^*grand/a ^UV

1.

Superanta la ordinarajn dimensiojn: mia frato ne estas granda, sed li ne estas ankaŭ malgranda: li estas de meza kresko [1]; sur tiuj ĉi vastaj kaj herboriĉaj kampoj paŝtas sin grandaj brutaroj [2]; granda (vasta) urbo [3]; granda (longa, larĝa) rivero [4], granda (profunda) abismo [5]; granda (multnombra) popolo [6]; ilia havo estis granda [7]; via rekompenco estas tre granda (multvalora) [8]; la plej granda parto de la novaj vortoj estos jam tute matura [9]; kia granda brulo [10]! tri grandaj diamantoj [11]; fiŝo pli granda malgrandan englutas ^PrV ; de malgranda kandelo forbrulis granda kastelo ^PrV ; granda telero, malplena kulero ^PrV . ampleksa, elefanta, giganta, kolosa

2.

Superanta la ordinaran gradon, intensa, altkvalita: mi vivas kun li en granda amikeco [12]; grandaj suferoj [13]; granda estas la favorkoreco, kiun Vi montris al mi [14]; Abraham faris grandan festenon [15]; kiel granda estos la ĝentileco de tiu ĉi juna knabino [16]; tia kapablo havas pli grandan indon, ol ĉio, kion oni povus doni dote [17]; granda poeto [18]; grandaj malbonoj, grandaj rimedoj^PrV ; granda ofico, grandaj zorgoj^PrV . al grandaj sinjoroj grandaj honoroj ^PrV . eminenta, forta, grava, potenca, troa

1.

La mezuro, laŭ kiu io estas granda: kruĉoj de plej diversa formo kaj grando [19]; mezuri la grandon de piramido [20]; ronda masiva tablo de neordinara grando [21]; la okulo erare mezuris la grandon de l’ objektoj kaj ne rimarkis ke tio […] estis en realeco arbaro de grandegaj pinoj [22]; atomhorloĝo […] je portebla grando [23].

2.

Tio, kio estas granda, rigardata en abstrakta, absoluta maniero: [Schiller:] la poeto de noblaj virinaj koroj, [...] la prikantanto de la grando kaj belo [24].

3.

fizika grando

1.

Kreskigi laŭdimensie: ili […] grandigas la franĝojn de siaj vestoj [25]; kvazaŭ per […] via komercado vi grandigus vian riĉeco [26]; grandigi sian regnon [27]. skali

2.

Kreskigi laŭgrade, laŭintense, laŭkvalite: Mi benos vin kaj grandigos vian nomon [28]; la klereco de la oratoro grandigas lian aŭtoritaton [29]; ŝi grandigis la severecon de sia vidvineco ĝis la plej ekstremaj limoj [30].

(ntr)

1.

Kreski laŭdimensie: la knaboj grandiĝis [31]; la riĉeco de la maljuna fraŭlino pli kaj pli grandiĝis [32]; la blua strieto en la sudo proksimiĝas kaj grandiĝas [33]; kia naskiĝis, tia grandiĝis ^PrV .

2.

Kreski laŭgrade, laŭkvalite: en la animo de Sara […] grandiĝis novaj, nekonataj sentoj [34]; mia timo malaperis, grandiĝis la scivolo [35]; nia reciproka amo pli ankoraŭ grandiĝos [36].

Giganto: la legendoj rakontas pri grandeguloj, kiuj volis batali kun la dioj [37]; eliris grandegulo el la tendaroj […], lia nomo estis Goljat [38]; sur la malproksimaj insuloj lin turmentas grandeguloj, kies sandalo estas pli granda ol fenicia ŝipo [39]; la arboj grandeguloj en la princa parko jen skuiĝis [40].

Grandsinjoro: de malgrandulo ĝis grandulo ili ĉiuj estas profitavidaj [41]; la monumentoj, kiujn starigis la dankema postepoko al la memoro de la granduloj [42]. aŭtoritatulo, eminentulo, superulo

1.

Ne atinganta la ordinarajn dimensiojn: malgrandaj infanoj [43]; mia frato ne estas […] malgranda: li estas de meza kresko [44]; ĉi tiu urbo estas […] malgranda [45]; ŝi ekvidis malgrandan dometon kaj eniris por ripozi [46]; eĉ malgranda muŝo ne estas sen buŝo ^PrV ; eĉ guto malgranda, konstante frapante, traboras la monton granitan ^PrV . eta, liliputa, mikroskopa, miniatura.

2.

Malaltgrada, malaltkvalita, malgrava: [li] ekscitiĝas ofte ĉe la plej malgranda bagatelo [47]; mi estas tro malgranda (senmerita) por ĉiuj favorkoraĵoj kaj por la tuta bonaĵo, kiun Vi faris al Via sklavo [48]; ĉiun malgrandan aferon juĝu ili [49]; malgranda (malaltvalora) monero [50]; oni festis kun granda pompo kaj malgranda ĝojo [51]; neniu […] devas havi la rajton arbitre fari en nia Fundamento iun eĉ plej malgrandan ŝanĝon [52]! bagatela

Tre malaltkreska homo: li apartenis al la genro de la malgrandeguloj, estis treege subtila uleto [53]. etulo, nano, pigmeo

Inter granda kaj malgranda, modere granda: mezgranda duetaĝa domo, [54]; li estis mezgranda, kun ronda vizaĝo [55]; en la mezo troviĝas pluraj mezgrandaj kaj relative malgrandaj ŝtatoj [56]; lia patro posedis mezgrandan ferfabrikon [57].

(aĉeti, vendi)

Laŭ granda kvanto, maldetale: mi konfidencis, ke mi emas aĉeti pogrande, kaj li diris, ke li pensas ke la firmao vendus ilin al mi [58]; mi vendas kondomojn pogrande [59].

(aĉeti, vendi)

Laŭ malgranda kvanto, ordinare inter provizanto kaj fina konsumanto. detale

(tr)

Preterpasi la ĝustan gradon: patroj! […] ne trograndigu miajn meritojn [60]; absolute nekompreneble! la historiistoj certe trograndigas [61]! vi malbonuzas liajn vortojn kaj trograndigas ilian signifon ^Marta ; vi trograndigas la gravecon de mia stato [62]. ŝveligi, troigi

Eco de fizika sistemo, esprimebla per pli-malpli granda nombro aŭ vektoro: longo, maso, tempo estas bazaj fizikaj grandoj.