^*¹⁷ide/o

ideo

: Abstrakta koncepto de la spirito pri objektoj aŭ ecoj; pensaĵo, komprenaĵo: havi nenian ideon pri la muziko, pri justo kaj maljusto; vera, falsa, ĝusta, klara, malklara ideo; per asociado de la ideoj; ideoĉeno (ideasocio); riĉaĵoj tiel grandegaj, ke ne eble estas havi ideon pri ili [1]; ĉiuj tiuj ideoj dancas, valsas en mia cerbo; venis al mi en la kapon la ideo, ke...; bona ideo venas post la pereo ^PrV; la ideo pri arbo, Dio, lingvo internacia; ni ne scias, el kia lingvo Zamenhof prenis la ideon de la nedifina prepozicio je; entuziasmiĝi, batali, morti por ideo; la doktrino de Platono pri la ideoj. bazo, esenco, fundo, fundamento, idealo, imago, kerno, koncepto

1. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, ĉapitro 7a

afrikanse:: idee
albane:: ideja
amhare:: ሀሳብ
angle:: idea
arabe:: فكرة
armene:: գաղափար
azerbajĝane:: fikir
beloruse:: ідэя, думка
bengale:: ধারণা
birme:: စိတ်ကူး
bosne:: ideja
bulgare:: идея
ĉeĥe:: idea, myšlenka, nápad, pojem, představa
dane:: idé
estone:: mõte
eŭske:: ideia
france:: idée
germane:: Ahnung, Vorstellung, Idee
guĝarate:: વિચાર
haitie:: lide
haŭse:: ra’ayin
hinde:: विचार
hispane:: idea
hungare:: eszme, ötlet, idea
igbe:: echiche
irlande:: smaoineamh
islande:: hugmynd
itale:: idea
japane:: アイデア
jide:: געדאַנק
jorube:: agutan
kanare:: ಕಲ್ಪನೆ
kartvele:: იდეა
kazaĥe:: идея
kimre:: syniad
kirgize:: ой
kmere:: គំនិត
koree:: 아이디어
korsike:: ‘idea
kose:: uluvo
kroate:: ideja
kurde:: fikir
latve:: ideja
laŭe:: ແນວຄວາມຄິດ
litove:: idėja
makedone:: идеја
malagase:: hevitra
malajalame:: ആശയം
maorie:: whakaaro
marate:: कल्पना
monge:: lub tswv yim
mongole:: санаа
nederlande:: idee
nepale:: विचार
njanĝe:: lingaliro
okcidentfrise:: idee
panĝabe:: ਇਹ ਵਿਚਾਰ
paŝtue:: مفکوره
pole:: idea, pojęcie, myśl
portugale:: idéia
ruande:: igitekerezo
rumane:: idee
ruse:: идея, мысль
samoe:: manatu
sinde:: خيال
sinhale:: අදහස
skotgaele:: beachd
slovake:: idea, predstava, základná myšlienka
slovene:: ideja
somale:: fikrad
ŝone:: zano
sote:: maikutlo a
sunde:: gagasan
svahile:: wazo
taĝike:: идеяи
taje:: ความคิดที่
tamile:: யோசனை
tatare:: идея
telugue:: ఆలోచన
tibete:: བསམ་བློ་
ukraine:: ідея
urdue:: خیال
uzbeke:: fikr
vjetname:: ý tưởng
zulue:: umqondo

idea

: Imaga; ekzistanta nur en la spirito, sed ne en la realo: la idea mondo; idea riĉeco. aera, ĥimera, subjektiva, vana

beloruse:: ідэйны
ĉeĥe:: ideový, myšlenkový
france:: idéal (relatif aux idées)
germane:: ideell
hispane:: ideal (relativo a la idea)
hungare:: eszmei
itale:: ideale (agg.)
nederlande:: denkbeeldig
pole:: imaginacyjny, wymyślony (utworzony w wyobraźni)
portugale:: ideal (relativo a idéia; adj.)
ruse:: идейный
slovake:: myšlienkový
ukraine:: ідейний

idearo

: Sistemo de ideoj de homo aŭ de homgrupo: la plej terura idearo ligita kun la Fina Venko estas agado por la Tria Mondo [2]; peco da pano estas pli valora ol grandaj idearoj [3]. doktrino

2. W. Żelazny: Pri la rilatoj inter inteligencio kaj plebo, La Ondo de Esperanto, 2000:03 (65)
3. S. Engholm: Al Torento, 1930

beloruse:: сукупнасьць ідэяў, ідэалёгія
ĉeĥe:: ideologie, souhrn myšlenek
france:: idéologie
hispane:: ideario, ideología
itale:: ideologia
pole:: ideały, ideologia
rumane:: ideologie
slovake:: ideológia, súhrn myšlienok

ideismo

: Filozofia sistemo, laŭ kiu la principo de la mondo estas ideoj: laŭ objektiva ideismo, kiel tiu de Hegel, materio ja ekzistas, sed estas aventuro de iu absoluta ideo; laŭ subjektiva ideismo, aŭ solipsismo, la mondo estas revo de individua subjekto. materiismo

beloruse:: ідэалізм (філяз.)
ĉeĥe:: idealizmus
france:: idéalisme (phil.)
hispane:: idealismo
hungare:: idealizmus
itale:: idealismo (fil.)
nederlande:: idealisme
pole:: idealizm (filozoficzny)
ruse:: идеализм (филос.) objektiva ~ismo: объективный идеализм. subjektiva ~ismo: субъективный идеализм.
slovake:: idealizmus, nadšenie pre ideály
ukraine:: ідеалізм

ideisto

: Adepto de sistemo ideisma.

beloruse:: ідэаліст (філяз.)
ĉeĥe:: idealista
france:: idéaliste (phil.)
hispane:: idealista
hungare:: idealista
itale:: idealista (fil.)
nederlande:: idealist
pole:: idealista (wyznawca idealizmu)
ruse:: идеалист (филос.)
slovake:: idealista
ukraine:: ідеаліст

samideano

1.: Tiu, kiu havas komunan ideon, komunan celon kun aliaj.
2.: Afabla ĝentiltitolo uzata inter esperantistoj, konsiderataj kiel kunlaborantoj pro la Interna Ideo: la esperantistoj sin salutas ordinare per la vorto „samideano“; estimata samideano (formulo komence de letero); samideane via (formulo fine de letero).

beloruse:: аднадумец, аднадумца, аднамысьнік
ĉeĥe:: samideán, čl. stejné myšlenky
france:: partisan (d'un mouvement d'idées, de l'espéranto)
germane:: Gleichgesinnter
hungare:: eszmetárs
itale:: 2. samideano
pole:: współideowiec (tytuł używany między esperantystami)
portugale:: 1. co-idealista, correligionário 2. samideano
ruse:: единомышленник
slovake:: samideán (stúpenec tej istej myšlienky)
ukraine:: однодумець

fiksa ideo

: Obsedo, penso, kiu konstante revenas al la animo: vi havas fiksan ideon, revon, kiu tute plenigas vin [4].

4. H. Conscience, trad. M. Posenaer: Rikke-Tikke-Tak, 1912

beloruse:: ідэфікс
ĉeĥe:: fixní idea, idée fixe, utkvělá myšlenka
france:: idée fixe
slovake:: fixná idea
ukraine:: ідея фікс, настирлива ідея

administraj notoj

pri ~o:

     Necesas apartigi la du sencojn „imago“ kaj
     „ekpenso“.
     [Wolfram Diestel]

pri ide/o :

  Aldonendas drv pri la Interna Ideo.
  [Sergio]

~a: Mankas fontindiko.
~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ismo: Mankas fontindiko.
~ismo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~isto: Mankas fontindiko.
~isto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
sam~ano: Mankas fontindiko.
sam~ano: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
fiksa ~o: Mankas dua fontindiko.

*17ide/o