*glob/o UV

*globo

1.
Fizika objekto, korpo3, kies supraĵo pli aŭ malpli ĝuste formas sferon1.a: la tero estas globo [1]; SPO bilarda globo; TEK la globoj de lagro; GEOG terglobo; GEOG kartona geografia globo (t.e. globuso); ANA okulglobo; globkrajono; amikoj de Esperanto, kiuj reprezentas per si preskaŭ ĉiujn landojn de la tera globo [2]; ni ne havas kristalan globon (kiel uzatan de aŭguristoj), do ni nur atendu kaj vidu [3].
2.
MATMatVort
a)
(Globo kun centro `a` kaj radiuso `rho`) Aro da ĉiuj tiaj punktoj el metrika spaco, ke ilia distanco `d` de `a` la radiuson `rho` malsuperas (`d lt rho`, por „malfermita globo“), aŭ ne superas (`d le rho`, por „fermita globo“).
Rim.: Ĉi-sence troveblas ankaŭ „bulo“ [4].
b)
PIV2 (Speciale:) Same difinita (fermita aŭ malfermita) globo2.a (solido3) en tridimensia eŭklida spaco: la volumeno `V` de globo havanta la radiuson `r` estas `V=4pi r^3//3`; SPO la pezglobo estas fera aŭ latuna globo kun difinitaj pezo kaj diametro [5].
VD:centro, diametro, radiuso; PRT:segmento, globtavolo, globdisko.
1. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉapitro 1a
2. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Unua Kongreso Esperantista en Boulogne sur Mer en la 5a de aŭgusto 1905
3. Marc Vanden Bempt: EŬROPA UNIO: Eŭro unujara, Monato, 2000/03, p. 14
4. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §53
5. T. Ujlaky-Nagy: La sporta lingvo en Esperanto, 1972
angle:
1. globe, ball 2.a ball (in a metric space) 2.b sphere, ball (solid)
beloruse:
шар, куля, сфэра
ĉeĥe:
koule
ĉine:
1. 枪弹 [qiāngdàn], 弹 [dàn], 珠 [zhū]
france:
1. globe, boule geografia ~o: globe (représentant la Terre). okul~o: globe oculaire. 2.a boule (dans un espace métrique) 2.b sphère, boule (volume sphérique)
germane:
1. Kugel 2.a Kugel 2.b Kugel
hispane:
1. bola geografia ~o: globo terrestre, globo terráqueo, orbe. okul~o: globo ocular. 2.a bola (de un espacio métrico) 2.b esfera, bola (volumen esférico)
hungare:
1. biliárdgolyó geografia ~o: földgömb. okul~o: szemgolyó.
indonezie:
globe, bola
japane:
球体 [きゅうたい], 球 [たま], 玉 [ぎょく], 鋼球 [こうきゅう]
nederlande:
bol 1. bal, bol geografia ~o: wereldbol. okul~o: oogbal, oogbol.
pole:
okul~o: gałka oczna. 2.a kula (w przestrzeni metrycznej) 2.b kula (bryła)
portugale:
globo, bola, orbe
ruse:
шар okul~o: глазное яблоко. 2.a открытый шар 2.b шар (тело) pez~o: ядро (спортивное).
slovake:
guľa
ukraine:
куля

globa

1.
Globforma: globa fulmo (lumanta globo ŝvebanta en aerfluo) [6]; globe kunvolvita tuketoZ .
2.
Tuttera, tuttergloba: jam delonge ekzistas GPS (globa pozicia sistemo), aro da satelitoj el kiuj ĉiam tri estas videblaj en preskaŭ ĉiuj lokoj de la mondo [7].
6. M. Lewin: Meteologia terminaro, 1961
7. R. Rotsaert: Galileo defios UsononMonato
angle:
1. globular 2. global
beloruse:
1. шараабрысны, шарападобны, круглы, сфэрычны 2. глябальны, сусьветны
ĉeĥe:
kulatý, kulový
ĉine:
1. 球形 [qiúxíng]
france:
1. rond (sphérique), sphérique
germane:
1. kugelig
hispane:
1. esférico 2. global
hungare:
1. gömb alakú
indonezie:
1. sferis, bulat 2. global
japane:
球体の [きゅうたいの], 球の [たまの], 球形の [きゅうけいの], 球状の [たまじょうの]
nederlande:
1. bolvormig
pole:
1. kulisty
portugale:
1. globular
ruse:
1. шаровидный, шарообразный, круглый ~a fulmo: шаровая молния. 2. глобальный, всемирный
slovake:
guľatý
tibete:
རིལ་རིལ་
ukraine:
кулястий, круглий

globeto

Malgranda globo: aerglobeto; BIO sangaj globetoj; MED farmaciaj globetoj; SPO ludi globetojn; en la densa barbo li havis vitran globeton, el kiu fluis parfumoj [8].
8. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, ĉapitro 13a
angle:
globule, bead
beloruse:
шарык, кулька
ĉeĥe:
kulička
ĉine:
水珠 [shuǐzhū], 小球 [xiǎoqiú], 丸 [wán]
france:
globule, bulle, bille
germane:
Kügelchen
hispane:
glóbulo
japane:
小球体 [しょうきゅうたい], ビー玉 [ビーだま], 球 [たま], 珠 [たま]
nederlande:
bolletje
pole:
kulka
portugale:
glóbulo
ruse:
шарик
slovake:
guľka
ukraine:
кулька

blanka globeto

Blanka sangoĉelo: tromultiĝo de blankaj globetoj en la sango [9].
9. E. Grosjean-Maupin: Plena Vortaro de Esperanto, leŭkemio
angle:
white blood cell
beloruse:
лейкацыт, белая клетка крыві
hispane:
glóbulo blanco
indonezie:
sel darah putih

duonglobo

Duono de globo; objekto havanta tian formon: ANA la dekstra duonglobo de la cerbo; GEOG la norda duonglobo; GEOG la orienta duonglobo; antipodo estas loko de la tero kuŝanta sub niaj piedoj sur la alia duonglobo PV .
angle:
hemisphere dekstra duon~o de la cerbo: hemisphere. norda duon~o: northern hemisphere. orienta duon~o: eastern hemisphere.
beloruse:
паўшар'е, паўкуля
ĉeĥe:
polokoule Země
france:
hémisphère
germane:
dekstra duon~o de la cerbo: Halbkugel, Hemisphäre.
hispane:
hemisferio dekstra duon~o de la cerbo: hemisfero derecho. norda duon~o: hemisferio norte. orienta duon~o: hemisferio oriental.
hungare:
félgömb dekstra duon~o de la cerbo: jobb félteke. norda duon~o: északi félgömb. orienta duon~o: keleti félgömb.
indonezie:
hemisfer, setengah bola norda duon~o: belahan bumi utara, hemisfer utara. orienta duon~o: belahan bumi timur, hemisfer timur.
japane:
半球 [はんきゅう]
nederlande:
halfrond, hemisfeer dekstra duon~o de la cerbo: rechter hersenhelft. norda duon~o: noordelijk halfrond. orienta duon~o: oostelijk halfrond.
pole:
półkula dekstra duon~o de la cerbo: półkula.
portugale:
hemisfério
ruse:
полушарие dekstra duon~o de la cerbo: правое полушарие мозга. norda duon~o: северное полушарие Земли. orienta duon~o: восточное полушарие Земли.
slovake:
pologuľa Zeme
ukraine:
півкуля

fadenglobo

(evitinde) =fadenbulo
france:
pelote
germane:
Garnknäuel
hispane:
ovillo
indonezie:
bola benang
pole:
kłębek
ruse:
клубок

ĵetglobo

SPO globo plejofte ligna aŭ metala, tenebla per unu mano, uzata en diversaj ludoj en kiuj ludantoj provas ilin ĵeti plejeble proksimen al iu celo: diversaj ĵetglobludoj estas popularaj precipe en Kroatio, Italio, Francio; dum la posttagmezoj dimanĉaj mi iris tien kun via patro por ludi je ĵetgloboj. [10].
10. I. Silone, trad. D. Mistretta: La sekreto de Luka, [vidita en 2018]
beloruse:
ядро (спартовае)
france:
boule (de jeu de boule)
hispane:
bocha (del juego de bochas)
itale:
boccia
japane:
砲丸 [ほうがん]
ukraine:
ядро

platglobo

GEOG Mapo de la tuta terglobo: ĝi trapasas ĉiujn meridianojn egalangule kaj rezultigas la saman kalkulon kiel per rekta linio desegnita sur platglobo [11].
11. Vikipedio, Kiblo
angle:
world map
beloruse:
плянісфэра, мапа сьвету (з паказам паўкуляў)
ĉine:
世界地图 [shìjièdìtú]
france:
planisphère
germane:
Weltkarte
hispane:
planisferio
hungare:
világtérkép
indonezie:
planisfer
japane:
世界地図 [せかいちず], 平面球形図 [へいめんきゅうけいず]
nederlande:
wereldkaart
portugale:
planisfério
ruse:
планисфера
slovake:
zemská mapa
ukraine:
карта півкуль

ruĝa globeto

Ruĝa sangoĉelo: malpliiĝo de hemoglobino kaj de ruĝaj globetoj [12].
12. E. Grosjean-Maupin: Plena Vortaro de Esperanto, klorozo
angle:
red blood cell
beloruse:
чырвоная клетка крыві, эрытрацыт
hispane:
glóbulo rojo
indonezie:
sel darah merah

terglobo

GEOG La planedo Tero konsiderata kiel tuto, kun ĝia formo proksima al globo: li ĉiam iris laŭ sia kutimo, kvazaŭ li, tute sola, kapablus ŝanĝi la pozicion de la akso de la terglobo [13]; pli vasta ol la terglobo [14]; tergloba varmiĝo [15]; la estigita tertremo estis mezurebla sur la tuta terglobo [16]; la gripviruso povas kaŭzi vastegajn epidemiojn, kiuj povas endanĝerigi la tutan terglobon [17].
13. Sabahattin Ali, trad. Ferruh Canatay: Ide-kamarado, „Paŝoj al plena posedo“, la paŝo 7ª
14. Hose Marques: Vojaĝo al la provinco Tukumano, Monato, 2000/12, p. 22
15. Monato, Stefan MacGill: Dudirekta instruo kaj influo, 2005
16. Evgeni Georgiev: Vulkanoj, Monato, 2001/02, p. 22
17. Monato, Vladimir Lemelev: Birda gripo, ĉu danĝera por la homo?, 2003
angle:
globe
beloruse:
Зямля, зямны шар, зямная куля
ĉeĥe:
zeměkoule
ĉine:
地球 [dìqiú]
france:
globe terrestre (la Terre)
germane:
Erdkugel
hebree:
כדור הארץ
hispane:
globo terráqueo
hungare:
földgolyó
indonezie:
globe
japane:
地球 [ちきゅう]
nederlande:
aardbol
pole:
kula ziemska, glob ziemski, Ziemia
ruse:
земной шар
slovake:
zemeguľa
ukraine:
земна куля

kava globo

Solido konsistanta el ĉiuj punktoj inter du samcentraj sferoj: la terkrusto kaj la atmosfero formas kavajn globojn.
VD:ŝelo
angle:
hollow sphere, hollow globe
beloruse:
полы шар, парожні шар
hispane:
esfera hueca
indonezie:
bola berongga
ruse:
полый шар

administraj notoj

pri ~eto: 
    Mi ne certas, pri kio temas la farmaciaj ~etoj.
    Ĉu sinonimoj de „granolo“?
    [MB]
pri faden~o : 
      La PV-a difino estas „volvaĵeto da fadeno“
      kaj mi ne vidas esencan diferencon disde
      „fadenbulo“.
      [MB]
~a: Mankas verkindiko en fonto.
blanka ~eto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
duon~o: Mankas verkindiko en fonto.
faden~o: Mankas dua fontindiko.
faden~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
ruĝa ~eto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
kava ~o: Mankas dua fontindiko.
kava ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.