^*reg/i ^PV

1.

(tr)
Efektive estri, direkti, obeigi: regi ĉevalon; regi sian eksciton^B ; ne plu povi sin regi^B ; malfacile regi la situacion; super ni regas ia neŝanĝebla fatalo^Z ; mono mondon regas ^PrV .

a)

Direkti la aferojn de la ŝtato.

b)

Direkti kaj estri iun entreprenon: bone regi sian hejmon; tri trustoj regas la diversajn industriojn de la tuta lando. gvidi, konduki, mastri

c)

Havi kiel dependaĵon: transitiva verbo regas objekton.

d)

(pri sento) Ekposedi, plenigi la animon de iu: malespero, granda fiero, furioza kolero ekregis lian koron^B .

dikti, irigi, mano, premi

2.

(ntr)
(figure) Iom daŭre kaj vaste estadi, manifestiĝi, influi, efiki: regas silento, ordo, bruo, malkvieto, norda vento, ventego, malvarmo, mallumo, nokto^Z ; regas paco, plena harmonio, profunda mizero, krizo, senlaboreco, sento de reciproka fremdeco^Z ; regas gaja humoro, vigla babilado; sur la vizaĝo regis fiera trankvilo^B ; en la urbo regas vigla trafiko; maltoleremo kaj trompemo regas ankoraŭ ĉie en la mondo; en tiu rilato regas inter la publiko tute erara opinio; tiu scienco okupas nun regantan pozicion.

Agado de tiu, kiu regas: la demokratia regado (reĝimo); (figure) ni donu hodiaŭ plenan regadon al tiu silenta, sed solena kaj profunda sento^Z .

Tiu, kiu estas submetata al la regado de iu ŝtato: ĉiu regnano sciu, ke li ... devas obei ... fundamentajn leĝojn de sia lando, kiuj estas egale devigaj por la regantoj kaj regatoj [1].

Aranĝaĵo, per kiu oni regas aparaton: mi serĉis inter la regiloj, ĝis mi trovis la ŝaltilon [2].

Membro de registaro: vi starigu registojn kaj juĝistojn [3]; la registoj uzis la metodon tradician: „divide ut imperes“ ^VivZam ; mi atentigas vin pri la granda simpatio, kiun montris al nia afero la registoj de tiu lando [4]; Raŭlo daŭrigis […] sian metion de kampara nobelulo, ne tro rimarkante, ke li estas nur la registo de bieno ^KPr ; la paco ne longe daŭris, ĉar la novaj registoj […] komencis turmenti kaj tirani la popolon ^VaK ; ne decas ke registo petu la regotojn esti regataj, se li efektive kapablas helpi ^Rsp . gravulo, politikisto

Tuto de la personoj, kiuj regas ŝtaton: la registaroj de la plej ĉefaj regnoj [5]... kabineto

1.

La rajto regi sin, fari proprajn decidojn kaj leĝojn pri sia vivo: jen urbo, kie kolektiĝis antaŭ kvincent jaroj la unua parlamento kaj metis fundamenton por tutpopola memregado [6]. aŭtonomeco, sendependeco

2.

La kapablo funkcii sen ekstera regado, aŭtomate: la nuna esplorado male celas daŭran memregecon, kapablon por la roboto konstrui mem planon [7].

3.

Kapablo regi sin, regi siajn emociojn, kaj rezulta trankvilo: kaj ne sole li reakiris la memregadon, sed eĉ li eksentis sin senfine supera, ol ĉio vivanta [8]; mi perdas mian memregadon, freneza kolero donas al mi la forton malfermi la pordon de l' ŝranko, kaj mi batas ŝin per la pugnoj, per la piedoj (...) [9].

(tr)

1.

(iu, io) Havi pli da potenco ol: superrega pozicio.

2.

(io) Esti pli grava, pli multnombra ol: tiu principo superregas ĉiujn aliajn^B ; ĉion superregas tiu grava cirkonstanco, ke...