^*ŝat/i

(tr)

1.

Aprezi: ili ŝatis la laŭdon de homoj pli, ol la gloron de Dio [1]; mia patro batalis pro vi kaj ne ŝatis sian vivon [2]; li […] malestimis la urbojn, ne ŝatis la homojn [3]; ŝi demandis la studenton, kiu sidis sur la sofo kaj kiun ŝi tre alte ŝatis, li sciis plej belajn historiojn [4]; ĉiuj […] sciis ĉiun sonon de la kanto de la artefarita birdo parkere, sed ĝuste tial ili plej alte ĝin ŝatis [5]; ŝteletiston oni batas, ŝtelegiston oni ŝatas ^PrV ; oni ŝatas la talenton, estimas la honestecon; ŝati la ordon, la scion, mi tre ŝatas vian superhoman kuraĝon kaj saĝon [6]; ĉiuj ŝatis Esperanton […] tial, ke ĝi alproksimigas iliajn korojn [7]; Mi amis vin hieraŭ kaj morgaŭ amos vin, / […] Mi ŝatis plenajn formojn de via juna aĝo / Kaj vian maljunecon mi portos kun kuraĝo [8]; ĉion novan oni ŝatas ^PrV ; bono posedata ne estas ŝatata ^PrV ; la legantoj tre ŝatas liajn artikolojn; multaj ŝatas pli la ĉasadon ol la ĉasaĵon; la skitoj ne tre ŝatas paroladon ^Ifigenio ; la gazetoj […] tute ne ŝatas la kunlaboradon de komencantoj [9]; li ŝatis la odoron de longdistancaj trajnoj [10]; ni ambaŭ ŝatis la malvarman bieron kaj la dolĉan babiladon dum la pigraj someraj antaŭvesperoj [11]. estimi, taksi.

2.

Volonte uzi ion, fari ion: ŝati kafon, sukeron; en rondo familia li ŝatis legi laŭte el versaĵoj de poeto ^VivZam ; ĉu vi ŝatas danci? (ĉu vi volonte dancas?); mi tre ŝatus demandi (mi tre volonte demandus) ilin, ĉu ili konsentas pagi; kiam Aniko havis monon ŝi ŝatis aĉeti diversajn nenecesajn bagatelaĵojn ^Monato . ami ²frandi

1.

Opinio de tiu, kiu ŝatas; la ago ŝati: tiun saman ŝaton je vivanteco Zamenhof montris en siaj „Lingvaj Respondoj“ ^VivZam ; la ŝato kaj admiro pri la greka kaj romia retoriko [12]; multaj virinoj en […] komencis lerni la orientan dancadon […] pro la ŝato moviĝi [13]; oni […] povas informiĝi pri ilia vivo, ilia lando, iliaj ŝatoj [14].

2.

Ŝatateco; rezulto de la ago ŝati: vi hejmon nun kaj ŝaton renkontas post sufer' [15].

Stato de tiu, kiu estas ŝatata: tenu vin tute rekte, tio bone aspektas kaj kaŭzas ŝatatecon [16]; pri ĝenerala ŝatateco de la ŝako en la mezepoko atestas ankaŭ fakto, ke […] [17].

Kiu meritas esti ŝatata: kio ajn justa, kio ajn ĉasta, kio ajn ŝatinda, kio ajn bonfama [18]; laŭ arta vidpunkto pli ŝatinda estas miaguste ‚la Preĝo sub la verda standardo‘ ^VivZam ; lia korpa aspekto estas malforta, kaj lia parolo malŝatinda [19]; ŝatindaĵo [20].

Okupo, per kiu oni ŝatas pasigi sian libertempon; hobio: ŝako estas kvieta ŝatokupo; lingvoj ĝenerale iĝis ŝatokupo lia [21]; kvankam plenkoloraj floroj ravas min, tamen estas arboj mia preferata ŝatokupo [22]; bani sin vintre en malvarmega maro, rivero aŭ lago estas ekstrema ŝatokupo de ĉirkaŭ 120 000 finnoj [23]; ĉu filatelo estas mortanta ŝatokupo [24]? ĉevaleto

(tr)

Rigardi kiel tute neatentindan, nekalkulindan, preterlasindan, sensignifan, senvaloran, malgravan: ne malŝatu la instruon de via patro [25]; ne malŝatu vian patrinon, kiam ŝi maljuniĝos [26]; lia peto ne povis esti malŝatata ^Marta ; sata animo malŝatas mieltavolon [27]; li malŝatis sian ĵuron kaj rompis lian interligon [28]; malestima malŝato ^FK ; malŝate rigardi la aferon; malŝate rigardi iun de alte [29]; malŝate montri sian dorson al iu kraĉi. malatenti, malkonsideri, malzorgi. plando, super.

Senvaloraĵo, forĵetindaĵo: esti heredonto de malnova grafa titolo kun taŭga bieno ne estas malŝatindaĵo [30]. feĉo², koto², malbonaĵo

Memamo, memestimo: sarkasmo, ŝercoj […] povas kaŭzi perdon de memŝato [31].