*instru/i PV
*instrui ↝
(x)
- 1. ↝
Transdoni al iu sciencajn metodajn konojn aŭ utilajn precizajn sciojn: dancu la dancisto, kaj muziku la muzikisto, sed instruu nur la instruitulojZ ; instrui infanon pri gramatiko; instrui gramatikon al infano; la Eternulo ordonis instrui al vi la leĝojn [1]; li instruas miajn brakojn streĉi pafarkon [2]; oni instruis ŝin danci kaj paradi; mi instruos vin, kion vi devas paroli [3]; instrui al iu, kiel (li povos) sukcesi; mi instruos (montros), kio estas moki minZ ; instrui iun per sia ekzemplo; por ke la instruitaj lingvistoj povu tuj kompreni la tekston [4]; la instruita mondo [5]; tre alte instruita homo [6]; tiaj instruitaj (de instruitulo) paroloj tre imponas [7].
eduki, lernigi
- 2. ↝
- (figure)
(p.p. okazaĵoj)
Montri al iu la laŭcelan konduton:
nin instruas eraro, kiun faras najbaro
PrV
;
instruita de la malfeliĉo;
praktika sperto nin instruas, ke...;
tio instruos al vi singardemon
[8].
instrukcii
1.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 4:14
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Samuel 22:35
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 4:12
4. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉapitro 7a
5. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Nokto
6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
7. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉapitro 3a
8. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, ĉapitro 18a
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Samuel 22:35
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 4:12
4. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉapitro 7a
5. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Nokto
6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
7. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉapitro 3a
8. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, ĉapitro 18a
- angle:
- teach, instruct
- beloruse:
- вучыць, навучаць, выкладаць, настаўляць
- bulgare:
- преподавам
- ĉeĥe:
- instruovat, poučovat, učit, vyučovat
- france:
- apprendre (à quelqu'un), enseigner, instruire
- germane:
- lehren, unterrichten
- hispane:
- enseñar, instruir
- hungare:
- tanít, oktat
- indonezie:
- mengajar, mengajarkan
- nederlande:
- onderwijzen
- pole:
- uczyć, nauczać, pouczać, instruować, kształcić
- portugale:
- instruir, lecionar, ensinar
- ruse:
- обучать, учить, преподавать , наставлять
- slovake:
- ponaučiť, učiť, vyučovať, školiť
- volapuke:
- tidön
instrua
- 1. ↝
-
Instruanta, plena je instruoj:
instrua leciono;
instrua ekzemplo
[9],
rakonto, libro.
instruplena
- 2. ↝
-
Rilata al instruado:
al la bordo de Neskuĉnyj sin apogis instrua ŝipo
[10].
priinstrua
9.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 28:37
10. V. Varankin: Metropoliteno, ĉapitro 11a
10. V. Varankin: Metropoliteno, ĉapitro 11a
- angle:
- 1. instructive 2. instructional, teaching
- beloruse:
- 1. павучальны
- ĉeĥe:
- instruktivní, poučný, vyučovací
- france:
- 1. instructif 2. d'instruction, d'enseignement
- germane:
- 1. lehrreich, instruktiv 2. Lehr-, Schul-
- hispane:
- 1. instructivo 2. de instrucción, de enseñanza
- hungare:
- 1. tanulságos 2. tanítási, tan-, oktatási
- indonezie:
- 1. instruktif
- nederlande:
- 1. leerrijk
- pole:
- 1. pouczający, instruktażowy, kształcący 2. pouczający, instruktażowy, kształcący
- portugale:
- 1. instrutivo
- ruse:
- 1. поучительный , обучающий 2. учебный, обучающий
- slovake:
- poučný, vyučovací
- volapuke:
- 1. tidik
instruo
↝ 
- 1. ↝
- Instruado: doni instruon; preni de io instruonZ .
- 2. ↝
- Instruaĵo: kano (batado) kaj instruo donas saĝon [11]; la buŝo de saĝuloj semas instruon [12]; aŭskulti, observi, malŝati ies instruojn; profiti la instruojn de profesoro; laŭ la plej freŝaj instruoj de la scienco; aŭskulti la instruojn de la vivo [13], de la historio; tiu terura ekzemplo servu al vi kiel instruo.
11.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 29:15
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 15:7
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 15:31
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 15:7
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 15:31
- ĉeĥe:
- instrukce, instruktáž, instruování, poučení, učení, vyučování
- france:
- 2. enseignement (ce qu'on enseigne), leçon (enseignement)
- hispane:
- 1. enseñanza 2. enseñanza, conocimiento
- hungare:
- 1. tanítás 2. tanult ismeret, tanulság
- indonezie:
- 2. pengajaran
- pole:
- 1. uczenie, nauczanie, pouczanie, instruowanie, kształcenie 2. nauka, pouczenie, instruktaż, kształcenie, wskazówka, nauczka (przen.)
- portugale:
- 1. instrução (ação de instruir), ensino (ação de instruir) 2. uma lição, um ensinamento
- ruse:
- учение
- slovake:
- inštrukcia, náuka, ponaučenie, učenie, vyučovanie
- volapuke:
- tidam
instruado
↝ 
Ago, arto de tiu, kiu instruas: nova metodo por instruado; la ministro de la publika instruado [14]; ricevi bonan instruadon.
14.
Zamenhof: Parolo antaŭ
la Unua Kongreso Esperantista en Boulogne sur Mer,
1905
- angle:
- teaching, instruction
- beloruse:
- навучаньне, павучаньне, выкладаньне , адукацыя
- ĉeĥe:
- instruování, poučování, učení, vyučování, výuka, školení
- france:
- enseignement (fait d'enseigner), instruction (fait d'instruire)
- germane:
- Lehre, Unterricht, Pädagogik
- hispane:
- enseñanza, instrucción
- hungare:
- tanítás, oktatás
- indonezie:
- pengajaran, pembelajaran, instruksi
- nederlande:
- onderwijs
- pole:
- uczenie, nauczanie, pouczanie, instruowanie, kształcenie
- portugale:
- instrução (ação de instruir), ensino (ação de instruir)
- ruse:
- обучение, преподавание
- slovake:
- vyučovanie, výučba, školenie
- volapuke:
- tidüp
instruaĵo ↝
- beloruse:
- урок, веды
- france:
- enseignement (ce qu'on enseigne), leçon (enseignement)
- germane:
- Lehre
- hispane:
- enseñanza, lección
- hungare:
- tanult ismeret, tanulság
- indonezie:
- pelajaran
- nederlande:
- onderwezen kennis
- pole:
- nauka, pouczenie, instruktaż, kształcenie, wskazówka, nauczka (przen.)
- portugale:
- uma lição, um ensinamento
- ruse:
- урок (перен.), поучение, наставление, учение
instruejo ↝
17.
Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Stelmonaĥejo
- angle:
- school
- ĉeĥe:
- učebna
- france:
- école, établissement scolaire
- germane:
- Schule, Unterrichtsraum, Seminarraum
- hispane:
- colegio, escuela
- hungare:
- iskola, oktatóterem, oktatási helyiség
- indonezie:
- sekolah
- nederlande:
- onderwijsinstelling
- pole:
- szkoła, uczelnia
- portugale:
- escola
- ruse:
- учебное заведение
- slovake:
- učebňa
instruiĝi
(ntr)
- Iĝi instruita: instruiĝi sen profesoro; per fremda sperto neniu instruiĝas; instruiĝu, juĝistoj de la tero [18].
18.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 2:10
- beloruse:
- навучыцца, вывучыцца
- france:
- se former (s'instruire), s'instruire
- germane:
- lernen
- hispane:
- formarse (instruirse), educarse, instruirse
- hungare:
- tanul
- indonezie:
- belajar
- nederlande:
- leren
- pole:
- uczyć się, kształcić się, wyciągnąć naukę (z czegoś)
- portugale:
- instruir-se, aprender
- ruse:
- обучиться, научиться
instruisto
↝ 
Homo, kiu profesie instruas: disĉiplo ne estas super sia instruisto, sed perfektigite, ĉiu estos kiel lia instruisto [19]; la filo de la pastro estis doma instruisto en la kastelo [20]; la instruisto rimarkis, ke ŝi sekvas la instruadon kun tia atento, kiel preskaŭ neniu el la aliaj knabinoj [21]; la instruisto prenis krajonon kaj sur la alabastra muro komencis skribi la alfabeton [22]; la patro, instruisto de vilaĝa lernejo [23].
19.
La Nova Testamento, Luko 6:40
20. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ĉio sur sian ĝustan lokon!
21. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Juda knabino
22. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro I
23. Mikaelo Bronŝtejn: Oni ne pafas en Jamburg, ĉapitro 6a, p. 34a
20. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ĉio sur sian ĝustan lokon!
21. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Juda knabino
22. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro I
23. Mikaelo Bronŝtejn: Oni ne pafas en Jamburg, ĉapitro 6a, p. 34a
- angle:
- teacher, instructor
- beloruse:
- настаўнік, выкладчык
- bulgare:
- учител
- ĉeĥe:
- vyučující
- france:
- enseignant, professeur (enseignant), prof (enseignant)
- germane:
- Lehrer, Lehrerin Lehrer, Lehrerin
- hispane:
- profesor, maestro
- hungare:
- tanító, tanár, oktató
- indonezie:
- guru, instruktur
- nederlande:
- onderwijzer, leraar
- pole:
- nauczyciel, instruktor, profesor
- portugale:
- professor, professora
- ruse:
- преподаватель , учитель
- slovake:
- vyučujúci
- volapuke:
- tidel
instruiteco ↝
- Tuto de la akiritaj konoj, scioj; stato de instruita homo: havi ampleksan instruitecon; li ne posedis tiel saman miregindan instruitecon kiel la du aliaj [24]; mi ne pensas, ke mia talento por pentrado estas granda, kaj la instruiteco, kiun mi havas en ĝi, tute ne povas esti nomata alta Marta .
24.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Johanĉjo-malsaĝulo
- beloruse:
- вучонасьць, адукаванасьць
- ĉeĥe:
- učenost, vzdělanost
- france:
- connaissances (savoir), instruction (ensemble de connaissances)
- germane:
- Gelehrtheit
- hispane:
- el conocimiento, la educación (cuerpo de conocimientos)
- hungare:
- tanultság, műveltség
- indonezie:
- pengetahuan
- nederlande:
- ontwikkeling
- pole:
- wyszkolenie, wyedukowanie, wykształcenie, uczoność
- portugale:
- conhecimento
- ruse:
- учёность, образованность
- slovake:
- vzdelanie, vzdelanosť
instruitulo ↝
- beloruse:
- адукаваны чалавек
- ĉeĥe:
- vědec
- france:
- clerc (personne cultivée), lettré (subst.), savant (subst.)
- germane:
- Gelehrter
- hispane:
- erudito, científico
- hungare:
- tanult ember, művelt ember
- nederlande:
- ontwikkeld man
- pole:
- ktoś wyszkolony, ktoś wyedukowany, ktoś wykształcony, ktoś nauczony
- portugale:
- sábio, homem instruído
- ruse:
- образованный человек
- slovake:
- vedec
malinstrui ↝
(x)
- Senigi je antaŭe ricevita ideo, kutimo, agmaniero, forgesigi, dekutimigi: al tiu knabeto oni malinstruos emocion kaj ploradon [25].
25.
J. Teles:
La Tago sen Nomo, 2012-10-16
- france:
- désapprendre (à qqn)
- hispane:
- desaprender
priinstrua ↝
- beloruse:
- адукацыйны, навучальны
- france:
- didactique, pédagogique
- germane:
- didaktisch
- hispane:
- didáctico, pedagógico
- hungare:
- tanítási, oktatási, didaktikai
- indonezie:
- didaktis, pedagogis
- nederlande:
- didactisch
- pole:
- instruktażowy, kształcący
- portugale:
- pedagógico
- ruse:
- педагогический
meminstruito ↝
- angle:
- self-taught
- beloruse:
- самавук, самавучка
- ĉeĥe:
- samouk
- france:
- autodidacte
- germane:
- Autodidakt
- hispane:
- autodidacta
- hungare:
- autodidakta
- indonezie:
- autodidak
- nederlande:
- autodidact
- pole:
- samouk
- portugale:
- autodidata
- ruse:
- самоучка
- slovake:
- samouk
moralinstruo ↝
- Instruo pri la moralaj devoj, pri la konduto: li faris al li solidan moralinstruon, klarigis al li, kian teruran malnoblaĵon li faris, kia malbona homo li estas kaj kiel forte li meritas punon [26]; sed ili ne aŭskultis kaj ne alklinis sian orelon, sed obstinigis sian nukon, por ne aŭskulti kaj por ne akcepti moralinstruon [27].
26.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Malgranda Niko kaj granda Niko
27. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 17:23
27. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 17:23
- ĉeĥe:
- poučení o morálce, školení o morálce
- france:
- leçon (morale), morale (d'une histoire)
- germane:
- Moralpredigt
- hispane:
- lección moral, moraleja (de una historia)
- hungare:
- erkölcsi tanulság
- indonezie:
- pengajaran moral
- nederlande:
- zedenles
- pole:
- nauki moralne, nauki umoralniające
- portugale:
- instrução moral
- ruse:
- нравоучение , мораль (басни и т.п.)
- slovake:
- poučenie o morálke
instruplena, instruoplena ↝
- france:
- instructif
- germane:
- lehrreich, instruktiv
- hispane:
- instructivo
- hungare:
- tanulságos
- indonezie:
- instruktif
- ruse:
- поучительный
administraj notoj
pri
~o:
~o: Mankas verkindiko en fonto.
pri~a: Mankas verkindiko en fonto.
mem~ito: Mankas dua fontindiko.
mem~ito: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
Indus reverki ĉi tiun derivaĵon laŭ PIV, kiu konservas nur la sencon "instru(it/at)aĵ(ar)o". Efektive la ekzemploj por la senco "instruado" tute ne konvinkas, ke ili ne povas esti interpretataj per "instruaĵo". Cetere, cxar "instruaĵo" estas tre malofta, oni prefere difinu ĝin referencante al "instruo". [MB]~i: Mankas verkindiko en fonto.
~o: Mankas verkindiko en fonto.
pri~a: Mankas verkindiko en fonto.
mem~ito: Mankas dua fontindiko.
mem~ito: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.