^*montr/i ^PV

1.  ↝

(tr)
Prezenti, vidigi, elmeti al ies rigardo: montru moneron, ĉio fariĝos ^PrV ; montru al ili vian novan veston [1]; montri la vojon al iu, bildojn al infano; sin montri ĉe la fenestro. malkaŝi, vidigi

2.  ↝

(ntr)
Direkti ies rigardon per gesto: li montris al la librobreto, sur kiu kuŝis malnovaj libroj [2]; mi montris al la infano, kie kuŝas ĝia pupo^Z ; sur la monumento oni vidas Italujon, kiu montras al la kolosa statuo de Dante [3]; «En ĉi tiu loko ŝi loĝas ...» diris la gardanta anĝelo kaj montris al unu angulo [4]; ĝia turo ... elstaras el la sablo kaj montras al la ĉielo [5]; montri en la direkto al^Z .

Rim.: Ĉar unu sama prepozicio al servas en Esperanto por esprimi la funkciojn de du semantikaj kazoj: dativo kaj celkazo, kiuj ambaŭ povas roli ĉe la verbo montri, tial rekomendindas uzi por la senco montri² la derivaĵon almontri, kies objekto indikas la direkton, kaj la al-komplemento, la gvidaton. [S. Pokrovskij]

3.  ↝

(tr)
(Pri mezurilo aŭ simila aranĝaĵo:) indiki, sciigi, vidigi koncernan datumon: la horloĝo montras la horojn; la termometro montras dek sep gradojn super la nulo; la kompaso montras Nordon, Sudon, kaj ĉiujn ceterajn direktojn geografiajn.

4.  ↝

(tr)
Aperigi, evidentigi (econ aŭ emocion): malsaĝulo tuj montras sian koleron^Z ; montri gajan mienon; montri amikan frunton al iu^Z ; montri sian kuraĝon, ĝojon, amon, surprizon, fierecon, siajn verajn sentojn; montri grandan lertecon en diskutado; sin montri afabla, nesincera; ne montru vin granda antaŭ la reĝo; la estonto montros min prava; amikon montras malfeliĉo^Z ; la vera montro, ĉu ni progresas aŭ ne, estas la kreskado aŭ nekreskado de nia nombro^Z eksterigi, manifesti

5.  ↝

(tr)
Komuniki, sciigi, malkaŝi, revelacii, evidentigi informon: la montritajn (cititajn) vortojn ni konsilas ellerni^Z ; sed la Eternulo montris al mi, ke li mortos [6]; montri al iu la minacantan danĝeron kaj lian devon; li facile montros, ke li estas prava; mi volis montri (indiki) ke la tablo estis la celo de la flugado^Z ; «da» post ia vorto montras, ke tiu ĉi havas signifon de mezuro^Z ; montroj kaj konsiloj estas facilaj ^PrV malvolvi, pruvi

(tr)
Direkti ies rigardon per gesto: „La ĉapeleton mi forgesis“, flustris la bufedisto almontrante sian kalvaĵon [7]; kiun ŝi almontras? (t.e. al kiu ŝi direktas nian rigardon?); al kiu ŝi almontras? (t.e. kies rigardon ŝi direktas?).

montri²

Servanta por montri: la montra fingro^B ; montra fenestro en butiko; montra pronomo; aldonante al la vortoj montraj la vorton „ĉi“, ni ricevas montron pli proksiman [8].

1.

Iĝi videbla: aperas herbo, montriĝas verdaĵo^Z ; la luno montriĝis inter la nuboj.

2.

Iĝi evidenta: baldaŭ montriĝis malbonaj sekvoj (skribi, spiri).

3.

Sin montri: vi montriĝis malforta en tago de mizero^Z .

Objekto servanta por montri²: montriloj de horloĝo.

(tr)

1.

Eksteren montri: malpacienculo elmontras malsaĝecon^Z ; lia saĝo elmontriĝis^Z .

2.  ↝

Plene montri ekspozicii.

Tiom eluzita, ke oni vidas unuopajn fadenojn: li kutime dormis ĝis post la dek unua horo matene, iris al la banejo en faden-montra negliĝo garnita per oraj drakoj kaj en pantofloj kun flavaj kvastoj [9].

Direkti fingron montre al: ili gapis al ni, fingromontris al ni, ridaĉis al ni [10].

Ŝatanta altiri la atenton; inklina paradi; glorama, malmodesta, vanta. pavo, streĉi

Ĉevoja tabulo, kun indiko de la direktoj al atingeblaj lokoj: estas pli facile retrovi ion, kio situas je ... konataj vojoj, ol ion lokitan sur tereno, kie vojmontriloj mankas [11].