*angul/o PV
*angulo
- 1.
- a)
- [1](elementa geometrio)
Ebena surfaco,
kiun limas du duonrektoj kun
komuna origino.
sektoro;
Ecoj de angulo:
akuta,
malakuta,
obtuza,
orta,
konkava,
konveksa,
nula,
plena,
streĉita;
specifaj angulduopoj:
alternaj,
apudaj,
kontraŭlateraj,
komplementaj,
respondaj,
samlateraj,
suplementaj.
- b)
- (afina geometrio)[2] Paro de duonrektoj (ĝiaj lateroj) kun komuna origino (ĝia vertico).
- c)
- solida angulo.
- d)
- [3]
Mezuro de angulo:
angulo de rotacio;
la sumo de la anguloj de triangulo egalas al du ortoj;
ebena angulo esprimiĝas kiel rilato de la arko, kiun
ĝi detranĉas sur cirklo
kun centro en ĝia vertico, al la radiuso de tiu cirklo;
solida angulo esprimiĝas kiel rilato de la surfaco, kiun
ĝi detranĉas sur sfero kun centro en ĝia
vertico al la kavadrato de la radiuso de tiu sfero.
Mezurunuoj de angulo:
grado,
graduso,
radiano,
steradiano;
mezurilo:
angulmezurilo.
Rim.: La nocio „angulo“ estas eble unu el la plej multformaj en matematiko, celanta iamaniere karakterizi la komunan „kliniĝon“ de du sin sekcantaj linioj (ne nur rektaj, ne nur ebenaj), do ne eblis ĉi tie detale prezenti ĉiujn facetojn de la nocio. La unua senco rilatas al la tradicia prezento de angulo kiel figuro. La dua provas konservi el la unua nur la esencajn trajtojn, en maniero simila al tiu, kiun oni uzis por transiri de la tradicia vektoro al la moderna dupunkto. La tria senco prezentas angulon kiel nombron, iel rilatan al la longo de arko. Fine ni menciu, ke iuj modernaj prezentoj de la nocio ne hezitas identigi angulojn kun ebenaj rotacioj.
specoj de anguloj
specifaj angulduopoj- 2.
- Nefermita spaco limigita de du aŭ kelkaj sin reciproke renkontantaj surfacoj: la veturilo turnis angulen.
- 3.
- (figure) Malvasta, malofte vizitata aŭ rigardata loko: en malproksima angulo sur la kamparo vivis iam...
- 4.
- Nedifinita loko: la kvar anguloj de la tero [4].
1.
Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 26
2. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §26
3. Plena Ilustrita Vortaro, komplementa
4. La Nova Testamento, Apokalipso 7:1
2. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §26
3. Plena Ilustrita Vortaro, komplementa
4. La Nova Testamento, Apokalipso 7:1
- afrikanse:
- hoek
- albane:
- qoshe
- amhare:
- ጥግ
- angle:
- angle
- arabe:
- ركن
- armene:
- անկյուն
- azerbajĝane:
- künc
- beloruse:
- вугал, кут, рог
- bengale:
- কোণ
- birme:
- ထောင့်
- bosne:
- kutak
- ĉeĥe:
- úhel, amplituda, kout, polární úhel, roh
- dane:
- hjørne
- estone:
- nurgas
- eŭske:
- korner
- filipine:
- sulok
- france:
- angle, coin 1. angle
- galege:
- canto
- germane:
- Ecke, Winkel
- guĝarate:
- ખૂણે
- haitie:
- kwen
- haŭse:
- kusurwa
- hebree:
- זָוִית, פינה
- hinde:
- कोने
- hispane:
- 1. ángulo 2. esquina 3. rincón
- hungare:
- 1. szög 2. sarok, szöglet 3. zug 4. sarok
- igbe:
- n’akụkụ
- indonezie:
- sudut
- irlande:
- cúinne
- islande:
- horn
- itale:
- angolo
- japane:
- コーナー
- jave:
- sudhut
- jide:
- ווינקל
- jorube:
- igun
- kanare:
- ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ
- kartvele:
- კუთხეში
- katalune:
- 1. angle 2. cantonada 3. racó
- kazaĥe:
- бұрыш
- kimre:
- cornel
- kirgize:
- бурч
- kmere:
- ជ្រុង
- koree:
- 코너
- korsike:
- munnizza
- kose:
- ikona
- kroate:
- kutak
- kurde:
- qozî
- latine:
- anguli
- latve:
- stūris
- laŭe:
- ແຈ
- litove:
- kampas
- makedone:
- агол
- malagase:
- zoro
- malaje:
- sudut
- malajalame:
- മൂല
- malte:
- kantuniera
- maorie:
- kokonga
- marate:
- कोपरा
- monge:
- ces kaum
- mongole:
- булангийн
- nederlande:
- hoek
- nepale:
- कुना
- njanĝe:
- ngodya
- okcidentfrise:
- hoeke
- okcitane:
- 1. angle 2. caire, cantonada 3. canton
- panĝabe:
- ਕੋਨੇ
- paŝtue:
- کونج
- pole:
- 1.d miara kąta, kąt 1. kąt 3. narożnik
- portugale:
- 1. ângulo, canto
- ruande:
- mfuruka
- rumane:
- 1. colț, unghi
- ruse:
- угол
- samoe:
- tulimanu
- sinde:
- ڪنڊ
- sinhale:
- කෙළවරේ
- skotgaele:
- oisean
- slovake:
- 1.kút, 2.cíp (látky), 3.roh (šport), 4.uhol (geom.), uhol 3. kút
- slovene:
- kotiček
- somale:
- geeska
- ŝone:
- pakona
- sote:
- sekhutlo
- sunde:
- juru
- svahile:
- kona
- taĝike:
- гӯшаи
- taje:
- มุม
- tamile:
- மூலையில்
- tatare:
- почмак
- telugue:
- మూలలో
- tibete:
- ཟུར་
- ukraine:
- кут
- urdue:
- کونے
- uzbeke:
- burchak
- vjetname:
- góc
- zulue:
- ekhoneni
angulfidela
[5]-
(p.p. transformo)
Tia, ke la mezuro de anguloj restas
per ĝi senŝanĝa:
la projekcioj ne estas angulfidelaj;
enjekciaj holomorfaj funkcioj
estas
angulfidelaj.
konforma.
- angle:
- conformal (transformation)
- france:
- (transformation) conforme
- germane:
- ähnlich (-e Transformation), winkeltreu (-e Transformation), konform (-e Transformation)
- hispane:
- (transformación) conforme
- hungare:
- szögtartó
- pole:
- (przekształcenie) wiernokątne, (przekształcenie) konforemne
- rumane:
- (transformare) fidelă, (transformare) conformă
- ruse:
- конформное (преобразование)
akutangula
- angle:
- acute (acute-angled)
- ĉeĥe:
- ostroúhlý
- france:
- acutangle
- germane:
- spitzwinklig
- hispane:
- acutángulo
- hungare:
- hegyesszögű
- indonezie:
- sudut lancip
- pole:
- ostrokątny
- rumane:
- cu unghi ascuțit
- ruse:
- остроугольный
- slovake:
- ostrouhlý
multangula
- angle:
- multangular, polyangular
- beloruse:
- многавугольны, шматкутны
- germane:
- vieleckig
- hungare:
- sokszögű
- nederlande:
- veelhoekig
- pole:
- wielokątny
- rumane:
- poligonal
- ruse:
- многоугольный
- ukraine:
- многокутний, багатокутний
obtuzangula
- angle:
- obtuse (obtuse-angled)
- ĉeĥe:
- tupoúhlý
- france:
- obtusangle
- germane:
- stumpfwinklig
- hispane:
- obtuso (ángulo obtuso)
- hungare:
- tompaszögű, homorú szögű
- indonezie:
- sudut tumpul
- pole:
- rozwartokątny
- rumane:
- unghi obtuz
- ruse:
- тупоугольный
- slovake:
- tupouhlý
ortangulo
[10]-
Ortangula
paralelogramo:
ĉiuj anguloj de ortangulo estas ortaj;
La mezan parton de la ĝardenoj okupis ortangululo
[11].
rektangulo;
kvarlatero.Rim.: Necesas interpreti la vorton „ortangulo“, kiel „(kvarlatero), kies (ĉiuj) anguloj estas ortaj“, do eblas riproĉi al ĉi tiu formo troan elipsecon, sed entute temas pri bone formita kaj tradicia formo, vortfare tre proksima al la pli internacia „rektangulo“. Pri la nekredeblaj polemikoj ĉirkaŭ tiu ĉi termino vd [12]. Sekve de ili Reiersøl proponis la nekonvinkan formon „ortogramo“, aperanta ekz-e en [13].
- angle:
- rectangle
- beloruse:
- прамавугольнік
- ĉeĥe:
- obdélník, pravoúhelník
- france:
- rectangle (subst.)
- germane:
- Rechteck
- hispane:
- rectángulo (subst.)
- hungare:
- téglalap
- indonezie:
- segi empat
- nederlande:
- rechthoek
- pole:
- prostokąt
- rumane:
- dreptunghi
- ruse:
- прямоугольник
- slovake:
- pravouhlý štvorhran, pravouholník
- ukraine:
- прямокутник
ortangula
[14]- (p.p. plurlatero aŭ pluredro) Havanta ortan angulon: ortangula triangulo, trapezo; Ambaŭ portis ortangulajn ŝildojn [15].
- angle:
- right-angled
- beloruse:
- прамавугольны
- ĉeĥe:
- pravoúhlý
- france:
- rectangle (adj.)
- germane:
- rechtwinklig
- hispane:
- rectángulo (adj.)
- hungare:
- derékszögű
- indonezie:
- sudut siku-siku
- nederlande:
- rechthoekig
- pole:
- prostokątny
- rumane:
- dreptunghiular
- ruse:
- прямоугольный
- slovake:
- pravouhlý
plurangulo
- ĉeĥe:
- mnohostěn, polyedr, víceúhelník
- hispane:
- polígono
- hungare:
- sokszög
- indonezie:
- poligon, segi banyak
- pole:
- wielokąt
- rumane:
- poligon
- ruse:
- многоугольник
- slovake:
- mnohosten, mnohouholník, viac uholník
- ukraine:
- многокутник, багатокутник
rektangulo
PV
- Ortangulo: Ĝi havas la formon de larĝbaza rektangulo kaj aspektas, precipe post pluvo, kiel kolerema pugno [16].
16.
Einar Åberg, trad. Franko Luin: Uzino 1, Ĉu ekzistas anĝeloj?
- angle:
- rectangle
- beloruse:
- прамавугольнік
- ĉeĥe:
- pravoúhelník
- france:
- rectangle (subst.)
- germane:
- Rechteck
- hispane:
- rectángulo (subst.)
- hungare:
- derékszög
- indonezie:
- segi empat
- nederlande:
- rechthoek
- pole:
- prostokąt
- rumane:
- dreptunghi
- ruse:
- прямоугольник
- slovake:
- pravouholník
- svede:
- rektangel
- ukraine:
- прямокутник
stratangulo
- Loko, kie strato flanke malfermiĝas al alia, orta strato: la bluzo kun bluaj kradoj ... malaperis ĉe stratangulo [17].
17.
Ba Jin, trad. Li Shijun: Aŭtuno en la Printempo, 1980
- ĉeĥe:
- nároží, roh křižovatky ulic
- france:
- coin de la rue
- germane:
- Straßenecke
- pole:
- narożnik
- rumane:
- colț, unghi
- slovake:
- nárožie ulíc
- ukraine:
- ріг (вулиці)
triangulo
[18]-
Trilatero:
Nilo anstataŭ flui en mallarĝa koridoro, dividiĝas en kelke
da brakoj sur vasta ebenaĵo, kiu havas formon de triangulo
[19].
Ecoj de triangulo:
skalena aŭ nesimetria,
izocela aŭ simetria,
egallatera aŭ
regula,
akutangula,
obtuzangula,
ortangula;
specialaj rektoj rilataj al triangulo:
alto,
dusekcanto,
mediano,
mezortanto;
specialaj lateroj:
hipotenuzo,
kateto;
specialaj punktoj:
vertico,
centro,
ortocentro,
pezocentro.
specoj de trianguloj
- afrikanse:
- driehoek
- albane:
- trekëndësh
- amhare:
- ሦስት ማዕዘን
- angle:
- triangle
- arabe:
- مثلث
- armene:
- եռանկյունի
- azerbajĝane:
- üçbucaq
- beloruse:
- трохкутнік, трохвугольнік
- bengale:
- ত্রিভুজ
- birme:
- တြိဂံ
- bosne:
- trokut
- ĉeĥe:
- triangl, trojstran, trojúhelník
- dane:
- trekant
- estone:
- kolmnurk
- eŭske:
- triangelu
- filipine:
- tatsulok
- france:
- triangle
- galege:
- triángulo
- germane:
- Dreieck
- guĝarate:
- ત્રિકોણ
- haitie:
- triyang
- haŭse:
- alwatika
- hinde:
- त्रिकोण
- hispane:
- triángulo
- hungare:
- háromszög
- indonezie:
- segitiga
- irlande:
- triantáin
- islande:
- þríhyrningur
- itale:
- triangolo
- japane:
- 三角形
- jide:
- דרייַעק
- jorube:
- onigun mẹta
- kanare:
- ತ್ರಿಕೋನ
- kartvele:
- სამკუთხედის
- kazaĥe:
- үшбұрыш
- kimre:
- triongl
- kirgize:
- үч бурчтук
- kmere:
- ត្រីកោណ
- koree:
- 삼각형
- korsike:
- triangulu
- kose:
- unxantathu
- kroate:
- trokut
- kurde:
- sêqozî
- latine:
- triangulo
- latve:
- trīsstūris
- laŭe:
- ສາມຫຼ່ຽມ
- litove:
- trikampis
- makedone:
- триаголник
- malagase:
- telozoro
- malaje:
- segitiga
- malajalame:
- തികോണം
- malte:
- trijanglu
- maorie:
- tapatoru
- marate:
- त्रिकोण
- monge:
- daim duab peb sab
- mongole:
- гурвалжин
- nederlande:
- driehoek
- nepale:
- त्रिकोण
- njanĝe:
- makona
- okcidentfrise:
- trijehoek
- panĝabe:
- ਤਿਕੋਣ
- paŝtue:
- د مثلث
- pole:
- trójkąt
- ruande:
- inyabutatu
- rumane:
- triunghi
- ruse:
- треугольник
- samoe:
- tafatolu
- sinde:
- تكون
- sinhale:
- ත්රිකෝණය
- skotgaele:
- triantan
- slovake:
- trojuholník
- slovene:
- trikotnik
- somale:
- xagalka
- ŝone:
- Triangle
- sote:
- kgutlotharo
- sunde:
- segitiga
- svahile:
- pembetatu
- svede:
- triangel
- taĝike:
- секунҷа
- taje:
- สามเหลี่ยม
- tamile:
- முக்கோண
- tatare:
- өчпочмак
- telugue:
- త్రిభుజం
- tibete:
- ཟུར་གསུམ་
- ukraine:
- трикутник
- urdue:
- مثلث
- uzbeke:
- uchburchak
- vjetname:
- tam giác
- zulue:
- calantsatfu
Triangulo [20] (Tri)
Nord-hemisfera stelfiguro
(Triangulum).
20.
Galadí-Enríquez, David; Wandel, Amri: La kosmo kaj ni. Galaksioj, planedoj kaj vivo en la
universo, FEL, Antverpeno, 2005
- angle:
- Triangulum
- france:
- Triangle (constellation)
- latinece:
- Triangulum
- pole:
- Trójkąt (gwiazdozbiór)
- rumane:
- Triunghiul (constelație)
triangula
- 1.
- Havanta la formon de triangulo; rilata al triangulo: triangula placo; kvazaŭ vico de ruĝaj flamoj, brilis la triangulaj piramidoj [21].
- 2.
- MatVort
(p.p. (n,n)-matrico)
Kies ĉiuj elementoj situantaj sub ĝia
diagonalo estas nulaj;
alternative: kies ĉiuj elementoj situantaj super ĝia
diagonalo estas nulaj:
la determinanto
de triangula matrico egalas al la produto de ties
diagonalaj elementoj.
21.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, ĉapitro 24a
- angle:
- 2. triangular (matrix)
- beloruse:
- 1. трохкутны, трохвугольны
- france:
- 1. triangulaire 2. (matrice) triangulaire
- germane:
- 2. Dreiecks-(matrix)
- hispane:
- 1. triangular 2. (matriz) triangular
- hungare:
- 1. háromszögű 2. háromszög- (mátrix)
- pole:
- 1. trójkątny 2. (macierz) trójkątna
- rumane:
- 1. triunghiular 2. (matrice) triunghiulară
- ruse:
- 1. треугольный 2. треугольная (матрица)
- slovake:
- 2. trojuholníkový
- svede:
- 1. triangulär
Aŭstrala Triangulo [22] (TrA)
-
Sud-hemisfera stelfiguro
(Triangulum Australe).
22.
Galadí-Enríquez, David; Wandel, Amri: La kosmo kaj ni. Galaksioj, planedoj kaj vivo en la
universo, FEL, Antverpeno, 2005
- angle:
- Triangulum Australe
- france:
- Triangle austral (constellation)
- latinece:
- Triangulum Australe
- pole:
- Trójkąt Południowy (gwiazdozbiór)
- rumane:
- Triunghiul Austral (constelație)
centra angulo
MatVort
- (rilate al cirklo 1) Angulo, kies vertico koincidas kun la centro de la cirklo: centra angulo, detranĉanta duonon de la cirklo, estas streĉita; konstruu sektoron kun la centro je la poluso, radiuso `r(theta_i)`, kaj centra angulo `Delta theta` [23].
- angle:
- central angle
- ĉeĥe:
- středový úhel
- france:
- angle au centre
- germane:
- Mittelpunktswinkel
- hispane:
- ángulo central
- hungare:
- középonti szög
- indonezie:
- sudut pusat
- pole:
- kąt środkowy
- rumane:
- unghiul central
- ruse:
- центральный угол
- slovake:
- stredový uhol, stredový uhol
cirkonferenca angulo
[24]- (rilate al cirklo 1) Angulo, kies vertico situas sur la cirklo: cirkonferenca angulo, detranĉanta duonon de la cirklo, estas orta; la teoremo pri la cirkonferenca angulo montras, [...] ke du cirkonferencaj anguloj, kiuj detranĉas saman arkon, estas egalaj [25].
- angle:
- angle at circumference
- ĉeĥe:
- obvodový úhel
- france:
- angle inscrit
- germane:
- Umfangswinkel
- hispane:
- ángulo inscrito
- hungare:
- kerületi szög
- pole:
- kąt wpisany, kąt obwodowy
- rumane:
- unghi înscris, unghiul periferic
- ruse:
- вписанный угол
- slovake:
- obvodový uhol, obvodový uhol
ebena angulo
- Angulo 1.b: ebena angulo estas la reciproka klino de du linioj kiuj troviĝas en ebeno kaj ne estas en rekta linio [26]; ebena angulo estas mezurita en radianoj (simbolo: rad), kiu apartenas al la derivitaj unuoj de la Sistemo Internacia de Unuoj (SI) [27].
- angle:
- plane angle
- ĉeĥe:
- rovinný úhel (odvozená veličina SI)
- france:
- angle plan
- germane:
- ebener Winkel
- hispane:
- ángulo plano
- hungare:
- síkszög
- pole:
- kąt płaski
- rumane:
- unghi plan
- ruse:
- плоский угол
- slovake:
- rovinný uhol
paskala triangulo
-
Tabelo, prezentanta la nombrojn de
kombinaĵoj de
`n`
po `p`, laŭ tia triangula tabelo de nombroj, ke
la nombro `K_n^p`,
situanta ĉe la intersekco de linio `n` kaj
kolumno `k`, egalas al la sumo
`K_(n-1)^(p-1)+K_(n-1)^p`
de du nombroj de la antaŭa linio:
en la 10-a jarcento, la komentaro de Halayudha pri la verko de
Pingala enhavis studojn pri la nombroj de Fibonaĉi kaj la
Paskala triangulo
[28].
Paskalo.
Rim.: Tiu ĉi tabelo estas konata de antaŭ Paskalo kaj ricevis aliajn nomojn, kiel „triangulo de Umar Ĥajjam“ aŭ „de Tartaglia“.
paskala triangulo
- angle:
- Pascal['s] triangle, binomial array
- ĉeĥe:
- Pascalův trojúhelník
- france:
- triangle (arithmétique) de Pascal
- germane:
- Pascalsches Zahlendreieck
- hispane:
- triángulo de Pascal, triángulo de coeficientes binomiales
- hungare:
- Pascal-háromszög
- indonezie:
- segitiga Pascal
- pole:
- trójkąt Pascala
- rumane:
- triunghiul lui Pascal
- ruse:
- (арифметический) треугольник Паскаля
- slovake:
- Pascalov trojuholník Pascalov trojuholník
polusa angulo
MatVort
- (de punkto `M` en afina ebeno) Mezuro de la angulo inter la polusa akso kaj la duonrekto `OM`, kie `O` estas la origino: polusa angulo estas la dua koordinato en la polusa koordinatsistemo; la polusa angulo de punkto egalas al la argumento de ĝia bildo en la kompleksa ebeno; la minuskla litero φ [estas] uzata kiel simbolo por [...] la polusa angulo (de la `z`-akso) en matematiko, la azimuta angulo (de la `x`-akso) en fiziko [29].
- angle:
- azimuth angle, polar angle, amplitude (azimuth angle)
- ĉeĥe:
- argument polární úhel druhá polární souřadnice
- france:
- angle polaire
- germane:
- Polarwinkel
- hispane:
- ángulo azimuth, ángulo polar, amplitud (ángulo azimuth)
- hungare:
- középponti szög
- indonezie:
- sudut polar
- pole:
- amplituda (współrzędna biegunowa)
- rumane:
- amplitudine (coordonate polare)
- ruse:
- полярный угол
- slovake:
- polárny uhol
solida angulo
MatVort
- Solido, naskita de ĉiuj duonrektoj kun komuna origino `O`, trairantaj ian parton de sfero kun centro en `O`: duedro, triedro, solido limata de duonkonusa surfaco estas solidaj anguloj; solida angulo estas rilatanta al surfaco de la sfero en la sama vojo kiel ordinara angulo estas rilatanta al perimetro de cirklo [30].
- angle:
- solid angle
- ĉeĥe:
- prostorový úhel
- france:
- angle solide
- germane:
- Raumwinkel
- hispane:
- ángulo sólido
- hungare:
- térszöglet, testszöglet
- pole:
- kąt bryłowy
- rumane:
- unghi solid
- ruse:
- телесный угол
- slovake:
- priestorový uhol