*par/o PV

*paro

1.
Aro el du objektoj aŭ estuloj prezentantaj ian similecon aŭ rilatecon kaj konsiderataj kiel unu tuto, nome:
a)
Aro de du samspecaj objektoj destinitaj por kuniĝo: paro da gantoj; paro da novaj glitiloj [1]; paro da makzeloj [2]; paro da belaj flugiloj [3]; ŝia kostumo konsistis el paro da grandegaj kapricaj ŝuoj, […] bluaj ŝtrumpoj kaj el multekolora katuna vesto [4]; [ili] ŝargis kvin parojn da pistoloj [5]; dudek paroj da okuloj Marta ; Marta streĉe rigardis laŭvice ĉiun el la paroj da manoj […] ĉe la longforma tablo Marta ; ankoraŭ unu paro (sinekdoĥe: laboranto) da manoj estus por ni tre utila Marta ; veturi sur sia paro da kruroj (piediri) PrV ; du botoj faras paron PrV .
b)
Duopo da samspecaj estuloj: el ĉiuj vivaĵoj […] enkonduku po unu paro […] en la arkeon [6]; en la maniero, kiel la paro diris al si adiaŭ, estis io stranga [7]; juna gefianĉa paro [8]; ama paro [9]; geedza paro [10]; pli tiras virina haro, ol ĉevala paro PrV ; por paro amanta ĉiu loketo sufiĉas PrV ; bela paro por altaro PrV .
2.
MAT[11] Matematika objekto, konsistanta el du objektoj prenitaj laŭ difinita ordo: oni signas per `(a,b)` la paron konsistantan el `a` kaj `b`; `(a,b)=(b,a)`, se kaj nur se `a=b`; en la paro `(a,b)`, `a` estas la unua termo kaj `b` la dua; la paroj `(a,b)` kaj `(c,d)` estas egalaj, se kaj nur se `a=c` kaj `b=d`; eblas derivi la nocion paro de la nocio aro, identigante `(a,b)` kun la aro `{a,{a,b}}`. SIN:duopoVD:termo de paroTUT:kartezia produto
Rim.: Naciaj lingvoj ofte hezitas, ĉu paro estu duopo aŭ duelementa aro, kaj laŭbezone aldonas „ordigita“ por la unua, kaj „neordigita“ por la dua. Tiun ĉi konvencion sekvas MatVort, sed ŝajnas al ni preferinde konsideri, ke la baza senco estas duopo.
afrikanse:
paar
albane:
palë
amhare:
ጥንድ
angle:
pair 2. couple, ordered pair
arabe:
زوج
armene:
զույգ
azerbajĝane:
cüt
beloruse:
пара (двойка)
bengale:
জোড়া
birme:
လင်မယား
bosne:
par
bretone:
re (manegoù, botoù...), koublad 2. koubald (mat.)
ĉeĥe:
dvojice, pár
ĉine:
[shuāng], 雙 [shuāng], 一对 [yīduì], 一對 [yīduì], 对 [duì], 對 [duì], 双人 [shuāngrén], 雙人 [shuāngrén], 一双 [yīshuāng], 一雙 [yīshuāng], 两口儿 [liǎngkǒur], 兩口兒 [liǎngkǒur], 一对儿 [yīduìr], 一對兒 [yīduìr]
dane:
pair
estone:
paari
eŭske:
bikotea
filipine:
pares
france:
paire, couple 2. couple (math.)
galege:
par
germane:
Paar geedza ~o: Ehepaar. 2. (geordnetes) Paar
guĝarate:
જોડી
haitie:
haŭse:
biyu
hinde:
जोड़ी
hispane:
1. pareja 2. par ordenado
hungare:
pár ~o da gantoj: egy pár kesztyű. geedza ~o: házaspár.
ide:
paro
igbe:
ụzọ
irlande:
péire
islande:
par
japane:
ペア
jave:
pasangan
jide:
פּאָר
jorube:
bata
kanare:
ಜೋಡಿ
kartvele:
წყვილი
kazaĥe:
жұп
kimre:
pâr
kirgize:
жуп
kmere:
គូ
koree:
korsike:
paru
kose:
iperi
kroate:
par
kurde:
cot
latine:
par
latve:
pāris
laŭe:
ຄູ່
litove:
pora
makedone:
пар
malagase:
mpivady
malaje:
pasangan
malajalame:
ഇണ
malte:
par
maorie:
takirua
marate:
जोडी
monge:
khub
mongole:
хос
nederlande:
paar
nepale:
जोडी
njanĝe:
peyala
okcidentfrise:
pear
panĝabe:
ਜੋੜਾ
paŝtue:
جوړې
pole:
para 2. para (uporządkowana), dwójka, ciąg dwuwyrazowy
portugale:
par
ruande:
couple
rumane:
cuplu 2. cuplu, pereche
ruse:
пара geedza ~o: супружеская пара. 1. чета 2. (упорядоченная) пара
samoe:
soa
sinde:
جوڙو
sinhale:
යුගල
skotgaele:
paidhir
slovake:
dvojica, pár
slovene:
par
somale:
labada ciyaaryahan
ŝone:
peya
sote:
para
sunde:
pasangan
svahile:
jozi
svede:
par
taĝike:
ҷуфти
taje:
คู่
tamile:
ஜோடி
tatare:
пар
telugue:
జత
tibete:
ཆ་
ukraine:
пара
urdue:
جوڑی
uzbeke:
juft
vjetname:
đôi
zulue:
okubili

inversa paro

MAT
(de paro `(a,b)`) La paro, kies termoj estas en kontraŭa pozicio, t.e. `(b,a)`. VD: Oni diras ankaŭ: inverso de paro.
bretone:
koublad resiprokel
france:
couple réciproque
hungare:
reciprok pár
pole:
para przeciwna
rumane:
cuplul opus

para

1.
Rilata al paro: tia plendo, rita en ilia para vivo, ne povis venki lian labor-avidon [12]; matenmanĝe, li diskutis pri sia sonĝo kun ŝi, laŭ jam longa para tradicio [13]; grupa aŭ para laboro kun multaj parolebloj [14]; oni protestis kontraŭ la dubinda duobligo de ormedaloj en para artsketado [15].
2.
Konsistiganta paron: paraj turtoj; paraj kolonoj.
3.
MAT
a)
VdE (p.p. entjero) Dividebla per 2: 6 estas para nombro; la malparaj paĝnumeroj troviĝas sur la maldekstraj paĝoj, kaj la paraj paĝnumeroj sur la dekstraj paĝoj [16].
b)
[17] (p.p. funkcio) Tia, ke ĝi alprenas egalajn valorojn ĉe kontraŭegalaj argumentoj: la funkcio `x^2` estas para.
c)
(p.p. permuto) Havanta paran 3.a nombron da renversaĵoj.
angle:
3. even
beloruse:
парны, цотны
bretone:
3. par (ag.)
ĉeĥe:
párový, sudý
ĉine:
3. 偶数 [ǒushù], 偶數 [ǒushù]
france:
2. apparié 3. pair
germane:
2. paarig 3. gerade
hispane:
3. par
hungare:
3. páros
japane:
一対の [ひとたいの], つがいの, 偶数の [ぐうすうの]
nederlande:
3. even (paar)
pole:
3. parzysty
rumane:
3. pară
ruse:
2. парный 3. чётный
slovake:
párna (funkcia)
tibete:
ཆ་གྲངས་
ukraine:
парний

nepara

MAT
a)
[18] (p.p. entjero) Ne dividebla per 2: neparaj entjeroj kongruas kun 1 module 2; [ili] uzas kiel aksiomon ke numeroj estas paraj kaj neparaj [19].
b)
(p.p. funkcio) Tia, ke ĝi alprenas kontraŭegalajn valorojn ĉe kontraŭegalaj argumentoj: la funkcio `x^3` estas nepara.
Rim.: Ial [20] preferas la formon „malpara“ ĉi-sence.
c)
(p.p. permuto) Havanta neparan 1.a nombron da renversaĵoj.
angle:
odd
beloruse:
няпарны, няцотны
bretone:
ampar
ĉeĥe:
liché (číslo)
ĉine:
[jī], 奇数 [jīshù], 奇數 [jīshù]
france:
impair
germane:
ungerade
hispane:
impar
hungare:
páratlan
japane:
奇数の [きすうの]
pole:
nieparzysty
rumane:
impară
ruse:
нечётный
slovake:
nepárne číslo
ukraine:
непарний

pareco

1.
Stato de paro: la poeto ankaŭ meditas pri la propra intimeco – soleco, animaj malvarmoj […], pri amikeco kaj pareco [21].
2.
MAT Eco de io para: pareco de entjero estas ekvivalenta al pareco de ĝia lasta dekuma cifero; la pareco de permuto (identigebla kun la valoro de signumo ĉe ĝi).
angle:
parity, sign (of a permutation)
beloruse:
парнасьць (злучэньне парамі), цотнасьць
bretone:
parder
ĉeĥe:
parita, párovost
france:
parité, signature (d'une permutation)
germane:
Parität, Signatur 1. Zweisamkeit
hungare:
párosság, paritás
japane:
パリティ
pole:
parzystość (liczby), znak (permutacji)
rumane:
paritate (numere), semn (permutare)
ruse:
чётность, знак (перестановки)
slovake:
parita, párovosť

parigi

(tr)
Kunigi en paron: vian bruton ne parigu miksospece [22]. VD:kupli3, svati1
beloruse:
спарваць, спароўваць, злучаць парамі
bretone:
parañ (lakaat daou-ha-daou)
ĉeĥe:
pářit, připustit, spářit
ĉine:
有伴 [yǒubàn], 有配偶 [yǒupèiǒu], 結婚了 [jiéhūnliǎo], 结婚了 [jiéhūnliǎo]
france:
apparier
germane:
paaren
hispane:
emparejar
hungare:
párosít
japane:
つがいにする, つがわせる
nederlande:
koppelen (v.personen of dieren)
pole:
parzyć (łączyć)
rumane:
prepara (combina)
ruse:
спаривать
slovake:
spáriť
svede:
para ihop
ukraine:
парувати

pariĝi

BIO Estigi paron, kunigante du vivulojn aŭ du kongruajn aferojn: la du afiŝoj pariĝas belege kaj simetrie kaj logos atenton al via butiko [23]; paro pariĝas en parko [24]; en la duobla helico adenino ĉiam pariĝas kun timino, kaj guanino ĉiam pariĝas kun citosino [25]; ĉarme pepas la birdoj, pariĝas, konstruas nesteton [26]; individuoj de diferencaj subspecioj aŭ de rasoj povas pariĝi kaj reproduktiĝi [27]; li havas vere rasistan sintenon kaj ĉesis la rilatojn kun la frato, kiam tiu ĉi dungis la malajsian ĉininon kaj pariĝis kun ŝi [28]; alkoholaĵoj devas ĉiam pariĝi kun io por manĝeti [29].
23. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 40. Kaj rapide kreskas la afero
24. Louis Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, La respektema p...
25. Steĉjo Norvell: Riboj, Monato, 2000/11, p. 16-17
26. Monato, Walter Klag: Brutalaj birdoj, 2012
27. Vikipedio, Subspecio, 2013-08-05
28. Johán Valano: Ĉu rakonti novele?, ABZ de murdo
29. T. Cazella, trad. Yamakawa S.: 7 aferoj, kiujn vi ne sciis pri japanaj manĝaĵoj , 2014-07-24
beloruse:
спарвацца, спароўвацца, злучацца парамі, утвараць пары
ĉine:
配对 [pèiduì], 配對 [pèiduì]
france:
s'accoupler, s'apparier
japane:
つがいになる, つがう
pole:
dobierać się w pary, gzić się (parzyć się)
rumane:
se potrivesc în perechi, facem sex

parulo

Homo rigardata kiel ano de portempa aŭ konstanta paro: li estis mia parulo en la balo; ni, sekve de eknaskiĝinta sentimento, donas al la trovita parulo ĉiun nian eston kaj havon kaj dediĉas nin tute al tiu [30]; aperis amuza demando pri du remiloj, unu el kiuj estas remilo simpla kaj la alia ĝia parulo: ĉu […] la verkisto atribuis al tiuj objektoj inajn kaj virajn trajtojn [31]? SIN:partnero1.b, fianĉo
beloruse:
пара (хтосьці для кагосьці), партнэр, напарнік
ĉeĥe:
partner, partnerka
ĉine:
伙伴 [huǒbàn], 伴 [bàn], 伴侣 [bànlǔ:], 伴侶 [bànlǔ:], 搭档 [dādàng], 搭檔 [dādàng], 匹 [pī], 合伙人 [héhuǒrén], 拍档 [pāidàng], 拍檔 [pāidàng], 枕边人 [zhěnbiānrén], 枕邊人 [zhěnbiānrén], 侣 [lǔ:], 侶 [lǔ:], 同伴 [tóngbàn], 对方 [duìfāng], 對方 [duìfāng], 工作伙伴 [gōngzuòhuǒbàn]
france:
cavalier (partenaire de danse), compagnon (dans un couple), partenaire
germane:
Partner
pole:
partner
rumane:
partener
slovake:
partner, partnerka
ukraine:
пара (особа, яка утворює пару з кимось)

parulino

Inseksa parulo: nun ŝi rajtus kunvivi kun li kiel lia permanenta parulino [32]; ŝi havigis al si amanton, kiu tamen rifuzis alpreni ŝin kiel konstantan parulinon [33].
32. J. Francis: Misio sen Alveno, 1982
33. Vikipedio, Gustave Flaubert
beloruse:
пара (хтосьці для кагосьці), партнэрка, напарніца
ĉeĥe:
partnerka
ĉine:
女伴 [nǚbàn], 老婆 [lǎopó]
france:
cavalière (partenaire de danse), compagne (dans un couple), partenaire (fém.)
germane:
Partnerin
pole:
partnerka
rumane:
parteneră
slovake:
partnerka

punktoparo

MAT
Paro, konsistanta el du punktoj. VD:ekvipolenta.
Rim.: Ni ne trovis aŭtoritatan terminon por tiu nocio. Ŝajnas, ke „punktoparo“ estas bona, ĉar priskriba. Ebla anstataŭaĵo povus esti „dupunkto“.
angle:
bound vector
france:
bipoint, vecteur lié
germane:
gebundener Vektor
hispane:
equipolente
hungare:
pontpár
pole:
wektor zaczepiony, wektor związany, para punktów
rumane:
vector cârlig, vector legat, pereche de puncte
ruse:
связанный вектор

blinda parigo

Aranĝita renkonto inter du pariĝo-dezirantoj, kiuj antaŭe ne konis sin: „ne temas pri blinda parigo,” Jesika urĝis „ni simple estos en grupo” [34].
34. J. Francis: La Granda Kaldrono, 1978
angle:
blind date
beloruse:
спатканьне ўсьляпую
ĉine:
相亲 [xiāngqīn], 相親 [xiāngqīn]
france:
rencontre arrangée
pole:
randka w ciemno
rumane:
întâlnire între necunoscuți

administraj notoj

inversa ~o: Mankas dua fontindiko.
inversa ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
punkto~o: Mankas dua fontindiko.
punkto~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.