*met/i PV

*meti

(tr)
1.  ↝
Transigi en difinitan lokon; fari ke iu, io estu ie.
a)  ↝
Transigi al fizika loko: meti manĝilaron sur la tablon, vinagron en salaton, paperon en sian poŝon; meti korpon en la teron FK ; meti ŝteliston en malliberejon DL ; meti gardiston ĉe la pordon; meti sian ĉapelon sur la kapon Hamlet DL ; meti sian subskribon al kontrakto; sin meti sur la genuojn BdV ; la tuta domanaro havis tre multe da laborado, por ĉion meti en bonan ordon [1].
b)  ↝
(figure) Transigi al funkcio, al abstrakta loko: meti varojn sur la merkaton, monon en entreprenon (lokumi); meti iun sur la tronon; meti (prezenti) malgrandan […] demandon EE ; meti plendon kontraŭ li pro ofendo Hamlet ; meti la tutan kulpon sur iun; sur la Eternulon, mi metis mian fidon [2]; feliĉa estas la homo, kiu metis sian esperon sur la Eternulon [3]; meti atenton al la oficaj lokoj [4]; ni devas meti atenton sur la lastan jaron de la centjaro FK ; metinte atenton sur la raporton de la komisio FK ; vi metis ĝojon en mian koron [5]; meti ordon en sian paroladon, limon al sia ambicio; meti finon al ĉiuj malkompreniĝoj kaj disputoj [6]; meti finon al ilia sinmiksado en la regnan povon [7]; meti finon al ĉiuj suspektoj kaj malĝustaj famoj [8].
2.
Transigi en difinitan staton, igi ...a: meti iun en embarason, mizeron; meti iun aŭ ion en danĝeron IK [9] [10]; meti viandon en pecetojn; meti Esperanton je la servo, je la dispono de ĉiuj popoloj; meti ion en forgesonZ .
1. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 73:28
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 40:4
4. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto unua
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 4:7
6. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Antaŭparolo
7. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro V
8. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Kion Zamenhof ne povis diri en Ĝenevo.
9. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 2. La verkaro de Zamenhof
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 28:21
angle:
place
beloruse:
класьці, ставіць, пакласьці, зьмясьціць
bretone:
lakaat
ĉeĥe:
dávat (něco někam), klást, oblékat, pokládat, položit
france:
mettre 1. poser
germane:
setzen, stellen, legen
hispane:
poner
hungare:
tesz, helyez
nederlande:
zetten, plaatsen, leggen
pole:
kłaść, nałożyć, położyć, stawiać
portugale:
pôr, meter, colocar, botar
rumane:
pune, jos, impune, aşeza
ruse:
2. поставить, предать (чему-л.) 1.a класть, положить, поместить 1.b возложить, положить, поставить, поместить
slovake:
dať, klásť, položiť
svede:
placera, ställa, lägga, sätta
tibete:
འཇོག་

almeti

(tr)
Meti al; aldone meti: almeti plumojn al ĉapelo; al tiu antaŭtimo sin almetis alia pli grava; li prenis kaj metis la ateston en la keston, kaj almetis la stangojn al la kesto kaj surmetis la fermoplaton sur la keston supre [11]; iom forŝovinte la pordokurtenon, [li] almetis la orelon al la pordo Marta ; [li] almetis sian manon al la buŝo [12]; [li] almetis sian buŝon al lia buŝo kaj siajn okulojn al liaj okuloj kaj siajn manojn al liaj manoj [13]; la ambaŭ manojn ŝi almetis kruce al la brusto [14].
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 40:20
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 14:27
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Reĝoj 4:34
14. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
beloruse:
прыкладаць, прыстаўляць
bretone:
lakaat ouzhpenn, ouzhpennañ
ĉeĥe:
doplnit, nastavit, přiložit, připojit
france:
ajouter
germane:
hinzufügen, anlegen, legen an
hungare:
odatesz, odahelyez, hozzátesz
nederlande:
toevoegen
pole:
dołożyć, dołączać, załączać, przykładać, przyłożyć
rumane:
adăuga, atașare, aplica
ruse:
приставить, приложить
slovake:
priložiť

antaŭmeti  ↝

(tr)
Prezenti 1: la paĝioj antaŭmetis al li konfitaĵon kaj spiconuksojn [15]; (figure) prezentu vian juĝaferon, diras la Eternulo, antaŭmetu viajn argumentojn, diras la Reĝo de Jakob [16]; (figure) antaŭmeti la kondiĉon, ke... [17]; al la jena artikolo mi nepre devas antaŭmeti premison, por eviti ian ajn suspekton pri antisemitismo [18].
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
16. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 41:21
17. E. Lanti: Vortoj de k-do Lanti, Nia pozicio
18. Monato, Sen Rodin: Nu, karaj fratoj ...
beloruse:
прадстаўляць
bretone:
diskouez, kinnig (diskouez)
france:
présenter (montrer, proposer) antaŭ~i la kondiĉon, ke...: poser comme condition préalable que...
germane:
vorlegen
hungare:
elébe tesz, elébe rak, bemutat, előad antaŭ~i la kondiĉon, ke...: feltételül szab
pole:
przedkładać, usługiwać, nadstawiać
rumane:
prezenta, servi, îmbracă-te
svede:
lägga fram

ĉirkaŭmeti

(tr)
Meti ĉirkaŭe: vinberĝardenon plantis unu viro, kaj ĉirkaŭmetis plektobarilon [19]; Olga ĉirkaŭmetis (ĉirkaŭ sin) iun ensorĉitan cirklon kaj fariĝis tute nealirebla [20]; li prenis la ĉenon kun la ora amuleto de sia kolo kaj ĉirkaŭmetis ĝin al Atrejo [21]; li sentis malvarmon, malgraŭ la ĉirkaŭmetitaj soldatkovriloj [22].
19. La Nova Testamento, S. Marko 12:1
20. V. Varankin: Metropoliteno, ĉapitro 8
21. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Destino de Atrejo
22. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, Igramul', la Multulo
france:
entourer
germane:
umlegen, umgeben
pole:
obłożyć, okładać, obstawiać
rumane:
acoperi, pumn, pariu
svede:
omgärda med

demeti  ↝

(tr)
1.
Forigi de la antaŭa loko: demeti ringon de sia fingro; vi prenas tion, kion vi ne demetis, kaj rikoltas tion, kion vi ne semis [23]; la ŝipanoj demetis la velojn [24]; li demetis de la dorso la tablon [25]; (figure) mi demetas mian vivon memvole [26].
2.  ↝
Senvestiĝi je...: ŝi demetis de si siajn vestojn de vidvineco kaj kovris sin per kovrotuko [27]; ili demetis de li la mantelon, kaj surmetis al li liajn proprajn vestojn [28]; Laŭra ... sidiĝis por demeti la malsekegajn ŝuojn [29]. ANT:surmeti2VD:surhavi2
23. La Nova Testamento, Luko 19:21
24. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
25. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Tablo kovru vin, la orazeno kaj bastono el sako
26. La Nova Testamento, Johano 10:17, 18
27. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 38:14
28. La Nova Testamento, Mateo 27:31
29. J. Francis: La Granda Kaldrono, 1978
beloruse:
зьнімаць, адкладаць
bretone:
tennañ
ĉeĥe:
odkládat stranou, odložit
france:
enlever, ôter
germane:
ablegen 1. abstellen, abnehmen 2. ausziehen
hispane:
quitar
hungare:
letesz, lerak, levet (ruhát)
nederlande:
afdoen, uittrekken
pole:
zdjąć, odinstalować, zdejmować, osadzać, zrzucać, odkładać
rumane:
scoateți, dezinstalați, eliminați, încorporați, lăsați, puneți deoparte
ruse:
снять, отложить
slovake:
odkladať bokom, odložiť
svede:
ta av, ta bort

*elmeti [30]  ↝

(tr)
1.
Prezenti al la vido: elmeti libron ĉe la montrofenestro.
2.
Prezenti, malŝirmi al ia efiko: elmeti al la sunaj radioj; Dio elmetis nin, la apostolojn, la plej lastajn, kiel mortkondamnitajn [31]; la unuaj Esperantistoj pacience elmetadis sin ne sole al konstanta mokado, sed eĉ al grandaj oferoj [32]; elmeti sin al ia ankoraŭ ne konata danĝero BdV ; mi [...] elmetis min ekstere al la frosto kaj malvarmo [33]; ili elmetis unu piedon kaj enŝovis ĝin en la neĝamason [34].
3.
Prezenti al pripenso: elmeti demandon, problemon; li elmetis al mi sian historion [...] kaj la esenco de liaj ideoj estis jena [...] [35].
30. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro, el'met'
31. La Nova Testamento, I. Korintanoj 4:9
32. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
33. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Io
34. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Historio de la jaro
35. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Turgardisto Ole
beloruse:
выставіць, выкласьці
bretone:
1. lakaat war wel
ĉeĥe:
vyložit, vyndat
france:
exposer
germane:
1. auslegen, ausstellen el~i: sich aussetzen el~i: entblößen 2. aussetzen el~i: etwas unterbreiten 3. präsentieren
hispane:
exponer
hungare:
kitesz, kirak
nederlande:
1. uitstallen 2. blootstellen 3. voorleggen
pole:
wykładać, eksponować, wystawiać, wytknąć, poddać, wydać
rumane:
a-și propune, afișa, cheltui, arăta, expune
ruse:
выставить, выложить
slovake:
vyložiť
svede:
1. ställa ut 2. utsätta 3. lägga fram

formeti  ↝

(tr)
1.  ↝
Forigi, meti flanken: formetu tiun antaŭjuĝon [36]; formeti la aferon en la keston de forgeso PrV , formeti ĝis la grekaj kalendoj PrV . VD:prokrasti
2.  ↝
Rezigni: formeti de si ĉian oficialan rolon VivZam [37] [38]; formeti oficon VD:arkivo, forgesi
36. L. L. Zamenhof: Fundamenta Krestomatio
37. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Homaranismo
38. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en la 11a de aŭgusto 1912
beloruse:
1. прыбраць, адкласьці 2. зьняць зь сябе (напр., адказнасьць), скласьці зь сябе (напр. паўнамоцтвы)
bretone:
lemel, tennañ
ĉeĥe:
dát stranou, odložit
france:
déposer, enlever, ôter
germane:
weglegen
hispane:
apartar, dejar (olvidar, renunciar)
hungare:
eltesz, elrak, félretesz, félrerak
nederlande:
1. wegleggen, wegzetten 2. neerleggen
pole:
odstawiać, zarzucać, zapodziać, pozbyć się
rumane:
reproșa, induce în eroare, scapă, rătăci
ruse:
1. убрать, отложить 2. снять с себя (ответственность и т.п.), сложить с себя (полномочия и т.п.)
slovake:
odložiť
svede:
1. ta bort, lägga undan

formetejo  ↝

Kamero, loko, en kiun oni formetas kaj konservas malofte uzatajn aĵojn: oni aliris de la koridoro al tiu loketo tra malalta kaj mallarĝa pordo, sur kiu oni ankoraŭ legis la grandliteran surskribon: „formetejo“ [39]
39. M. Aymé, trad. L. Beaucaire: La murtrapasulo, Nica Literatura Revuo, 1958-07 ĝis 08 (3/6)
ĉeĥe:
smetiště
germane:
Speicher, Abstellkammer
hispane:
trastero
pole:
skład rzeczy nieużywanych
rumane:
depozitarea articolelor neutilizate
slovake:
smetisko

intermeti

1.
Meti inter aliajn aĵojn: akva vaporo povas transiri la murojn trairante iliajn porojn, escepte se oni intermetas en ili tavolon, kiu malebligos tian trairadon [40].
2.
Interdiri, enŝovi en interparolon kvazaŭ flankan rimarkon: veron diras via ekscelenco — intermetis la granda skribisto [41]; „evidente la afero brulas, kolego,“ Halman intermetis [42].
40. I. Ferreiro: Fasadoj, La Domo, 39
41. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, ĉapitro 13a
42. J. Francis: Misio sen Alveno, tk-stefeto, 1982
ĉeĥe:
vkládat, vložit, vmezeřit, vsouvat, vsunout
france:
1. intercaler 2. faire remarquer, intervenir (dans une discussion)
germane:
1. dazwischen stellen 2. einwerfen, dazwischen werfen
hispane:
1. intercalar, entremeter
pole:
wtrącać, przekładać, zakładać
rumane:
aresta, îmbrăcați, întemeia
slovake:
vkladať, vsúvať

kunmeti  ↝

(tr)
1.
Kunigi: kunmeti la manojn; se oni volus kunmeti plenan registron de liaj bonaj ecoj Hamlet .
2.  ↝
GRA Kunmeti vortojn kaj vorterojn por formi novajn vortojn: vortoj kunmetitaj estas kreitaj per simpla kunligado de vortoj [43].
43. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 27
beloruse:
складваць, складаць, скласьці
bretone:
bodañ, kenstrollañ
france:
assembler, composer, unir
germane:
zusammensetzen, zusammenstellen, zusammenlegen
hispane:
juntar, componer
hungare:
összetesz, összerak, egybetesz, összeállít
nederlande:
samenstellen
pole:
składać, gromadzić, złożyć, montować, zbierać, zestawiać
rumane:
asambla, colecta, pune laolalta, depune, monta
ruse:
складывать, сложить, составлять, составить
slovake:
pripojiť, spojiť
svede:
sammanställa, sätta samman, lägga ihop

primeti

(tr)
Pretigi (lokon) por iu celo, metante sur ĝin la bezonatajn objektojn kaj laŭcele aranĝante ilin: primeti la tablon [44] (kp manĝometo); primeti ŝaktabulonPIV .
44. Zamenhof: PIV, p. 688.
beloruse:
сэрвіраваць, расстаўляць (напр., посуд)
bretone:
staliañ (an daol,...)
ĉeĥe:
prostřít
france:
disposer (mettre en place), mettre en place
hispane:
disponer (mesa, tablero...)
hungare:
megrak, előkészít pri~i la tablon: megteríti az asztalt pri~i ŝaktabulon: előkészíti a sakktáblát
pole:
układać, podać
rumane:
aranja, trece
ruse:
сервировать, расставить
slovake:
prestrieť

postmeti

(tr)
Tiel meti, ke la koncerna objekto troviĝu malantaŭe: postmetitaj komencliteroj estas tipa kancelariaĵo [45]; maleblus akompani la poeton sen liaj postmetitaj notoj, al kiuj la leganto tuj iru ĉe okaza nekompreno pri vorto rara aŭ nomo nekonata [46].
45. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉapitro 19, notoj
46. Monato, Carlo Minnaja: Orient-azia itinero
beloruse:
класьці (пасьля чагосьці / кагосьці), ставіць (пасьля чагосьці / кагосьці)
bretone:
lakaat war-lerc'h
france:
postposer, placer après
germane:
nachstellen
hispane:
posponer (poner detrás)
pole:
położyć z tyłu
rumane:
pus pe spate
svede:
ställa bakom

submeti  ↝

(tr)
Meti iun aŭ ion sub la povon, influon, priagadon de iu aŭ io, sub la efikon de io: sin submeti al la plimulto; sin discipline submeti [47] [48]; mia projekto prezentas ja ne ian private faritan decidon, sed nur mian personan opinion, kiun mi tute discipline submetas al la decido de la prezidanto de la Akademio [49]; (figure) submeti proponon al atenta konsidero, al voĉdonado.
47. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Du pavimbatiloj
48. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 1. Alfabeto
49. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 3. Lingvaj Institucioj
angle:
submit
beloruse:
падкласьці, падставіць, прадставіць, падвергнуць
bretone:
bazhyevañ, sujañ
ĉeĥe:
podložit, podrobit, podřídit
france:
soumettre
germane:
unterstellen, unterbreiten
hispane:
someter
hungare:
alátesz, alárak, alávet, alárendel, beterjeszt
nederlande:
onderwerpen
pole:
podkładać, podstawiać, poddać, podporządkować
rumane:
pune în loc, înlocui, supune, subordonat, preda, subjuga
ruse:
подложить, подставить, представить (на суд, рассмотрение), подвергнуть
slovake:
podriadiť, podrobiť (kritike)
svede:
underställa, underkasta

submetiĝi  ↝

Iĝi submetita; submeti sin: la Moabidoj submetiĝis al David kaj alportis tributojn [50]; ŝi ne submetiĝis al tiu deziro Marta .
50. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Samuel 8:2
france:
se soumettre
germane:
sich unterwerfen
hispane:
someterse
pole:
poddać się, ulec, podlegać
rumane:
capitula, ceda, fii supus
svede:
underkasta sig

submetiĝema  ↝

Kiu facile submetiĝas, obeema: dum lia patro vivis, Joh kondutis kiel submetiĝema filo [51].
51. T. Steele: Konvinka Kamuflaĵo, 2014
france:
soumis
pole:
poddany, uległy
rumane:
supus, serv

surmeti  ↝

(tr)
1.
Loki sur la supron aŭ sur la surfacon de...: Abraham konstruis tie la altaron kaj surmetis la lignon [52]; [li] alkondukis la azeninon kaj la azenidon, kaj surmetis sur ilin siajn vestojn [53]; jen li vidas sur pordego kranion surmetitan sur stango [54].
2.  ↝
Sin vesti per: ili senvestigis lin, kaj surmetis al li skarlatan mantelon [55]; li viŝis al si la okulojn kaj surmetis la okulvitrojn [56]; surmetu mantelon! [57]. ANT:demeti2VD:surhavi2
52. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 22:9
53. La Nova Testamento, Mateo 21:7
54. B. Němcová, trad. J. Patera: Saĝa oraĵisto, [2009?]
55. La Nova Testamento, Mateo 27:28
56. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Paŝtisto de porkoj
57. Cao Xueqin, trad. Xie Yuming: Ruĝdoma sonĝo, ĉapitro 73a, volumo 2a, p. 534a
beloruse:
надзець, апрануць
bretone:
gwiskañ
ĉeĥe:
naložit, nanášet, nasadit, nasazovat, nastrkovat, nastrčit, pokrýt, položit, položit (telefon), povléci
france:
enfiler (un vêtement), mettre sur, passer (un vêtement)
germane:
1. auflegen 2. anziehen, anlegen
hispane:
ponerse (ropa)
hungare:
feltesz, rátesz, rárak, felvesz (ruhát)
pole:
nakładać, wkładać, instalować, montować
rumane:
impune, instala, asambla, monta
ruse:
надеть
slovake:
naložiť, nanášať, nasadiť, nastrčiť, pokryť, položiť
svede:
ta på sig, klä sig med

manĝometo

KUI Ĉiu el la sinsekvaj partoj de ceremonia manĝo, la pladoj samtempe surtabligataj (aŭ forprenataj): koncerne la apartajn manĝmetojn, mi povas certigi vin, ke la aranĝo de la manĝaĵoj estis bonega [58]; la unua manĝometo.
58. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Supo el kolbasaj bastonetoj
bretone:
meuz unua manĝo~o: digor-pred
france:
mets unua manĝo~o: entrée (repas), hors-d'œuvre
germane:
Gang (Essen)
hispane:
plato, servicio
hungare:
fogás unua manĝo~o: első fogás
pole:
potrawa
rumane:
aliment
ruse:
перемена блюд unua manĝo~o: первое блюдо

administraj notoj

pri antaŭ~i: 
    Mi aldonis "ke" en "antaŭ~i la kondiĉon, ke...". Reviziendas
    la hungara traduko.
    [MB]
~i: Mankas verkindiko en fonto.
pri~i: Mankas verkindiko en fonto.