*komenc/i UV

*komenci

(tr)
1.
Fari la unuan parton de afero aŭ de ago: komenci konstruon, laboron, poemon; ŝi komencis laŭte plori [1]; komencis neĝi [2]; de la plej maljuna li komencis, kaj per la plej juna li finis [3]; la popolo komencis murmuri pri sia malfeliĉo [4]; mi komencas mian parolon per tio, ke […] [5]; antaŭe intencu kaj poste komencu PrV ; juĝo komencita paciĝon ne malhelpas PrV ; kiu komencas tro frue, finas malfrue PrV ; kiu komencis kuiri, ne forkuru de l' fajro PrV ; komenci de Adamo PrV ; komencante de decembro 1906 [6]; multe komencite, malmulte plenumite PrV .
2.
(kun infinitiva objekto) Transiri en novan staton: la akvo komencis malmultiĝi [7]; provincialismoj […] kun la vastiĝado de la skribata literaturo […] komencis perdiĝi [8].
3.
Konsistigi la unuan parton de io: la libron komencas ĉapitro pri la nuntempa „lingva ĝangalo“ [9]; en granda parto de Ĉinio silabkomenca „l-“ kaj silabkomenca „n-“ estas alofonoj de unu sama fonemo [10].
SIN:ekigi, lanĉi, startigiANT:ĉesigi, finiVD:alpaŝi al, eniri vojon, entrepreni, envojigi, inaŭguri, iniciati, malfermi, veki
1. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 21:16
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 44:12
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 11:1
5. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aŭgusto 1907
6. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 2. La verkaro de Zamenhof
7. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 8:3
8. L. L. Zamenhof: Aldono al la „Dua Libro de l’ Lingvo Internacia“
9. Monato, Reinaldo Marcelo Ferreira: Interlingvistiko por ĉiuj, 2007
10. Monato, Vilhelmo Rowe : La karaktero de la ĉina lingvo kaj la sekvoj por Esperanto, 2007
afrikanse:
begin
albane:
fillimi
amhare:
ጀምር
angle:
begin, start
arabe:
1. بَدَأَ -َ بَدْءًا
armene:
սկիզբ
beloruse:
пачынаць, распачынаць, усчынаць
bengale:
শুরু
birme:
စတင်
bosne:
početak
ĉeĥe:
začít naběhnout, nastoupit, načínat, zahájit, začínat
ĉine:
俶 [chù], 昉 [fǎng], 謖 [sù], 始 [shǐ], 启 [qǐ], 起初 [qǐchū], 入手 [rùshǒu], 伊始 [yīshǐ], 朔 [shuò], 开创 [kāichuàng]
dane:
begyndelse
estone:
algus
eŭske:
hasiera
filipine:
simula
france:
commencer (tr.), amorcer (débuter), débuter (tr.), déclencher (débuter), démarrer (tr., débuter), engager (débuter), entamer (débuter), initialiser, ouvrir (débuter), mettre en route ~ante de: à partir de, depuis, dès.
galege:
inicio
germane:
anfangen, beginnen
guĝarate:
શરૂઆત
haitie:
kòmansman
haŭse:
farko
hinde:
शुरुआत
hispane:
iniciar (tr.), comenzar (debutar), debutar (tr.), abrir (debutar), poner en camino ~ante de: a partir de, después, de.
igbe:
mmalite
indonezie:
1. memulai, memulai 2. mulai 3. mengawali
internaci-signolingve:
irlande:
tús
islande:
byrja
japane:
スタート
jave:
wiwitan
jide:
אָנהייב
jorube:
ibere
kanare:
ಆರಂಭ
kartvele:
დაწყება
kazaĥe:
бастау
kimre:
cychwyn
kirgize:
баштоо
kmere:
ការចាប់ផ្តើម
koree:
시작
korsike:
partendu
kose:
ukuqala
kroate:
početak
kurde:
destpêkirin
latine:
initium
latve:
sākums
laŭe:
ການເລີ່ມຕົ້ນ
litove:
pradžia
makedone:
почеток
malagase:
nanomboka
malaje:
permulaan
malajalame:
തുടക്കം
malte:
bidu
maorie:
tīmatanga
marate:
प्रारंभ
monge:
pib
mongole:
эхлэл
nederlande:
beginnen (trans.), de spits afbijten, de eerste stap zetten ~ante de: vanaf.
nepale:
सुरु
njanĝe:
chiyambi
okcidentfrise:
start
panĝabe:
ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ
paŝtue:
پیل
pole:
zaczynać
portugale:
começar, principiar, encetar, iniciar
ruande:
gutangira
rumane:
începe
ruse:
начать, начинать
samoe:
āmata
signune:
L@24-
sinde:
شروع
sinhale:
ආරම්භයක්
skotgaele:
toiseach
slovake:
dať sa do niečoho, načať, začať
slovene:
začetek
somale:
bilowga
ŝone:
kutanga
sote:
qala
sunde:
awal
svahile:
kuanza
taĝike:
оѓоз
taje:
เริ่มต้นที่ เริ่ม
tamile:
தொடக்கத்தில்
tatare:
башлау
telugue:
ప్రారంభం
tibete:
འགོ་འཛུགས་
ukraine:
початок
urdue:
آغاز
vjetname:
bắt đầu
volapuke:
beginön
zulue:
isiqalo

*komenco

1.
Ago komenci: komenco de la konstruado FK ; ĉiu komenco estas malfacila PrV ; komenco bona ― laboro duona PrV ; venis la tempo por la komenco de la juĝo [11]; la timo antaŭ la Eternulo estas la komenco de sciado [12].
2.
La tempo, en kiu oni komencas: en la komenco Dio kreis la ĉielon kaj la teron [13]; la momento, en kiu ni ektuŝus tiun principon, estus la komenco de nia morto [14]; la maro revenis en la komenco de la mateno [15]; feston de semajnoj faru al vi en la komenco de la rikoltado [16]; de la komenco de la jaro ĝis la fino de la jaro [17]; esplorinta ĉion atente de la komenco [18]; plej granda potenco kuŝas en la komenco PrV .
3.
La loko, en kiu io komenciĝas; ĉe la rando: oriente li loĝis ĝis la komenco de la dezerto ĉe la rivero Eŭfrato [19]; la komenco de la vojo [20]; en la komenco de tia verko devas esti presita […] DL ; en la komenco de tiu ĉi ĉapitro FK ; vokaloj en la komenco […] de vorto FK .
11. La Nova Testamento, I. Petro 4:17
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 1:7
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 1:1
14. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Antaŭparolo
15. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 14:27
16. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 34:22
17. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 11:12
18. La Nova Testamento, Luko 1:3
19. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Kroniko 5:9
20. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 40:19
angle:
beginning, start
beloruse:
пачатак
ĉeĥe:
počátek, zahájení, zavedení, začátek
ĉine:
初 [chū], 始 [shǐ], 开始 [kāishǐ], 朔 [shuò], 开端 [kāiduān], 肇 [zhào], 开局 [kāijú], 昉 [fǎng]
france:
commencement, début, départ (début), entrée (début), origine (début), ouverture (début)
germane:
Anfang, Beginn
hispane:
comienzo, debut, partida (debut), entrada (debut), origen (debut), apertura (debut)
indonezie:
awal, mula, permulaan
japane:
始め [はじめ], 開始 [かいし], 着手 [ちゃくしゅ], 最初 [さいしょ]
nederlande:
het doen beginnen, het doen aanvangen
pole:
początek
rumane:
început
ruse:
начало
slovake:
zahájenie, začiatok
taje:
การเริ่มต้น
tokipone:
kama
ukraine:
початок

komencanto

PED Eklernanto, kiu devas studi la bazaĵojn: vi povus fariĝi instruistino nur por komencantoj Marta ; la forigo […] de la akuzativo [estas] tute ne akceptebla, [nur por ke] la komencantoj ne havu kelkan malfacilaĵon [21]; la komencantoj eklernas rajdi kun disetenditaj manoj por „disigi“ la suban kaj supran partojn de la korpo [22].
21. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aŭgusto 1910
22. Monato, Judit Felszeghy: Ne nur sporto, ankaŭ vivoformo, 2008
angle:
beginner
beloruse:
пачатковец, дэбютант
ĉeĥe:
začátečník
ĉine:
初学者 [chūxuézhě], 新手 [xīnshǒu], 菜鳥 [càiniǎo], 毛头小伙 [máotóuxiǎohuǒ]
france:
élève débutant
germane:
Anfänger
hispane:
estudiante principiante
indonezie:
pemula
japane:
初心者 [しょしんしゃ]
pole:
początkujący
rumane:
începător, debutant
slovake:
začiatočník
taje:
ผู้ที่เพิ่งเริ่มเรียน
tibete:
ལས་དང་པོ་
ukraine:
початківець

komenciĝi

(ntr)
Fariĝi komencata; eniĝi en sian unuan parton: tuj post la alveno komenciĝas la disportado de la poŝtaĵoj FK ; baldaŭ komenciĝos la laboroj de nia kongreso [23]; matene komenciĝis tondroj kaj fulmoj [24]; komenciĝis vespero [25]; komenciĝis denove milito [26]; komenciĝis la sep jaroj de malsato [27]; kio komenciĝis, tio ankaŭ finiĝos PrV ; komenciĝis proceso, mono fluas sen ĉeso PrV ; putrado de fiŝo komenciĝas de l' kapo PrV . SIN:ekestiVD:naskiĝi, eksplodi
23. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Unua Kongreso Esperantista en Boulogne sur Mer en la 5a de aŭgusto 1905
24. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 19:16
25. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 24:63
26. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 19:8
27. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 41:54
angle:
begin
beloruse:
пачынацца, распачынацца, усчынацца
france:
commencer (intr.), s'amorcer (débuter), se commencer, débuter (intr.), se déclencher (débuter), démarrer (intr., débuter), s'engager (débuter), s'initialiser, s'ouvrir (débuter), partir (commencer)
germane:
anfangen, beginnen kio ~iĝis, tio ankaŭ finiĝos: was einen Anfang hat, hat auch ein Ende. putrado de fiŝo ~iĝas de l' kapo: der Fisch stinkt vom Kopf her.
hispane:
comenzar (intr.), empezar (debutar), debutar (intr.), comprometerse (debutar), inicializarse, abrirse (debutar), partir (comenzar)
indonezie:
berawal, diawali, bermula, dimulai, dimulai
japane:
始まる [はじまる]
nederlande:
aanbreken, beginnen (intrans.)
pole:
zaczynać się
rumane:
începe se
ruse:
начаться, начинаться
taje:
เริ่ม
ukraine:
починатися, розпочинатися

komenciĝo

Stato, tempo aŭ loko de tio, kio komenciĝas: ruĝete lumetis la ĉielo, estis ĉirkaŭ komenciĝo de la tago [28]; antaŭ la komenciĝo de la hotela tagmanĝo FK . VD:aŭroro, burĝono, ekde, elemento, embrio, ĝermo, unua paŝo, printempo, provo, skizo, sojlo
28. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
angle:
beginning
beloruse:
пачатак
ĉine:
发轫 [fārèn], 昉 [fǎng]
france:
commencement, début, départ (début), entrée (début), origine (début), ouverture (début)
germane:
Anfang, Beginn
hispane:
comienzo, inicio, partida (debut), entrada (debut), origen (debut), apertura (debut)
indonezie:
mula
japane:
始まり [はじまり], 開始 [かいし]
nederlande:
begin, aanvang
pole:
rozpoczęcie się
ruse:
начало
volapuke:
begin

komence de

(prepoziciaĵo)
Dum la unua parto de: la teksto estas titolita Antaŭklarigo, kaj aperas komence de la lasta parto [29]; mi komence de ĉi tiu libreto diris, ke eble esperanto vivos sub du formoj [30]; komence de 2002 ŝanĝiĝis ne nur la mono de la eŭropuniaj landoj, sed ankaŭ la poŝtmarkoj [31].
29. L. L. Zamenhof: C. Rogister ed.: Proverbaro esperanta, Antaŭparolo
30. Claude Piron: La bona lingvo, p. 77a
31. K. Fetes-Tosegi: Eŭro-poŝtmarkoj, Monato, jaro 2002a, numero 2a, p. 10a
angle:
in the beginning of
beloruse:
на пачатку
ĉine:
初 [chū], 原初 [yuánchū], 起先 [qǐxiān], 在最初 [zàizuìchū], 在开头 [zàikāitóu]
france:
au commencement de, au début de
germane:
zu Beginn von, am Anfang von
hispane:
al comienzo de, al inicio de
indonezie:
di awal
katalune:
al començament de
nederlande:
vanaf
okcitane:
al començament de
pole:
na początku
ruse:
в начале

rekomenci

Denove komenci ion, kio jam finiĝis: Ni rekomencas la interrompitan publikigadon [32]; la proksima rekomenco de klasoj [33]; rekomencis kisi liajn manojn [34].
32. L. L. Zamenhof: Originala Verkaro, Z: OV II.25. El La Esperantisto 1890, n.11, p.55
33. Henri Vallienne: Kastelo de Prelongo, Henri Vallienne: Ĉapitro tria
34. , Kabe: Ĉapitro IX
angle:
resume
beloruse:
пачынаць зноў, аднаўляць

eterna komencanto

ESPPED Lernanto, kiu restadas je baza nivelo, sen progreso — koncerne Esperanton neniam atingas sufiĉan lingvoregon: kreiĝas ia danĝera komplekso de malpli granda valoro de Esperanto […], la fenomeno de „eternaj komencantoj“ ŝuldiĝas almenaŭ parte al tiu psikologia aspekto [35]; mi estas […] ne parolas nek skribas Esperanton tre bone kaj flue (iu eterna komencanto), sed mi povis tuj prononci la vorton „kancelierino“ sen ĝeno [36].
35. I. Lapenna: Por pli efika informado, 1974
36. Monato, Guy Werlings: Federacia kancelierino, 2006
angle:
eternal beginner
beloruse:
вечны пачатковец
france:
éternel débutant
germane:
ewiger Anfänger
hispane:
eterno principiante
indonezie:
pemula abadi
pole:
wieczny początkujący

administraj notoj

pri ~i: 
    La dua senco ne klare distingiĝas de la unua kaj ĝia difino
    ne taŭgas. "Komenci maljuniĝi" apenaŭ diferencas de
    "komenci legi", krom ke en ĉi-lasta temas pri ago, dum en la
    alia temas pri nevola statoŝanĝiĝo.

    Interese, kiel eblas traduki la francan "commencer/entamer un
    paquet de cigarettes".

    [MB]