o: Mankas dua fontindiko.
duala ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
kanona ~o: Mankas dua fontindiko.
kanona ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.

1baz/o PIV1