*cert/a PV

*certa

1.
Nedubanta: mi faros al vi solidan batadon, pri tio estu certa [1]; per mano certa vi devas montri tiun, kiu estas kondamnita [2]; mi estis tute certa, ke min atendas turmentoj kaj martireco, kaj tial mi prenis venenon [3]; vi ne estis certa, ĉu vi revenos de tie [4]; [tion] li diris per voĉo, en kiu sonis certa decideco Marta ; mi estas certa ke la Esperantistoj alte taksos la gravecon de tiu ĉi fakto [5]. SIN:konvinkita
2.
Nedubebla: unu afero estas por mi certa, ke […] [6]; tio estas al ili certa signo de pereo [7]; mia edzo alportos por vi el la morgaŭa kunsido jam certan sciigon Marta ; certaĵo kaj leĝo kiel amen en preĝo PrV . SIN:senduba
3.
Tia, ke oni ne povas perdi aŭ eviti ĝin; garantiita: vi timos tage kaj nokte, kaj vi ne estos certa (sekura) pri via vivo [8]; konduki soldatojn al certa (nepra, neevitebla) morto [9]; vi trafis riĉon, kaj certa estas via gloro [10]; la suverenoj […] preferas la fremdulojn, kies regateco ŝajnas al ili pli certa [11]; speciala leĝo garantios al Esperanto tute certan vivon kaj uzatecon kaj plenan sendanĝerecon kontraŭ ĉiuj personaj kapricoj [12]; konkordo estas la plej certa garantio de senduba sukceso [13]; mi ne intencis riski la certan kvietecon, kiun mi ĝuis, por provi procesan revizion, kies konsekvenco aperis duba [14]. SIN:deviga, sendanĝera, sekura
4.
(nur antaŭ substantivo) Difinebla sed ne difinita, ĉar oni ne volas aŭ ne bezonas difini: prokrastita ĝis certa tempo [15]; li sciigis, ke ekzistas certa rimedo, por refortigi kaj resanigi la suferanton [16]; [li] migris […] sen halto kaj ripozo, ― nur tiam, kiam li atingis la ĉarmegan urbon Nurenbergon, li denove akiris certan trankvilecon, li povis resti [17]; en certa rilato por mi efektive komenciĝis nova vivo [18]; pasos certa nombro da jaroj, kaj ĉio ŝanĝiĝos kaj boniĝos [19]; la internan ideon [ili] aprobas […] nur ĝis certa grado [20].
Rim.: Zamenhof skribas: „Krom sia ĉefa senco, la vorto ‚certa‘ havas ankoraŭ la sencon de ‚iu‘ (ne en la senco de ‚kiu ajn‘, sed en la senco de ‚iu difinita‘)“ LR . Pli bone estas en tiu senco uzi la esprimojn iu, ia aŭ kelka, ioma, por eviti konfuzon kun la sencoj 1, 2 kaj 3.
1. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Malgranda Niko kaj granda Niko
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Historio
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Juda knabino
4. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro VIII
5. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aŭgusto 1908
6. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XI
7. La Nova Testamento, Filipianoj 1:28
8. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 28:66
9. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XX
10. Volter, trad. Eugen Lanti: Kandid aŭ la optimismo, Ĉapitro II
11. Volter, trad. Eugen Lanti: Kandid aŭ la optimismo, Ĉapitro XV
12. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Antaŭparolo
13. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aŭgusto 1910
14. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Dektria
15. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Daniel 11:27
16. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Folio el la ĉielo
17. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Sub la saliko
18. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Peco da perlovico
19. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
20. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Nefermita letero al s-ro de Beaufront.
afrikanse:
sekere
albane:
sigurt
amhare:
በእርግጠኝነት
angle:
certain
arabe:
معين
armene:
որոշակի
azerbajĝane:
müəyyən
beloruse:
1. упэўнены 2. несумнеўны, пэўны, верагодны 3. непазьбежны, гарантаваны, забясьпечаны 4. пэўны, некаторы
bengale:
নির্দিষ্ট
birme:
အချို့
bosne:
siguran
ĉeĥe:
jistotný, jistý, nepochybný, nepochybující, tutový (hovor.), určitý
dane:
vis
estone:
teatud
eŭske:
zenbait
filipine:
tiyak
france:
1. sûr (convaincu), certain (convaincu), assuré (convaincu), convaincu 2. sûr (indubitable), certain (indubitable), indubitable 4. certain (quelque)
galege:
seguro
germane:
sicher, gewiss 2. zweifelsfrei 4. bestimmt
guĝarate:
ચોક્કસ
haitie:
sèten
haŭse:
wasu
hebree:
מסוים
hinde:
कुछ
hispane:
1. seguro 2. cierto 4. posible
hungare:
1. biztos, bizonyos 2. biztos, kétségtelen 4. bizonyos, meghatározott (bizonyos)
igbe:
ụfọdụ
irlande:
áirithe
islande:
víst
itale:
certo (agg.)
japane:
特定の
jave:
tartamtu
jide:
זיכער
jorube:
awọn
kanare:
ಕೆಲವು
kartvele:
გარკვეული
katalune:
1. segur 2. cert 4. (un) cert
kazaĥe:
сенімді
kimre:
penodol
kirgize:
белгилүү
kmere:
ជាក់លាក់
koree:
어떤
korsike:
di sicuru
kose:
ezithile
kroate:
sigurni
kurde:
qetî
latine:
quaedam
latve:
skaidrs
laŭe:
ສະເພາະໃດຫນຶ່ງ
litove:
tikras
makedone:
одредени
malagase:
sasany
malaje:
tertentu
malajalame:
ചില
malte:
ċerti
maorie:
etahi
marate:
काही
monge:
tej yam
mongole:
тодорхой
nederlande:
1. zeker 2. zeker 4. een zekere (ontr.)
nepale:
निश्चित
njanĝe:
ena
norvege:
1. sikker 2. sikker, viss 4. en viss
okcidentfrise:
wis
panĝabe:
ਕੁਝ ਖਾਸ
paŝtue:
د ځانګړو
pole:
1. pewny 2. pewny, niewątpliwy, bezsprzeczny 4. pewny, niejaki
portugale:
certo
ruande:
runaka
rumane:
4. sigur
ruse:
1. уверенный 2. несомненный , достоверный 4. некоторый, определённый
samoe:
nisi
sinde:
ڪجهه
sinhale:
ඇතැම්
skotgaele:
sònraichte
slovake:
istý, určitý
slovene:
nekatere
somale:
qaarkood
ŝone:
vamwe
sote:
itseng
sunde:
katangtu
svahile:
baadhi ya
taĝike:
муайян
taje:
บางอย่าง
tamile:
நிச்சயமான
tatare:
билгеле
telugue:
కొన్ని
tibete:
ངེས་པ་
ukraine:
певний
urdue:
کچھ
uzbeke:
aniq
vjetname:
nhất định
zulue:
ezithile

certe

En certa maniero: ni certe mortos [21]; se ni batalos kontraŭ ili sur ebenaĵo, ni certe venkos ilin [22]; ni certe scias, ke tiu homo estas pekulo [23]; [ŝi] fariĝis reĝino, kaj tio certe plaĉis al ŝi [24]; ne forgesu […] rigardi tra la fenestro, tiam vi certe ilin vidos [25]; suferi malsaton kaj malvarmon […] certe ne estas bagatelo [26]; se li ne estus enirinta, li certe pereus en la malbona vetero [27]; ĉio certe iros bone, ĉar li tiel varmege amas [ŝin] [28]; kiel strange ili aspektas! ili certe venas de maskobalo [29]! kiu iras sperte, iras certe PrV ; certe kiel duoble du kvar PrV VD:nepre, sendube, kredeble, verŝajne
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 13:22
22. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 20:23
23. La Nova Testamento, Johano 9:24
24. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Fajrilo
25. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Floroj de la malgranda Ida
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Elinjo-fingreto
27. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Malbonkonduta knabo
28. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
29. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
beloruse:
пэўна, несумнеўна, вядома, дакладна
ĉeĥe:
arci, jistě, jistě, nepochybně, ovšem, ovšemže, určitě, zajisté, zaručeně
france:
assurément, certainement (assurément), sans aucun doute
germane:
sicher
hebree:
בְּהֶחלֵט
hispane:
ciertamente, bien seguro
hungare:
biztosan, bizonyosan
itale:
certo (interiez., avv.), certamente
katalune:
certament, ben segur
nederlande:
zeker
norvege:
sikkert
pole:
z pewnością, zapewne, na pewno, oczywiście, owszem, jasne (pot.)
portugale:
certamente
ruse:
несомненно, конечно, верно
slovake:
iste, istotne, naisto

certeco

1.
Stato de iu, kiu ne pridubas ion: mi ne havas certecon pri tio, kion mi faradas, ĉar mi ne agas laŭ tio, kion mi volas [30]; la infanoj ĉirkaŭ li ridetas en dolĉa certeco pri la ĉielo [31]; konstati kun plena certeco [32]; ne! ŝi ekkriis kun konscio de certeco [33]; ŝia voĉo havis sonon certecan kaj trankvilan Marta ; ni povas tion ĉi antaŭvidi kun plena precizeco kaj certeco, sen ia ombro da dubo [34]; pli da okuloj pli da certecoPrV . VD:aplombo, fido, kredo
2.
Eco de io, pri kio oni ne povas dubi: la pivotoj [de la ludilo] estas eluzitaj kaj estas ne eble enmeti novajn tiamaniere, ke la muziko iru kun certeco [35]; la afero konsistas ne en rapideco, sed en certeco [36]; la britoj preferas komforte vivi sur sia muzeo-insulo kun la certeco de la pasinteco ol kun la defioj de la nuno [37]. VD:garantio, sekureco
30. La Nova Testamento, Romanoj 7:15
31. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Kupra porko
32. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Sonorilo
33. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
34. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, V
35. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, La najtingalo
36. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, VIII
37. Monato, Paul Gubbins: Ne menciu la militon, 2012
beloruse:
1.  упэўненасьць 2. верагоднасьць, несумнеўнасьць
ĉeĥe:
jistota, nepochybnost, určitost
france:
1. certitude (d'une personne), assurance (affirmation d'une certitude) 2. véracité, exactitude, certitude (d'un fait)
germane:
1. Gewissheit 2. Sicherheit
hebree:
וַדָאוּת
hispane:
certeza
hungare:
bizonyosság, biztosság
itale:
certezza
katalune:
certesa
nederlande:
1. zekerheid 2. zekerheid
pole:
1. pewność 2. pewność, wiarygodność
ruse:
1.  уверенность 2. несомненность
slovake:
istota
ukraine:
упевненість, безперечність, безсумнівність

*certigi

(tr)
1.
Aserti, ke io estas vera, certa: oni diris al ŝi: vi frenezas, sed ŝi persiste certigis, ke tiel estas [38]; [li] certigis ilin pri sia ĝojo pro la belaj koloroj [39]; ili certigis plej kategorie, ke la infano estos filo favorata de l' dioj [40]; mi povas certigi vin, ke la aranĝo de la manĝaĵoj estis bonega [41]; ŝi penis certigi al si en la animo, ke la kanteto celas ne ŝin Marta ; disputo kredigas, sed ne certigas PrV . VD:atesti, garantii, konfirmi, promesi
2.
Fari ion nedubebla, firmigi, senŝanceligi: certigi la funkciadon, seninterrompon de io, la savon de iu; certigu al la lando longan pacon [42]; ne kontentiĝu per la atesto de viaj propraj okuloj, sed certigu al vi la helpon de kelkaj paroj da fremdaj [43]; certigi feliĉan sorton al siaj filoj [44]; certigi al si la posedon de [riĉaĵoj] [45]. VD:asekuri, sekurigi, zorgi2
3.
SPO En ŝakludo, fari certa la pozicion, firmigi pecon.
38. La Nova Testamento, La agoj 12:15
39. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La novaj vestoj de la reĝo
40. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XXIV
41. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Supo el kolbasaj bastonetoj
42. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro III
43. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XVIII
44. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro VI
45. Volter, trad. Eugen Lanti: Kandid aŭ la optimismo, Antaŭparolo
angle:
2. ensure 3. support
beloruse:
1. запэўніваць , пераконваць 2.  пацьвярджаць , сьведчыць 3. замацоўваць (пазыцыю)
ĉeĥe:
pojistit, ujistit, ujišťovat, zajistit (učinit jistým), zajišťovat
france:
1. assurer (certifier), affirmer (certifier), certifier 2. assurer (rendre indubitable)
germane:
sicherstellen 1. versichern 2. absichern, sichern
hebree:
לוודא
hispane:
1. certificar, confirmar 2. asegurar 3. consolidar
hungare:
1. biztosít 2. biztosít, garantál
itale:
1. assicurare (dare certezza), garantire (certificare) 2. assicurare (dare certezza) 3. consolidare (scacchi)
katalune:
1. certificar, confirmar 2. assegurar 3. afermar
nederlande:
1. verzekeren (met klem verklaren) 2. verzekeren (garanderen)
pole:
zapewniać, upewniać, poświadczać
portugale:
certificar, assegurar
ruse:
подтверждать, удостоверять 1. уверять, убеждать
slovake:
uistiť, zabezpečiť, zaistiť
tibete:
ཉེན་སྲུང་འགན་ལེན་བྱེད་པ་
ukraine:
запевняти, запевнювати, переконувати, підтверджувати, засвідчувати

malcerta, necerta

1.
Dubanta, nefirma: malcerta pri la morgaŭo [46]; min kaptis stranga, malcerta sento [47]; sendecida, malcerta pri si [48]; [paroli] per malcerta voĉo [49]; ĉar se la trumpeto donos necertan voĉon, kiu pretiĝos por batalo [50]?
2.
Dubebla, duba: la leĝeco de lia faro ne estas por mi malcerta [51]; li vidis ruinojn de la malnova Ilion, sed […] povis doni nur tre malcertajn informojn pri la lokoj [52]; ni devas kontroli malcertajn personojn [53]; ŝi denove sidas en malcerta stato [54]; esperon plibonigi vian sorton per laboro vi povas havi nur […] tre necertan Marta ! la preciza naturo de la objekto estis malcerta [55]; ili apogu sian esperon ne sur la malcertecon de la riĉo, sed sur Dion, kiu donas al ni riĉe ĉion por ĝuado [56];
46. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro LXXIII
47. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Dua Ĉapitro
48. Claude Piron: La bona lingvo, 4. Emo Difini, Emo Elvoki
49. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro XII
50. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Korintanoj 14:8
51. L. L. Zamenhof: Dua Libro de l’ lingvo Internacia, Dua Libro de l' Lingvo Internacia
52. trad. Ferenc Szilágyi: Vespera ruĝo anoncas ventegon, Eyvind Johnson
53. Monato, La stranga grupo
54. Monato, Probal Daŝgupto: Verki unu por la aliaj, 2003
55. Monato, Oliver Kim: Unua fotografaĵo de ekstersunsistema planedo, 2006
56. La Nova Testamento, I. Timoteo 6:17
beloruse:
1. няпэўны 2. няпэўны, неверагодны
ĉeĥe:
nejistý
france:
1. incertain (irrésolu), indécis (irrésolu), irrésolu 2. douteux, incertain (douteux), indécis (douteux) mal~eco: incertitude.
germane:
unsicher, ungewiss
hispane:
1. indeciso 2. incierto mal~eco: incertidumbre.
hungare:
1. bizonytalan, kételkedő 2. bizonytalan, kétséges
itale:
dubbio (agg.), incerto
katalune:
1. indecís 2. incert mal~eco: incertesa.
nederlande:
onzeker
norvege:
1. usikker 2. usikker, uviss
pole:
wątpliwy, niepewny
portugale:
incerto
ruse:
1.  неуверенный 2. неопределённый, недостоверный
slovake:
neistý
ukraine:
непевний, неймовірний, неправдоподібний

memcerta

Memfida: la rekta, memcerta sinteno […] disradiis la mesaĝon: „jen mi estas: prava, ĉampiono, kaj kun aŭtoritato“ [57]; la polico estis tiel memcerta, ke la doganisto havis neniun kialon pridubi ĝin [58]; stultuloj kaj fanatikuloj ĉiam estas tiom memcertaj, sed pli saĝaj homoj estas tiom dubplenaj [59]. VD:aplomba, fiera, malhumila, senĝena
57. Johán Valano: Ĉu li bremsis sufiĉe?, 3
58. Johán Valano: Ĉu rakonti novele?, Stefano enketas pri Ĝoja Karal
59. B. Russell, trad. C. Winterhoff: Kiu skribis tion?, soc.culture.esperanto, 2004-11-05
beloruse:
самаўпэўнены
france:
assuré (sûr de soi), sûr de soi
germane:
selbstsicher, unverblümt, gerade heraus
ukraine:
самовпевнений, самонадіяний

tutcerte

Absolute certe: tutcerte! diris Kakambo, […] mi konas la gubernion [60]; se ne ekzistus la Centro de Esploro kaj Dokumentado […] la nuna impona volumo – plia rezulto de multjara laboro – tutcerte ne povus aperi [61]; progresado, tutcerte, ne ĉiam estas egale rapida [62]; li havas onklon en Kievo? tutcerte, nenia gazeto raportis tion [63]. VD:nepre
60. Volter, trad. Eugen Lanti: Kandid aŭ la optimismo, Ĉapitro XIV
61. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Antaŭparolo
62. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Kvara Parto
63. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, 3
beloruse:
абсалютна пэўна
germane:
ganz gewiss, totsicher

administraj notoj

pri ~igi 2.: 
      La referenco al "asekuri" estas stranga de E-a vidpunkto, sed
      ĝi estas komprenebla de nacilingva vidpunkto (de/fr/en)
      kun la senco: "ne uzu ~igi kun la senco asekuri, malgraŭ
      ke estas la sama vorto en la franca, aŭ similaj vortoj
      en la germana"...
      Laŭ mi indas ĝin konservi.
      [MB]
      Ankaŭ tute sama verbo en la nl, sed mi neniam aŭdis, ke iu
      konfuzas la du.
      [PP]