*lud/i PV

*ludi

1.
(x)
SPO Sin amuzi, sin distri, agante, ne por ia utilo, sed por nura plezuro de agado: ludi per pupo, pilko, kartoj, vortoj, siaj okuloj; ludi keglojn Hamlet ; sur la strato ludis amaso da infanoj [1]; ili ludas pilkon [2]; urbaj infanoj, kiuj ĝis nun ludis je skribistoj kaj pastroj, imitante la plenaĝulojn, komencis ludi je soldatoj [3]; li vidis plej ĉarmajn malgrandajn elfojn, kiuj gaje ludis unuj kun la aliaj [4]; la infanoj ludis „Ni ricevas gastojn“ [5]; angiloj […] ludis malsupre en la akvo [6]; (figure) ŝi sidis kaj lasis la venton ludi kun ŝiaj longaj haroj [7]; (figure) la radioj ludis tie supre kiel flugetanta malpeza teksaĵo [8]; (figure) ĉirkaŭ la buŝo […] ludis svarmo da ridetoj Marta ; ludi kun iu ludon de pugnoj PrV .
2.
Prezenti spektaĵon, vivan artaĵon.
a)
MUZ (x)
Muziki per instrumento por sin distri aŭ distri aliajn: la muzikisto ludis [9]; li komencas ludi sian improvizitan kompozicion EE ; [li] povoscias ludi harpon [10]; [ili] ludis sur buŝharmoniko [11]; la orgeno ludis, kaj la homoj tiel bele tie kantis [12]; la bela muziko ludis ĉiam plue [13]; Petro […] penis ludi sur la gitaro […] valson [14]; gloru la Eternulon […], per dekkorda psaltero ludu al Li [15].
b)
TEA (tr)
Distri la aliajn, prezentante teatraĵon, aktori, roli: ludi teatron, rolon; oni ĝuste en tiu momento ludis komedion [16]; „vi do ludu ion novan,“ ŝi diris al siaj aktorinoj [17]; (figure) [li] ludis la ĉefan rolon [18]; (figure) religio devas esti nur afero de sincera kredo, sed ne ludi la rolon de hereda genta disigilo [19].
3.
(tr)
Ŝajnigi, hipokriti: ludi piulon; la vic-reĝo […] ludis la rolon de diboĉanta junulo [20].
4.
(tr)
Vetludi, riski la ŝancojn pri gajno aŭ perdo: ludi en la internacia borso [21]; li ludis kun ili kaj perdis iom da mono [22]; vetludi por 8 [23]; blindulo kartojn ludi ne devas (ne devas ludi je mono, sed povas almozojn peti) PrV .
1. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Cikonioj
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la paradizo
3. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro V
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la paradizo
7. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Reĝoj 3:15
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 16:16
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
12. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Malgranda Niko kaj granda Niko
13. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Floroj de la malgranda Ida
14. I. S. Turgenjev, trad. Kazimierz Bein: Patroj kaj filoj, ĉapitro 22a, p. 143a
15. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 33:2
16. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Paŝtistino kaj kamentubisto
17. Cao Xueqin, trad. Xie Yuming: Ruĝdoma sonĝo, ĉapitro 54a, volumo 2a, p. 211a
18. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Nokta ĉapo de fraŭlo
19. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Homaranismo
20. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro VI
21. Monato, Bardhyl Selimi: Profitas eksterlandanoj, 2008
22. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Fabelo pri iu, kiu migris por ekkoni timon
23. Wim Jansen: La germana kaj Esperanto, Monato, 2000/04, p. 27
afrikanse:
speel
albane:
luajnë
amhare:
ጨዋታ
angle:
play
arabe:
لعب
armene:
խաղալ
azerbajĝane:
oynamaq
beloruse:
гуляць
bengale:
খেলা
birme:
ကစား
bosne:
igrati
bretone:
c'hoari (v.) 2.a seniñ
bulgare:
1. играя 2.a свири 4. играя
ĉeĥe:
hrát (si), hrát si
ĉine:
玩耍 [wánshuǎ], 扮演 [bànyǎn], 弹奏 [tánzòu], 彈奏 [tánzòu], 游戏 [yóuxì], 游戲 [yóuxì]
dane:
spille
estone:
mängida
eŭske:
jolastu
filipine:
maglaro
france:
jouer
galege:
xogar
germane:
spielen 2.b aufführen 3. vorspielen, vormachen
guĝarate:
રમવા
haitie:
jwe
haŭse:
wasa
hinde:
खेलने
hispane:
jugar 1. jugar 2.a tocar (un instrumento) 2.b actuar 3. escenificar 4. jugar, apostar
hungare:
játszik
igbe:
igwu egwu
indonezie:
1. bermain 2. memainkan 3. mempermainkan
irlande:
imirt
islande:
spila
japane:
遊ぶ [すさぶ]
jave:
muter
jide:
שפּילן
jorube:
mu ṣiṣẹ
kanare:
ಆಡಲು
kartvele:
ითამაშეთ
kazaĥe:
ойын
kimre:
chwarae
kirgize:
ойноо
kmere:
លេង
koree:
재생
korsike:
ghjucà
kose:
umdlalo
kroate:
igrati
kurde:
bazî
latine:
fabula
laŭe:
ຫຼິ້ນ
litove:
žaisti
makedone:
игра
malagase:
milalao
malaje:
bermain
malajalame:
കളി
maorie:
te tᗑkaro
marate:
प्ले
monge:
ua si
mongole:
тоглох
nederlande:
spelen 1. zich vermaken 2.a bespelen 2.b opvoeren 3. zich voordoen als 4. speculeren
nepale:
खेल
njanĝe:
kusewera
okcidentfrise:
toanielstik
panĝabe:
ਖੇਡਣ
paŝtue:
ولوبوي
pole:
1. bawić się, grać 2.a grać (na instrumencie muzycznym) 2.b grać (rolę), odgrywać (rolę) 3. grać 4. grać, obstawiać (np. zakłady), spekulować (np. na giełdzie)
portugale:
1. brincar 2.a tocar (instrumento musical) 2.b atuar 4. apostar, especular
ruande:
gukina
ruse:
играть
samoe:
taaalo
sinde:
راند
sinhale:
නාට්යයේ
skotgaele:
a ‘cluich
slovake:
hrať, hrať si 1. hrať sa
slovene:
igrajo
somale:
ciyaaro
ŝone:
tamba
sote:
bapala
sunde:
ulin
svahile:
kucheza
taĝike:
бозӣ
taje:
เล่น
tamile:
விளையாட
tatare:
уйнау
telugue:
ప్లే
tibete:
རྩེད་མོ་རྩེ་
tokipone:
2.a kalama
ukraine:
грати
urdue:
ادا
uzbeke:
o’yin
vjetname:
chơi
zulue:
udlale

ludo

1.
Ago ludi; aparta speco de tiu ago: tri aŭ kvar ludkartaroj […] aranĝita por ludo [24]; la ludo de la fluto Fab3 ; ĝui la ludon [25]; oran globon [ŝi] ĵetis supren kaj kaptis, tio estis ŝia plej amata ludo [26]; kolektiĝis grandaj amasoj antaŭ la lokoj de ludoj, kie faris spektaklojn la dresistoj de bestoj [27]; pasis neniu tago sen ludoj, festenoj, triumfaj procesioj [28]; [ili] estis miaj kamaradoj de ludo [29]; li taŭgas nek por studo, nek por ludo PrV ; en ŝerco kaj ludo ofte sidas aludo PrV ; pro vorta ludo li eĉ patron ne domaĝas PrV ; ludo de kato kaj muso [30]; pano kaj ludoj [31]; someraj olimpiaj ludoj [32]; duono de la gastaro sidis jam ĉe la ludotabloj [33]; la valoro de la akcioj de dek firmaoj altiĝis je 700 % en borsaj ludoj [34]. ĉu la tutaĵo estis kaj estas nur ludo de la hazardo [35]?
2.
Maniero laŭ kiu oni ludas: bela ludo de la orgeno, de la orkestro; malbona ludo de aktoro; la glacia ludo de la prudento [36]; ĝi estis malfacila kaj tamen aspektis kiel infana ludo (facila), kvazaŭ la arĉo nur simple kuradis tien kaj reen super la kordoj [37]. VD:rolo
3.
Tuto da ŝancoj aŭ atutoj, pri kiuj oni disponas: mieno fiera al ludo mizera PrV .
afrikanse:
wedstryd
albane:
ndeshje
amhare:
ግጥሚያ
angle:
game
arabe:
مباراة
armene:
զույգ
azerbajĝane:
oyunu
beloruse:
гульня
bengale:
ম্যাচ
birme:
မီးခြစ်
bosne:
meč
bretone:
c'hoari (ak.)
ĉeĥe:
hra
ĉine:
游戏 [yóuxì], 遊戲 [yóuxì], 博弈 [bóyì], 摴 [shū]
dane:
kamp
estone:
mäng
eŭske:
partidu
filipine:
pagtutugma
france:
jeu mieno fiera al ~o mizera: faire contre mauvaise fortune bon cœur.
galege:
xogo
germane:
Spiel 1. Aufführung 2. Spielweise infana ~o: Kinderspiel. 3. Blatt (Spiel) mieno fiera al ~o mizera: Gute Miene zu bösem Spiel.
guĝarate:
મેચ
haitie:
matche ak
haŭse:
wasa
hinde:
मैच
hispane:
juego
hungare:
játék mieno fiera al ~o mizera: jó képet vág a rossz játékhoz.
igbe:
egwuregwu
indonezie:
permainan
irlande:
cluiche
islande:
leikurinn
japane:
マッチ
jave:
permainan
jide:
גלייַכן
jorube:
baramu
kanare:
ಪಂದ್ಯದ
kartvele:
მატჩი
kazaĥe:
матч
kimre:
gêm
kirgize:
мелдеш
kmere:
ការប្រកួត
koree:
경기
korsike:
scintilla
kose:
umdlalo
kroate:
susret
kurde:
wekwî
latine:
par
latve:
mačs
laŭe:
ຄໍາວ່າ
litove:
rungtynės
makedone:
натпревар
malagase:
lalao
malaje:
perlawanan
malajalame:
മത്സരം
malte:
logħba
maorie:
ᘝrite
marate:
सामना
monge:
kev ua si
mongole:
Хүсч байгаа эд зүйлс
nederlande:
spel
nepale:
खेल
njanĝe:
machesi
okcidentfrise:
wedstriid
panĝabe:
ਮੈਚ
paŝtue:
لوبه
pole:
gra
ruande:
guhuza
ruse:
игра
samoe:
fetauiga
sinde:
ميچ
sinhale:
තරගය
skotgaele:
matches
slovake:
hra
slovene:
tekma
somale:
ciyaar
ŝone:
mutambo
sote:
a bapisoa
sunde:
pertandingan
svahile:
mechi
taĝike:
бозии
taje:
การแข่งขัน
tamile:
போட்டியில்
tatare:
матч
telugue:
మ్యాచ్
tibete:
རྩེད་མོ་
ukraine:
матч
urdue:
میچ
uzbeke:
o’yin
vjetname:
trận đấu
zulue:
nomdlalo

ludema

Ema al ludoj kaj amuzoj: li forigis la oficirojn drinkemajn kaj ludemajn [38]; Ivar Arosenius […] estis ludema, ŝajne facilhumora tipo de artisto [39]; ludema itala socio [40]; (figure) ludema buklo de ŝia kaŝtankolora hararo falis sur ŝian glatan frunton [41].
38. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro V
39. F. Szilágyi: Antaŭ la hejma altaro, Norda Prismo, 1956:6, p. 246a-249a
40. Monato, Roberto Pigro: Ludema Italio, 2012
41. Julian Modest: Vetiha, Monato, 2001/02, p. 26
angle:
sportive, playful
beloruse:
гульлівы, юрлівы
ĉeĥe:
hravý
ĉine:
玩闹 [wánnào], 玩鬧 [wánnào], 貪玩 [tānwán], 贪玩 [tānwán]
france:
joueur (adj.)
germane:
verspielt, spielwütig
hispane:
juguetón
japane:
遊び好きな [あそびすきな]
pole:
zabawowy, rozrywkowy
slovake:
hravý
ukraine:
грайливий

ludilo

SPO Objekto, per kiu oni (aparte infanoj) ludas: en la postporda ĉambro kuŝis […] ĉiuj ŝiaj ludiloj [42]; turbo kaj pilko kuŝis inter aliaj ludiloj [43]; Elizo […] ludis kun verda folio, ĉar aliajn ludilojn ŝi ne havis [44]; (figure) al la virino ili diras: estu ludilo, servu kiel amuzilo al la viroj Marta ! (figure) eble li rigardis min ludilo por momenta distro [45]. ludiloj
angle:
toy, toy, plaything
beloruse:
цацка
bretone:
c'hoariell
ĉeĥe:
hračka
ĉine:
玩具 [wánjù], 玩意 [wányì], 玩物 [wánwù], 玩偶 [wánǒu], 玩意儿 [wányìr], 玩意兒 [wányìr]
france:
jouet
germane:
Spielzeug
hispane:
juguete
hungare:
játékszer
indonezie:
mainan
japane:
遊具 [ゆうぐ], おもちゃ
nederlande:
stuk speelgoed
pole:
zabawka
portugale:
brinquedo
ruse:
игрушка
slovake:
hračka
ukraine:
забавка, іграшка

antaŭludi

(tr)
(malofte)
Ludi antaŭ publiko: la tridek-kvaran fojon estis antaŭludita al ili la sama peco, sed ili ĉiam ankoraŭ ne konis ĝin perfekte [46]. SIN:enscenigi
angle:
play before an audience
beloruse:
граць на публіку
bretone:
c'hoari (dirak arvesterien)
ĉine:
[xì], 戲 [xì], 上台 [shàngtái], 上台表演 [shàngtáibiǎoyǎn], 公共馬車業 [gōnggòngmǎchēyè], 公共马车业 [gōnggòngmǎchēyè], 演出 [yǎnchū], 演 [yǎn]
france:
jouer (devant un public)
germane:
vorspielen, aufführen, inszenieren
hispane:
jugar (ante un público)
hungare:
eljátszik (közönség előtt)
pole:
odgrywać

forludi

Elspezi tute, perdi per ludado: vi povas elspezi monon por regali knabinojn, […] rajtas forludi vian monon, ĉion vi rajtas [47]; kio ankoraŭ restis al mi, post kiam mi forludis mian nomon kaj la hejmlandon [48]? ili eble jam forludis kaj monerigis ĉion, kion ili povis savi [49]. VD:disipi, fordiboĉi
beloruse:
прайграваць (грошы)
germane:
verspielen, vertändeln, verschleudern

antaŭludo

(malofte)
Io, kio antaŭas ludon: (figure) la voĉoj de dioj, nevideblaj manoj, homo martirata per bolanta peĉo, tio estis nur antaŭludoj! [50]; antaŭlude, oni ĵetas rapidan rigardon al la situo kaj historio de Roterdamo [51]. VD:preludo
angle:
pregame
beloruse:
разьмінка, прэлюдыя
bretone:
rakc'hoari
ĉine:
前奏 [qiánzòu], 序幕 [xùmù]
france:
prélude, entrée en matière, hors d'œuvre (entrée en matière)
germane:
Vorspiel
hispane:
preparativos, entrada en materia
hungare:
előjáték
pole:
wstęp, gra wstępna (erot.)
ukraine:
розминка (перед грою)

baskulludo

1.
SPO Infana ludo per baskulo.
2.
POL Politika manovro, kiu konsistas en la alterna favorado de jen unu, jen alia el la du inter si malamikaj partioj, landoj ktp.
angle:
1. seesaw, teeter-totter 2. waffling
beloruse:
1. гушканьне 2. палітычныя манэўры, лавіраваньне (у палітыцы)
ĉeĥe:
dětská dvouramenná houpačka
ĉine:
1. 压板 [yàbǎn], 壓板 [yàbǎn], 翘翘板 [qiàoqiàobǎn], 翹翹板 [qiàoqiàobǎn], 跷跷板 [qiāoqiāobǎn], 蹺蹺板 [qiāoqiāobǎn], 翘板 [qiàobǎn], 翹板 [qiàobǎn] 2. 摆来摆区 [bǎiláibǎiqū], 擺來擺區 [bǎiláibǎiqū]
france:
jeu de bascule
germane:
1. Wippe 2. Wechselspiel, Hin und Her
hispane:
1. balancín, columpio 2. alternancia política prepactada
hungare:
1. libikóka 2. hintapolitika
japane:
シーソー遊び [シーソーあそび]
slovake:
1.detská hra s hojdačkou, 2.politický manéver alternáciou priazne
ukraine:
гойдання, загравання

ĉampionludo

Konkurso, sportludoj kun la celo eltrovi ĉampionon: tuteŭropa ĉampionludo [52]; la piedpilka klubo Juventus […] gajnis sennombrajn ĉampionludojn kaj pokalojn [53].
angle:
championship
beloruse:
чэмпіянат
ĉine:
錦標賽 [jǐnbiāosài], 锦标赛 [jǐnbiāosài], 冠军赛 [guànjūnsài], 冠軍賽 [guànjūnsài]
germane:
Meisterschaft

finludo

SPO La lasta decida ludo de konkurso: finludanto; en la Olimpia stadiono la du lastaj kvalifikitaj skipoj faros la finludon [54]; la kongreslando kompreneble partoprenis en la finludo [55].
54. Ignacio Ramonet: Planedo piedpilko, Le Monde Diplomatique en Esperanto, jun 2006
55. Ronaldo ludos en la Esperanto-teamo, Libera Folio, 2018-04-01
angle:
fin~anto: finalist.
beloruse:
фінал (спартовай гульні)
ĉeĥe:
finále
ĉine:
决赛 [juésài], 決賽 [juésài]
france:
fin~anto: finaliste.
germane:
Finale, Endrunde, Endspiel, Endausscheidung fin~anto: Finalist.
japane:
フィナーレ, 最終楽章 [さい終楽章], 終曲 [しゅうきょく], 決勝戦 [けっしょうせん]
katalune:
final
slovake:
dohra
ukraine:
фінал, заключна частина

flugludilo

SPO Kajto, ludaviadilo ks: li faradis flugludilojn el spesmilaj banknotoj, kaj en la lagon li ĵetadis orajn monerojn anstataŭ ŝtonetoj [56].
angle:
kite
beloruse:
паветраны зьмей
bretone:
sarpant-nij
ĉeĥe:
drak, létající hračka
ĉine:
風箏 [fēngzhēng], 风筝 [fēngzhēng], 紙鷂 [zhǐyào], 纸鹞 [zhǐyào], 鳶 [yuān], 鸢 [yuān]
france:
cerf-volant (jouet, instrument)
germane:
Drachen (Spielzeug)
hispane:
cometa
hungare:
sárkány (játék)
indonezie:
layang-layang, layangan
pole:
latawiec
ruse:
воздушный змей
slovake:
šarkan (papierový), drak, lietajúca hračka

glitŝtonludo

SPO Surglacia sporto en kiu ludantoj glitigas pezajn ŝtonojn kiom eble proksimen al celloko: mi televidile rigardis olimpikan glitŝtonludon [57].
57. J. Jonikima: Gravede, Du nudaj amikinoj, 2010-02-27
angle:
curling
beloruse:
кёрлінг
ĉine:
冰壶 [bīnghú], 冰壺 [bīnghú]
france:
curling
germane:
Curling
hispane:
curlin (como la petanca sobre hielo)
japane:
カーリング
pole:
curling

hazardludo, hazarda ludo

SPO Ludo, en kiu gajno aŭ malgajno dependas de neantaŭvideblaj, hazardaj okazaĵoj: enspezo el hazardludo konsistigas 30-50 % de la financa enspezo de Makao [58]; litovoj per hazardludoj perdis ĉirkaŭ 38 milionojn da eŭroj [59]. VD:vetludo
58. Zhang Meizhi: Vizito al Makao (4), El Popola Ĉinio, 1999-11
59. Monato, last: Veto-peto, 2006
angle:
game of chance
beloruse:
азартная гульня
ĉeĥe:
hazardní hra
ĉine:
賭博 [dǔbó], 赌博 [dǔbó], 幸运游戏 [xìngyùnyóuxì], 幸運遊戲 [xìngyùnyóuxì], 抽奖游戏 [chōujiǎngyóuxì], 抽獎遊戲 [chōujiǎngyóuxì], 碰运气的游戏 [pèngyùnqideyóuxì], 碰運氣的遊戲 [pèngyùnqideyóuxì], 賭 [dǔ], 赌 [dǔ]
france:
jeu de hasard
germane:
Glücksspiel
hispane:
juego de azar
indonezie:
judi
japane:
運まかせの勝負事 [うんまかせのしょうぶごと], さいころ勝負 [さいころしょうぶ], ばくち, 賭博 [とばく]
pole:
gra hazardowa
slovake:
hazardná hra
ukraine:
азартна гра

ĵetludo

SPO Ludo aŭ sporto, en kiu oni provas lerte, precize ĵeti objektojn: li ofte distris sin per ĵetringoj, sagetoj, bastoncela pafado, globludo, kegloj kaj aliaj trankvilaj ĵetludoj [60].
60. J. R. R. Tolkien, trad. C. Gledhill: La Hobito, 2005
france:
jeu de lancer
germane:
Wurfspiel

kartludi

Ludi per ludkartoj: ĉio alia en la bieno pro drinkado kaj kartludado forte malkreskis Fab3 ; la diablo, vidinte la unuan fojon la Biblion, volis krei karikaturaĵon, kiu estus simila al ĝi, kaj tiam li elpensis la kartludadon Fab3 ; je la fino de la leciono ĉiuj elkuras por kartludi [61]; Anna Sergeevna majstre kartludis [62]; ŝatantoj de kartludoj tutmonde ne mankas [63].
61. Monato, Roberto Pigro: Ĉiam pli malalten, 2011
62. I. S. Turgenjev, trad. Kazimierz Bein: Patroj kaj filoj, ĉapitro 16a, p. 89a
63. Monato, Roberto Pigro: Trufludo, 2014
angle:
play cards
beloruse:
гуляць у карты
bretone:
c'hoari kartoù, c'hoari ar c'hartoù
ĉeĥe:
hrát karty
ĉine:
打牌 [dǎpái], 玩牌 [wánpái]
france:
jouer aux cartes
germane:
Karten spielen
hispane:
jugar a las cartas
hungare:
kártyázik
indonezie:
bermain kartu
pole:
grać w karty
ruse:
играть в карты
slovake:
hrať karty
tibete:
ཤོ་སྦག་རྩེ་
ukraine:
грати в карти

paciencludo, paciencoludo

1.
(figure) Tre detaleca tasko postulanta multan paciencon: trovi elementojn estas paciencludo [64].
2.
SPO Kartludo por unu ludanto, kies celo estas aranĝi kartojn laŭ difinitaj reguloj: klondiko estas paciencludo [65]; paciencludo bonsolviĝis, bone rezultis [66]; paciencludo fiaskis [67]. SIN:ermitludo
64. Trovi elementojn estas paciencludo - Scivolemo
65. Klondiko
66. Н.Ф.Дановский: Вводное слово в искусство перевода, Глава 1. Лексическое Соответствие
67. Н.Ф.Дановский: Вводное слово в искусство перевода, Глава 1. Лексическое Соответствие
angle:
2. solitaire
beloruse:
пасьянс
bulgare:
2. пасианс
ĉeĥe:
2. pasiáns
ĉine:
2. 独立钻石 [dúlìzuànshí], 獨立鑽石 [dúlìzuànshí]
dane:
2. kabale
finne:
2. pasianssi
france:
2. pacience
germane:
1. Geduldsspiel 2. Patience
hispane:
2. solitario
itale:
2. solitario
pole:
2. pasjans
portugale:
2. paciência
ruse:
2. пасьянс
svede:
2. patiens
ukraine:
пасьянс

provludi

TEAMUZ Ludi teatraĵon aŭ muzikpecon sen publiko, por spertiĝi kaj plibonigi la ludadon: [ni] estis vokitaj hieraŭ posttagmeze, post la provludo, en la oficejon de la direktoro, sinjoro Hadda [68]; tamburritmaj provludoj okazas la 6an kaj 5an dimanĉojn [69]; li […] kune kun mi iris al la pupteatra trupo por rigardi ilian lernadon kaj provludon [70].
angle:
rehearse, practice, practise
beloruse:
рэпэтаваць, граць на пробу
bretone:
pleustriñ (c'hoariva, sonerezh) prov~o: pleustradenn (c'hoariva, sonerezh).
ĉeĥe:
zkoušet (hru)
ĉine:
操練 [cāoliàn], 操练 [cāoliàn], 練習 [liànxí], 练习 [liànxí], 排練 [páiliàn], 排练 [páiliàn]
france:
répéter (une représentation) prov~o: répétition (d'une représentation).
germane:
proben
hispane:
jugar de prueba, ensayar
hungare:
próbál (előadást)
pole:
grać próbę
ruse:
репетировать
slovake:
skúšať (hru)
ukraine:
репетирувати, проводити репетицію

rolludo

SPO Ludo en kiu ludantoj kunkreas rakonton, surprenante respektivajn rolojn en ĝi: [la] kursanaro deziras enscenigi rolludojn bazitajn, pli-malpli, sur la dramoj en la libro [71]; Cantr II estas interreta rolludo, kiu havas celon simuli socion [72].
71. Monato, Donald Broadribb: Sukcesoplena, ŝercoplena kaj tre malkutima, 2007
72. -: Ludoj, Aktuale.info, [vidita en 2012]
angle:
RPG, role-playing game
beloruse:
ролевая гульня
ĉine:
角色扮演 [juésèbànyǎn]
france:
jeu de rôle
germane:
Rollenspiel
hispane:
juego de rol
pole:
gra fabularna

seksludi

(ntr)
Sekse ludi, erotike inciteti: ŝi […] perceptis en si inklinon longe seksludi kun ĉi tiu junulo [73]; urogaloj maloftiĝis pro tio, ke ĉiam pli rare ili trovas taŭgajn lokojn por siaj printempaj seksludoj [74].
73. C. Piron: Ĉu ŝi mortu tra-fike?, 1982
74. Monato, Saliko: Ĉasado, 2013
angle:
engage in sexual play
beloruse:
займацца сэксуальнымі забавамі
france:
batifoler (sexuellement), lutiner
hispane:
juguetear (sexualmente)

seksludilo

Objekto uzata en seksumado: nur 14 elcentoj de la francoj, kiuj seksumas, uzas seksludilojn [75].
75. G. Armide: Pariza Ventro, 3, 2012-04-25
angle:
sex toy
beloruse:
сексуальная цацка
ĉine:
情趣用品 [qíngqùyòngpǐn], 情趣玩具 [qíngqùwánjù], 健慰器 [jiànwèiqì]
france:
jouet sexuel, sex-toy
germane:
Sexspielzeug
hispane:
juguete sexual, juguete erótico
pole:
zabawka erotyczna, seks-zabawka

sportludo

SPO Ludforma konkuro en kiu la partoprenantoj strebas per konvencia ludilo (plej ofte, pilko) trafi konvencian celon (ekz-e golejon): el la sportludoj, plej popularaj en Ruslando estas la pilkoludoj, precipe la piedpilko; li festis kun kamaradoj venkon en sportludo [76]; la plejparto de la glitŝtonludantoj loĝas en Kanado, kie multaj opinias ke ĝi estas la nacia sportludo [77]; ringo estas pola sportludo […], en kiu oni ĵetas guman ringon kaj celas trafi kontraŭan kampon [78].
SUP:sporto
beloruse:
спартовая гульня
ĉine:
体育类游戏 [tǐyùlèiyóuxì], 體育類遊戲 [tǐyùlèiyóuxì]
germane:
Sportspiel
perse:
بازی ورزشی
ruse:
спортивная игра

strategiludo, strategia ludo

SPO Ludo kiu postulas de ĉiu ludanto planadon kaj enkalkulon de la decidoj de aliaj ludantoj: en la strategiludo „Command and Conquer Generals“, Usono kaj Ĉinio, fariĝinte amikaj nacioj, batalas kune [79].
79. T. Fortin, trad. V. Lutermano: La milito alirebla por ĉiuj, le Monde diplomatique, 2007-07
angle:
strategy game
beloruse:
стратэгія (гульня)
ĉeĥe:
stolní hra imitující válečnou bitvu
ĉine:
战略游戏 [zhànlüèyóuxì], 戰略遊戲 [zhànlüèyóuxì]
france:
jeu de stratégie
germane:
Strategiespiel
hispane:
juego de estrategia
indonezie:
permainan strategi
pole:
gra strategiczna
slovake:
strategická hra

tabloludo, surtabla ludo

SPO Ludo taŭga por ludi sur tablo aŭ simila surfaco, ekzemple per ludtabulo, kartoj, ĵetkuboj, k.s.: se nek la naĝejo nek la oficialaj programeroj plaĉis al oni, eblis ĉiam lerni ludi novan tabloludon [80]; [en la gufujo] haveblas teo kaj oni ofte ludas tabloludojn [81]; la nunaj surtablaj ludoj proponas multajn temojn por la tuta familio: regi la fervojan entreprenon, estri piratan boaton, intrigi en la XVIa Hispanio [82].
Rim.: Tabloludoj inkludas plurajn similajn grupojn de ludoj. Ekzemple tabulludojn, kartludojn, ĵetkubajn ludojn, surtablajn rolludojn, k.s.
80. Antonia Montaro: June kaj kune en Badajoz, Kontakto
81. IJK2020-teamo: IJK – Kio, kia kaj kiel?
82. -: Jeux, 2005
angle:
tabletop game
beloruse:
настольная гульня
ĉeĥe:
stolní hra
france:
jeu de société
germane:
Gesellschaftsspiel
hispane:
juego de mesa
nederlande:
gezelschapsspel
slovake:
stolná hra

tabulludo

SPO Ludo en kiu oni uzas ordinare pecojn (ŝtonetojn, diskojn, figuretojn, bastonetojn...), kiujn oni movas sur tabulo aŭ desegnita spaco: se vin interesas la klasika azia strategia tabulludo goo, mi rekomendas ludi interrete ĉe KGS [83]; tabulludoj kun nomoj kiel „Batalo por Karelio“ kaj „Lukto por nutrovaroj“ [84]. SUP:tabloludo
83. R. Williams: Goo, [vidita en 2012]
84. Monato, Saliko: Ludilmuzeo de Helsinko, 2011
angle:
board game
beloruse:
гульня на дошцы
ĉine:
桌游 [zhuōyóu], 桌遊 [zhuōyóu], 棋盘游戏 [qípányóuxì], 棋盤遊戲 [qípányóuxì]
france:
jeu de société (sur échiquier ou analogue)
germane:
Brettspiel
japane:
ボードゲーム
nederlande:
bordspel
pole:
gra planszowa, planszówka

vetludi

(x)
Riski la ŝancojn pri gajno aŭ perdo: vetludi por 8 [85]; Li trompis sian edzinon, Ii vetludis, mensogis kaj partoprenis ne enordaj komercaj aferoj. [86]; Laŭ la Stokholmaj gazetoj unu el la plej altnivelaj aranĝoj de la kongreso estis la literatura vespero (ĵaude), kie amatoraj esperantistoj sukcese vetludis kun profesian artistoj, muzikistioj kun deklamantoj. [87]; Li bonege parolis la parizan lingvon tiu Ruso, tial ke dum pluraj jaroj li ŝoforis taksion antaŭ ol esti forpelita pro kokainafero en Bezons, kaj finfine li vetludis sian veturilon je zanzi-ludo kun kliento en Biarritz kaj perdis ĝin. [88];
85. Wim Jansen: La germana kaj Esperanto, Monato, 2000/04, p. 27
86. Eric Walker: EABNetNews, Mar 2007, La viro Schindler
87. Eric Walker: Esperanto: Internacia Revuo eldonata de Universala Esperanto-Asocio (Jar XXX, Num 408-9), Aŭg-Sep 1934, p 8, XXVI-a Universala Kongreso de Esperanto Stokholmo sub Stelaj Standardoj
88. Louis-Ferdinand Celine (tr. Armela LeQuint kaj Ĵak Le Puil): Vojaĝo Ĝis Noktofino (ISBN 1-59569-022-0), Mondial (Novjorko) 2005, p 166
angle:
bet (tr), gamble (tr)
beloruse:
рабіць стаўку (у азартнай гульн), гуляць на грошы
ĉine:
签赌 [qiāndǔ], 簽賭 [qiāndǔ]
japane:
賭博をする [とばくをする], 賭け事をする [かけことをする]

vetludo, monludo

SPO Ludo pri kies rezulto oni vetas, precipe vetas monon: vetludo je danĝere altaj sumoj [89]; paĉinko oficiale ne estas vetludo [90]; estas notitaj la rezultoj de preskaŭ ĉiuj piedpilkaj vetludoj [91]. VD:hazardludo
89. Monato, Saliko: En fremda lando, 2006
90. Monato, Isikawa Takasi: Kanibalismo - kaj kazinoj, 2014
91. S. Engholm: Vivo vokas, 1946
angle:
betting game, gamble, gambling
beloruse:
азартная гульня, гульня на грошы
ĉine:
[dǔ], 赌 [dǔ]
france:
jeu d'argent, pari (jeu)
germane:
Glücksspiel
hispane:
juego de apuestas
indonezie:
judi
japane:
賭博 [とばく]
pole:
gra hazardowa

videludo, videoludo

KINSPO Interaga ludo, en kiu la okazaĵojn prezentas surekranaj videaj bildoj: regilo de videoludo […] por 10-minuta preskaŭ senspira batalo [92]; la videludindustrio ne kuraĝis defii la malpermeson de videludoj, kiuj enhavas seksumaĵojn [93].
92. Monato, Jozefo Lejĉ: Reala premio en nereala matĉo, 2013
93. M. Rauhamaa: Kompleta klarigo..., soc.culture.esperanto, 2002-01-04
angle:
video game
beloruse:
відэагульня
ĉine:
电玩 [diànwán], 電玩 [diànwán]
france:
jeu vidéo
germane:
Videospiel
hispane:
videojuego
indonezie:
permainan video
japane:
ビデオゲーム
pole:
gra video

vortludo

1.
SPO Ludo en kiu ludantoj devas diveni, kombini, elfari vortojn el literoj aŭ responde al demandoj, ekzemple skrablo, krucvortenigmo...: Vorto-Mozaiko […] kiu estis kreita de Nisikawa Sirosi kaj Serizawa Kiyosi de la Tokio Esperanto-Kooperativo […] estas vortludo kiu ekzistas nur en Esperanto [94]. SUB:ŝarado
2.
LIN Ŝerco kiu amuzas per eluzo de similsoneco, dusenceco aŭ aliaj vort-apartaĵoj, ekz. LA-STRANGA-BUTIKO ‐ LAST-RANGA-BUTIKO (vd kalemburo) [95]; la aŭtoroj volonte uzas vortludojn – ofte netradukeblajn [96]; plej ofte oni ne povas perfekte traduki vortludojn de unu lingvo al alia Plumamikoj ; plaĉa vortolirlado, rimoj kaj superrimoj foje belaj, trafaj vortludoj, indaj aliteracioj [97].
94. Vikipedio, Vorto-Mozaiko, 2009-12-11
95. R. Schwartz: La stranga butiko, 1931
96. Monato, Nina Korĵenevskaja-Gouriou: Kial lundo ekas sabate?, 2006
97. Monato, Antonio Valén: Ĉu Ertl provizore stilekzercas?, 2005
angle:
word play, pun, play on words, word game
beloruse:
гульня слоў
ĉeĥe:
hra se slovy, slovní hříčka
ĉine:
双关语 [shuāngguānyǔ], 雙關語 [shuāngguānyǔ], 双关 [shuāngguān], 雙關 [shuāngguān], 押韵 [yáyùn], 押韻 [yáyùn], 捣结实 [dǎojiēshi], 搗結實 [dǎojiēshi], 文字游戏 [wénzìyóuxì], 文字遊戲 [wénzìyóuxì], 用双关语说服 [yòngshuāngguānyǔshuōfú], 用雙關語說服 [yòngshuāngguānyǔshuōfú], 說俏皮話 [shuōqiàopíhuà], 说俏皮话 [shuōqiàopíhuà], 說雙關語 [shuōshuāngguānyǔ], 说双关语 [shuōshuāngguānyǔ]
france:
1. jeu linguistique 2. jeu de mot
germane:
Wortspiel
hispane:
1. juego lingüístico 2. juego de palabras
indonezie:
2. permainan kata
japane:
言葉遊び [ことばあそび], しゃれ, 地口 [じぐち]
pole:
1. gra słowna 2. gra słów
slovake:
slovná hračka
ukraine:
гра слів, словесна гра

administraj notoj

baskul~o: Mankas dua fontindiko.
baskul~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.